«Το μεγάλο κραχ»

Το καλοκαίρι του 1929 η Αμερική ευημερούσε. Ο κόσμος δανειζόταν από τις τράπεζες για να «παίξει» στη Γουολ Στριτ. Ο δείκτης Ντόου Τζόουνς (DJIA) έφθασε στο υψηλότερο σημείο του, στις 381.17 μονάδες (3 Σεπτεμβρίου 1929). Οι χρηματιστηριακή αξία των μετοχών είχε αυξηθεί τόσο πολύ, που οι διορατικότεροι μιλούσαν για «φούσκα» έτοιμη να εκραγεί.

Οικονομικοί κύκλοι φοβούμενοι την κάμψη των τιμών των μετοχών άρχισαν να τις ρευστοποιούν. Στις 24 Οκτωβρίου 1929, 13 εκατομμύρια μετοχές άλλαξαν χέρια, αριθμός ρεκόρ για τα χρηματιστηριακά χρονικά («Μαύρη Πέμπτη»). Πανικός άρχισε να καταλαμβάνει τους επενδυτές και τους χρηματιστές. Οι μεγάλοι «παίκτες» της Γουόλ Στριτ άρχισαν να αγοράζουν μαζικά τα καλά χαρτιά (blue chips), σε μια προσπάθεια να συγκρατήσουν την πτώση. Η τακτική αυτή είχε αποδώσει στη χρηματιστηριακή κρίση του 1907, όχι όμως και τώρα.

Το Σαββατοκύριακο που μεσολάβησε η κατάσταση δραματοποιήθηκε ακόμη περισσότερο από τον Τύπο. Τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου οι τιμές συνέχισαν την κατηφορική τους πορεία, με τους επενδυτές να ξεφορτώνονται τα «χαρτιά» τους, με σκοπό να αναζητήσουν πιο πρόσφορες επενδυτικές ευκαιρίες. Ο δείκτης χάνει 12% της αξίας του και 16,4 εκατομμύρια μετοχές αλλάζουν χέρια.

Την επόμενη μέρα, η Γουόλ Στριτ καταρρέει («Μαύρη Τρίτη»). Πολλές τράπεζες που είχαν τοποθετήσει τα χρήματα των πελατών τους σε μετοχές για να αποκομίσουν μεγαλύτερα κέρδη, αντιμετωπίζουν δυσεπίλυτα προβλήματα και τις επόμενες μέρες κηρύσσουν πτώχευση.

Το χρηματιστηριακό κραχ χειροτέρευσε την ήδη εύθραυστη κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας και συνέβαλε στη Μεγάλη Οικονομική Ύφεση της δεκαετίας του '30, που έπληξε Ευρώπη και Αμερική, με πτωχεύσεις εταιρειών, μαζική ανεργία και μεγάλη κεφαλαιοκρατική συγκέντρωση.

Η Γουόλ Στριτ ανέκαμψε προσωρινά στις αρχές του 1930, για να κατρακυλήσει ξανά το επόμενο διάστημα και ο δείκτης Ντόου Τζόουνς να φθάσει στις 41.22 μονάδες στις 8 Ιουλίου 1932, στο χαμηλότερο σημείο όλων των εποχών. Το 1931 το Κογκρέσο συγκρότησε την Επιτροπή Πεκόρα για να μελετήσει τις αιτίες της χρηματιστηριακής κρίσης και βάσει των πορισμάτων της ψήφισε το νόμο Γκλας - Σίγκαλ του 1933, με τον οποίον διαχωρίστηκαν οι τράπεζες σε εμπορικές και επενδυτικές.

Τα επόμενα χρόνια, με βάση την εμπειρία της Γουόλ Στριτ, τα χρηματιστήρια όλου του κόσμου πήραν μέτρα για να αποτρέψουν ένα νέο κραχ. Το κυριότερο ήταν η διακοπή των συνεδριάσεων σε περιόδους ραγδαίων μεταβολών της χρηματιστηριακής αγοράς.

Οι επιπτώσεις του «Κραχ» στις ΗΠΑ σε αριθμούς:

12.000.000 έμειναν άνεργοι.

12.000 έχαναν τη δουλειά τους κάθε μέρα.

20.000 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση.

1.616 τράπεζες πτώχευσαν.

1 στους 20 γεωργούς ξεσπιτώθηκαν.

23.000 αυτοκτονίες σημειώθηκαν σ' ένα χρόνο, αριθμός ρεκόρ.

Με μια ματιά…

539 π.Χ. - Ο Κύρος Β΄ της Περσίας εισέρχεται στη Βαβυλώνα και επιτρέπει στους Εβραίους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

312 - Μετά τη νίκη του στη μάχη της Μιλβίας γέφυρας, ο Κωνσταντίνος Α΄ εισέρχεται στη Ρώμη, όπου ο λαός τον υποδέχεται με ενθουσιασμό. Το σώμα του Μαξέντιου αλιεύεται από τον Τίβερη και αποκεφαλίζεται.

437 - Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Ουαλεντινιανός Γ΄ παντρεύεται στην Κωνσταντινούπολη τη Λικινία Ευδοξία, κόρη του ξαδέλφου του, Βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β΄, ενώνοντας τους δύο κλάδους της δυναστείας του Θεοδοσίου.

969 - Τα βυζαντινά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αντιόχεια της Συρίας.

1591 - Εκλέγεται ο Πάπας Ιννοκέντιος Θ΄.

