Η τηλεόραση και το μυθιστόρημα

Τα ήθη και ο ρυθμός της εποχής μας είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσουν μια νέα γενιά αναλφάβητων για χάρη των οποίων θα απλοποιηθεί εντελώς η γλώσσα, θα εγκαταλειφθεί η ορθογραφία και η σύνταξη - θα έρθουν τα πάνω κάτω στην ανθρώπινη επικοινωνία και στην προσωπική καλλιέργεια του καθενός.

Σε αυτό τον ορυμαγδό των εξελίξεων οι πάντες και τα πάντα αναζητούν τρόπους να διασωθούν και να υπάρχουν την επόμενη μέρα. Το μυθιστόρημα δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Έναν αιώνα νωρίτερα ο Αντρέ Μαλρό θεωρούσε ότι το μυθιστόρημα απειλείται σοβαρά από το ρεπορτάζ αλλά οι φόβοι του αποδείχθηκαν αβάσιμοι, τη στιγμή μάλιστα που επαγγελματίες ρεπόρτερ όπως ο Σιμενόν και ο Κεσέλ αποδείχθηκαν θαυμάσιοι μυθιστοριογράφοι.

Στο πλαίσιο της εποχής μας φυσικά οι κίνδυνοι για το μυθιστόρημα και τη λογοτεχνία γενικότερα, ποικίλλουν και πολλαπλασιάζονται. Το δαιμονοποιημένο ρεπορτάζ εξαφανίστηκε ουσιαστικά από τις εφημερίδες και μεταπήδησε στην τηλεόραση. Εκεί δυστυχώς μεταπήδησε και η δίψα των αναγνωστών για εξωτικές ιστορίες που κάποτε κάλυπτε το μυθιστόρημα. Το μυθιστόρημα που παλιότερα έβρισκε στέγη στις επιφυλλίδες των εφημερίδων, αναζητά φιλοξενία στη μικρή οθόνη. Εκδότες και συγγραφείς διατηρούν βάσιμες ελπίδες ότι η οπτικοποίηση ενός βιβλίου θα εκτοξεύσει τις πωλήσεις του και αυτό συμβαίνει ως ένα βαθμό. Το ερώτημα όμως που παραμένει είναι τι θα μείνει στο τέλος από αυτό το ξεπούλημα.

Η τηλεόραση έχει ασφαλώς πολύ μεγαλύτερη δύναμη από το βιβλίο, όπως άλλωστε και ο κινηματογράφος. Το μυθιστόρημα, ωστόσο, δεν κινδυνεύει από τον κινηματογράφο που θεωρείται και είναι τέχνη. Η τηλεόραση ωστόσο δεν είναι τέχνη, και σκοτώνει το μυθιστόρημα. Η εικόνα στο σπίτι είναι πιο ισχυρή από οποιοδήποτε κείμενο και η ψευδαίσθηση ότι το γυαλί προβάλλει το χαρτί και εθίζει τους τηλεθεατές στην ανάγνωση είναι τόσο αφελές όσο και η άποψη ότι η ροζ λογοτεχνία οδηγεί κάποια στιγμή στο καλό μυθιστόρημα. Η τηλεόραση δολοφονεί το μυθιστόρημα και το οικειοποιείται δημιουργώντας το νέο μυθιστόρημα της εποχής μας που δεν είναι άλλο από τα περίφημα σήριαλ.