Καζαντζίδης ή Σινάτρα; Ποιος ήταν ο καλύτερος;

Επικρατεί η αντίληψη ότι στο τραγούδι ευνοούνται κυρίως οι υψίφωνοι. Στην Ελληνική μουσική, για παράδειγμα, το Σμυρνέικο και το Ρεμπέτικο βρίθει από φωνές τενοράλε αλλά και από τραγουδίστριες με εξαιρετική άνεση στις ψηλές νότες, όπως ήταν όλες οι περίφημες αμανετζούδες.

Είναι λοιπόν απορίας άξιο πώς σε Ελλάδα και Αμερική μνημονεύουμε σήμερα δύο φωνές βαρυτόνων όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης και ο Φρανκ Σινάτρα. Ο δεύτερος, ωστόσο, πάτησε σε μια στέρεα παράδοση που είχε ήδη δημιουργήσει ο λαοφιλής Μπινγκ Κρόσμπι ενώ ο δικός μας, ο Στέλιος, έστησε ο ίδιος μια σχολή λαϊκών τραγουδιστών με εξαιρετικές χαμηλές.

Σινάτρα και Καζαντζίδης ή, αν προτιμάτε, Καζαντζίδης και Σινάτρα ανήκουν σε δύο διαφορετικούς κόσμους που κινήθηκαν παράλληλα στην Ιστορία του προηγούμενου αιώνα χωρίς στην ουσία να συγκλίνουν μεταξύ τους.

Αν όντως άκουσε κάποτε ο Σινάτρα τον Καζαντζίδη, πράγμα όχι απίθανο από τη στιγμή που επισκέφθηκε την Ελλάδα της εποχής εκείνης, σίγουρα θα εντυπωσιάστηκε. Θα εντυπωσιάστηκε, όπως εντυπωσιάζεται ένας δυτικότροπος τραγουδιστής από μια φωνή που πατά στους μουσικούς δαιδάλους της Ανατολής. Καθώς η δυτική μουσική βασίζεται περισσότερο στα μαθηματικά της πολυφωνίας, οι τραγουδιστές της υστερούν σε σχέση με την πλούσια μονωδία των χωρών της Ανατολής.

Τα αδιανόητα γυρίσματα της φωνής του Καζαντζίδη είναι δύσκολο να τα φανταστεί κανείς πριν τα ακούσει και αν συγκρίνουμε τους δύο τραγουδιστές σε αυτή τη βάση ο Σινάτρα δεν έχει καμία τύχη.

Από την άλλη ο Φράνκι λόγω γλώσσας αλλά και λόγω αμερικανικής ηγεμονίας είναι παγκόσμιος. Έγινε δικαιωματικά η φωνή μιας υπερδύναμης, ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας για εκατομμύρια φιλόμουσους σε όλο τον κόσμο. Η φωνή του και τα τραγούδια του ταξίδεψαν παντού και δεν μπορώ να φανταστώ χώρα σε αυτό τον πλανήτη που δεν διαποτίστηκε λιγότερο ή περισσότερο από τη μελαγχολική βραχνάδα του.

Αν η ελληνική λαϊκή μουσική διέθετε το στοιχείο της παγκοσμιότητας πιθανότατα και ο Καζαντζίδης να ήταν εξίσου επιδραστικός αλλά αυτό θα έπρεπε να αποδειχθεί στην πράξη.

Σίγουρα πάντως σήμερα ο Καζαντζίδης θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους, αν όχι ο μεγαλύτερος τραγουδιστής στην Ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.

Σε επίπεδο δυνατοτήτων και οι δύο παραμένουν εξόχως χαρισματικοί, μολονότι θα δίναμε ένα προβάδισμα στον Καζαντζίδη. Όμως αυτό που πρέπει να αναγνωρίσουμε στον Σινάτρα είναι ότι διαχειρίστηκε καλύτερα τη φωνή του όταν αυτή απέκτησε τη βραχνάδα της ηλικίας κι έχασε την λαμπερή, καθάρια χροιά της νιότης. Ο Στέλιος εγκλωβισμένος στο στυγνό και κυνικό καθεστώς της εγχώριας δισκογραφίας και με δεδομένο ότι το λαϊκό τραγούδι και οι δημιουργοί του είχαν πια παρακμάσει από τις αρχές της δεκαετίας του '70 δεν στάθηκε εξίσου τυχερός.

Στα χρόνια του '80 και του '90 δίνει την αίσθηση μιας εξεγερμένης φωνής που ζητά να σπάσει τα δεσμά του καταναγκασμού αλλά το υλικό που της δίνεται δεν είναι ανάλογο ούτε της αξίας ούτε του μύθου που την ακολουθεί.