Άκης Πάνου-Μάνος Χατζιδάκις: Το πινγκ πονγκ των επιστολών

Ο Άκης Πάνου διαμαρτυρόταν δικαιολογημένα για την παντελή απουσία του έργου του από το κρατικό ραδιόφωνο. Το 1975 απευθύνθηκε στη διεύθυνση της κρατικής ραδιοφωνίας επισημαίνοντας:

«Κύριε διευθυντά, παρακαλώ γνωρίσατέ μου τους λόγους εξοστρακισμού της εργασίας μου όσο και εμού, από τα αφ’ ημάς μέσα ενημέρωσης».

Επικεφαλής του Τρίτου Προγράμματος ήταν τότε ο Μάνος Χατζιδάκις. Απάντησε στον Άκη Πάνου με την παρακάτω επιστολή:

«Δεν γνωρίζω την περίπτωσή σας και σας διαβεβαιώ ότι εις όλας τας αλλαγάς που επιχειρούμεν προς το καλύτερον των προγραμμάτων του ΕΙΡΤ, δεν έπεσαν εις την αντίληψήν μου, ούτε η εργασία σας, ούτε ο εξοστρακισμός της εργασίας σας, κατά συνέπειαν. Ως εκ τούτου, δεν αντιλαμβάνομαι το πνεύμα της διαμαρτυρίας σας. Μάνος Χατζιδάκις».

Η απαντητική επιστολή του Χατζιδάκι ενέπνευσε τον Άκη Πάνου, ο οποίος συνέταξε την απάντησή του σε έμμετρη επιστολή:

«Ομολογώ πως τά ’χασα και ντράπηκα λιγάκι

παίρνοντας την απάντηση του Μάνου Χατζιδάκι

εκ της οποίας φαίνεται σαφώς πως δεν υπάρχω

ή ό,τι ψύλλους στ’ άχυρα επί ματαίω ψάχνω.

Δεν είναι αλήθεια και μικρό, μια φυσιογνωμία

της μουσικής της διεθνούς όπως o κατωτέρω

να σου δηλώνει καθαρά και εν πάση συντομία

"σας θεωρώ ανύπαρκτο, ποιος είστε, δεν σας ξέρω…"

Βεβαίως είναι φυσικό, ο Μάνος Χατζιδάκις

να αγνοεί το ασήμαντο καθ’ όλα άτομό μου.

Ομοίως είναι φυσικό, σαν άνθρωπος πολλάκις

να βρίζω τη μικρότητα και το φιλότιμό μου.

Όμως δεν απευθύνθηκα στον ΜΑΝΟ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ

αλλά εις την διεύθυνση και επανειλημμένως.

Αν μ’ αγνοεί ο μουσουργός (*) πικραίνομαι λιγάκι,

αλλά ο σιορ διευθυντής, τι λέει τ’ ανθρωπάκι;

Υπάρχουνε τραγούδια μου γνωστά και ουκ ολίγα

που τά’ γραψα όσες φορές με τσίμπησε η μύγα.

Τραγούδια που εμπήκανε στου καθενός το στόμα

και μόνο η διεύθυνσις τα αγνοεί ακόμα.

Τα ράφια του αρχείου σας αν ψάξετε λιγάκι

θα βρείτε τα τραγούδια μου τα ταλαιπωρημένα

εκεί στα ακατάλληλα, στο πίσω το ραφάκι,

Όχι εκεί, λίγο πιο κει, αυτά τα αραχνιασμένα.

Αλλά μια και είμαι άγνωστος να συστηθώ μου μένει,

ελπίζω εις δικαίωσιν όσον κι οι πεθαμένοι.

Γεννήθηκα, μεγάλωσα και μένω στην Αθήνα,

είμαι υιός του Στέφανου και της Ελευθερίας.

Τα παιδικά παιχνίδια μου μπουζούκι, μαντολίνα,

επάγγελμά μου μουσικός μηδέν κατηγορίας.

