Η τραγική μοίρα του ήρωα μυθιστορήματος

Ο Χάιντεγκερ στο περίφημο «Είναι και χρόνος» επισημαίνει ότι η ανθρώπινη ύπαρξη πρέπει να προσδιορίζεται με επίκεντρο την καθημερινότητα. Αυτή την καθημερινότητα υπερέβη συστηματικά τόσο η Δυτική μεταφυσική στο σύνολό της όσο και το μυθιστόρημα. Και αν η πρώτη είναι μια συλλογιστική διαδικασία, το μυθιστόρημα δεν είναι διόλου αυτό. Οι χαρακτήρες που κουβαλούν τις ιστορίες μας στο χαρτί είναι πλάσματα που διακατέχονται από την ίδια αγωνία, τους ίδιους φόβους, τα ίδια πάθη με μας.

«Βρισκόμαστε εριμμένοι μέσα στον κόσμο», διακηρύσσει ο Χάιντεγκερ και είναι σαν να περιγράφει πρωτίστως τη μοίρα του μυθιστορηματικού ήρωα, τον οποίο ο συγγραφέας σπρώχνει στη σκηνή κακήν κακώς και τον αφήνει μόνο μέσα στον χάρτινο κόσμο του.

Ο ίδιος ο ήρωας έχει το δικαίωμα να πει: «Σκέφτομαι, αισθάνομαι, δρω άρα υπάρχω». Ωστόσο η ύπαρξη δεν είναι παίξε-γέλασε ακόμα και στη μυθοπλασία. Κι εκεί υπάρχουν συμφορές κι εκεί γεννιούνται έρωτες, πάθη, ανατροπές, ματαιώσεις. Ο ήρωας στο χαρτί δεν εξαιρείται από τον θάνατο και την κακοτυχία. Και το χειρότερο από όλα είναι πως στην περίπτωσή του πολύ συχνά αποδεικνύεται πως ο δημιουργός του είναι άπειρος και αδέξιος, δεν έχει καθόλου θεϊκές ιδιότητες.

Ίσως είναι τελικά πιο δύσκολο να είσαι ήρωας μυθιστορήματος παρά πλάσμα της καθημερινότητας, κι ας πιστεύουμε το αντίθετο. Έτσι κι αλλιώς υπάρχει κάτι τραγικό στην συνθήκη του είναι, ακόμα και σε μια πλασματική πραγματικότητα. Οι ήρωες παρελαύνουν αμέριμνοι στις σελίδες την ώρα που ο συγγραφέας κάτω από την μύτη του αναγνώστη εξυφαίνει τη συμφορά τους. Υπάρχει μια αθεράπευτη ειρωνεία στην τύχη ενός όντος που παρά τη θέλησή του σύρθηκε σε ένα κόσμο σκιών εξυπηρετώντας τις ανεξερεύνητες βουλές ενός μθιστοριογράφου.