1611 - Οι Ρώσοι αποτίνουν φόρο τιμής στον βασιλιά Σιγισμούνδο Γ΄ της Πολωνίας.

1618 - Ο Άγγλος τυχοδιώκτης, συγγραφέας και αυλικός Ουόλτερ Ράλεϊ αποκεφαλίζεται για συνωμοσία κατά του Ιακώβου Α΄ της Αγγλίας.

1675 - Ο Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς χρησιμοποιεί για πρώτη φορά το μακρύ s (∫) ως σύμβολο του ολοκληρώματος στο λογισμό.

1787 - Η όπερα του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ Ντον Τζοβάννι κάνει πρεμιέρα στην Πράγα.

1795 - Οι Αυστριακοί επικρατούν των Γάλλων μετά από πολύμηνη πολιορκία του Μάιντς στο πλαίσιο του Πολέμου του Πρώτου Συνασπισμού.

1863 - Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: δυνάμεις της Ένωσης υπό τον στρατηγό Οδυσσέα Γκραντ αποκρούουν επίθεση των Συνομόσπονδων, ανοίγοντας έτσι γραμμή εφοδιασμού προς την Τσαττανούγκα (Τενεσσί).

1888 - Υπογράφεται η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, με την οποία διασφαλίζεται η ελεύθερη θαλάσσια διέλευση μέσω της Διώρυγας του Σουέζ κατά τη διάρκεια πολέμου και ειρήνης.

1922 - Ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ΄ της Ιταλίας δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Μπενίτο Μουσολίνι.

1923 - Η Τουρκία γίνεται δημοκρατία μετά τη διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

1929 - Κραχ της Γουόλ Στριτ: καταρρέει το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και αρχίζει η παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929.

1944 - Η 1η πολωνική τεθωρακισμένη μεραρχία απελευθερώνει τη Μπρέντα στην Ολλανδία.

1953 - Αεροσκάφος Douglas DC-6 της British Commonwealth Pacific Airlines συντρίβεται κοντά στο Σαν Φρανσίσκο, με απολογισμό 19 νεκρούς.

1955 - Το Σοβιετικό θωρηκτό Νοβοσιίσκ εξαπέλυσε κύμα κατά μιας νάρκης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο λιμάνι της Σεβαστούπολης.

1956 - Έναρξη της κρίσης του Σουέζ. Δυνάμεις του Ισραήλ εισβάλλουν στο Σινά και πιέζουν της αιγυπτιακές δυνάμεις προς τη Διώρυγα του Σουέζ.

1959 - Ένα Douglas DC-3 της Ολυμπιακής Αεροπορίας, που εκτελεί την πτήση Αθήνα - Θεσσαλονίκη, συντρίβεται λίγο μετά την απογείωσή του κοντά στην Αυλώνα Αττικής. Και οι 18 επιβαίνοντες είναι νεκροί.

1960 - Ο Κάσσιους Κλέυ (αργότερα γνωστός ως Μοχάμεντ Άλι) κερδίζει τον πρώτο του επαγγελματικό αγώνα.

1961 - 4.640.512 Έλληνες ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες. Νικητής των εκλογών αναδεικνύεται η Ε.Ρ.Ε. με ποσοστό 50,81% και 176 έδρες. Η Ένωσις Κέντρου έρχεται δεύτερο κόμμα με 33,66% και 100 έδρες και ακολουθεί το ΠΑΜΕ με 14,63% και 24 έδρες.

1961 - Η Συρία αποσύρεται από την Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία.

1964 - Η Ενωμένη Δημοκρατία της Τανγκανίκα και της Ζανζιβάρης μετονομάζεται σε Ενωμένη Δημοκρατία της Τανζανίας.

1966 - Καταστρεπτικός σεισμός χτυπά την περιοχή Ξηρόμερο Αιτωλοακαρνανίας, με απολογισμό 1 νεκρό, 10 βαριά τραυματίες και 10.000 άστεγους.

1969 - Ο πρώτος σύνδεσμος υπολογιστή σε υπολογιστή κατοχυρώνεται από την ARPANET.

1988 - Ο Πακιστανός στρατηγός Ραχιμουντίν Καν παραιτείται από την θέση ως Κυβερνήτης του Σιντ, έπειτα από σειρά προσπαθειών του Προέδρου του Πακιστάν, Γκουλάμ Ισκάκ Καν, να περιορίσει τις δυνάμεις που είχε συσσωρεύσει.

1998 - Απαρτχάιντ: ο «Φορέας Αλήθειας και Συμφιλίωσης» στη Νότια Αφρική παρουσιάζει την αναφορά του, καταδικάζοντας και τις δύο πλευρές για διαπράξεις κτηνωδίας.

2004 - Το Αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα μεταδίδει ένα απόσπασμα από ένα βίντεο του σαουδάραβα ηγέτη της Αλ-Κάιντα, Οσάμα μπιν Λάντεν όπου λαμβάνει την ευθύνη για τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης το 2001 και αναφέρεται στις προεδρικές εκλογές των Η.Π.Α.

2004 - Στη Ρώμη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπογράφουν τη Συνθήκη που εγκαθιδρύει το πρώτο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα.

2005 - Βομβιστικές επιθέσεις στο Νέο Δελχί της Ινδίας σκοτώνουν πάνω από 60 άτομα.

Πηγή: SanSimera.gr, Βικιπαίδια