Οι αριθμοί ταυτότητας και διαβατηρίου,

μητρώου στρατιωτικού και απολυτηρίου,

νομίζω δεν χρειάζονται και δεν τους παραθέτω,

στεφανοχάρτι τό’χασα και τρέχα γύρευέ το.

Οι οφθαλμοί μου γαλανοί. Και το ανάστημά μου

δεκαοκτώ εκατοστά, ή ένα και εβδομήντα.

Άτεκνος με μια σύζυγο, τα τρία τα σκυλιά μου,

πρόπερσι σαραντάρησα και πάω για πενήντα.

Με ότι κι αν ασχοληθώ έχω επιτυχία,

γράφω στιχάκια, μουσική, σκαλίζω, ζωγραφίζω.

Κουσούρια: ο εγωισμός και η βωμολοχία

αν και αποφεύγω να μιλώ και πιο πολύ να βρίζω.

Ελλείψεις: ανοργάνωτος στας δημοσίας σχέσεις

και χλευαστής της ανθρωπιάς και της δικαιοσύνης

που αν υπάρχουν μέσα σου, έτσι και ψευτοδέσεις

τα ρίχνεις στον απόπατο, σκουπίζεσαι και φεύγεις.

Άπιστος ως το κόκκαλο για κείνα που δεν είδα.

Φανατικός εθνικιστής, μ’ όλη τη γη πατρίδα.

Δείχνω πως τους ανάξιους τους θεωρώ μεγάλους

ώστε να αποθρασύνονται, να μου πατάν τους κάλους.

Ελπίζω να σας φτάνουνε ετούτα τα στοιχεία.

Αν πάλι δεν σας φτάνουνε, ζητήσατέ μου κι άλλα,

κόλλες και γραμματόσημα στοιχίζουνε ψιχία

(ανάθεμά σε βρωμερή, απαίσια κουφάλα)

Αυτό δεν ήταν για σας και να με συγχωρείτε.

Ήτανε για το δόντι μου, που πρέπει να το βγάλω.

Από ένα δόντι ο άνθρωπος, πόσο ταλαιπωρείται.

Διατελώ μετά τιμής. Αυτά και τίποτε άλλο.

Άκης Πάνου του Στεφάνου.

Καλλιτέχνης γενικώς, για την περίπτωσή μας τραγωδός εμπειρικός»

Ο Μάνος Χατζιδάκις διάβασε την έμμετρη απάντηση και η αντίδρασή του εξέπληξε τους πάντες και πρώτα από όλα τον ίδιο τον Άκη Πάνου. Στις 25 Ιουνίου 1975 του έστειλε επιστολή στην οποία ανέφερε:

«Ζητώ συγνώμη διότι δεν εγνώριζα την περίπτωσίν σας. Πληροφορηθείς την γνησιότητα της εργασίας σας και του ήθους σας εις τον επαγγελματικό τομέα, εζήτησα και άκουσα τον δίσκο σας. Νά ‘στε δε σίγουρος, ότι εφ’ εξής δεν πρόκειται ν’ αφήσω τους παραγωγούς μας να αγνοήσουν εις τα προγράμματά τους την μουσικήν εργασίαν σας.

Μετά τιμής

Μ. Χατζιδάκις

Διευθυντής προγράμματος του ΕΙΡΤ».

Αυτό το επιστολικό πινγκ πονγκ δημιούργησε τις βάσεις για μια σχέση αλληλοσεβασμού μεταξύ των δύο δημιουργών. Το 1997, σε μια συνέντευξη του στον Νάσο Αθανασίου, ο Άκης Πάνου ρωτήθηκε για τους μεγάλους Έλληνες συνθέτες. «Ο Χατζιδάκις ήταν μεγάλη προσωπικότητα μην τον μπερδεύουμε με τους άλλους» θα πει.

ΠΗΓΗ: janus.gr