Κορονοϊός: Η ελπίδα από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης και το Αττικό Νοσοκομείο

Το «κλειδί» που ενδέχεται να ανοίξει την «πόρτα» για τη δημιουργία ενός φαρμάκου, το οποίο θα καταπολεμήσει τον νέο κορωνοϊό και θα αποτελέσει την «ασπίδα» της ανθρωπότητας στην πανδημία COVID-19 φέρονται να βρήκαν Ολλανδοί επιστήμονες. Σύμφωνα με επιστημονικό άρθρο, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, στην Ολλανδία, εντόπισαν αντίσωμα του νέου κορωνοϊού, το οποίο μπορεί να δείξει τον δρόμο για την ανίχνευση και την πρόληψη της λοίμωξης που προκαλείται. Ήδη έχουν ξεκινήσει τεστ και δοκιμές σε ανθρώπους. Η διαδικασία θα διαρκέσει αρκετούς μήνες, ωστόσο αποτελεί ένα ακόμα ελπιδοφόρο μήνυμα στη μάχη που δίνει η επιστημονική κοινότητα, προκειμένου να βρεθεί το φάρμακο για τον νέο κορωνοϊό.

Ο καθηγητής κυτταρικής βιολογίας και μέλος της ερευνητικής ομάδας που βρήκαν το αντίσωμα, Frank Grosveld, δηλώνει πολύ αισιόδοξος. Σε συνέντευξή του αναφέρεται σε λεπτομέρειες για το πώς η ανακάλυψη αυτή, μπορεί να οδηγήσει στην παρασκευή φαρμάκου για τον νέο κορωνοϊό και ακολούθως στην παρασκευή ενός εμβολίου.

Πιο αναλυτικά η συνέντευξη του Δρ. Grosveld από το protothema.gr:

Τι ακριβώς βρήκατε εσείς και οι συνεργάτες σας από το Τμήμα Ιολογίας και το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης;

«Έχουμε δημοσιεύσει ένα άρθρο σχετικά με ένα αντίσωμα που είχαμε ήδη απομονώσει πριν από την τρέχουσα πανδημία και το οποίο αλληλεπίδρασε με διάφορους κορωνοϊούς. Το αντίσωμα αποτρέπει τον ιό από το να είναι σε θέση να μολύνει και μπορεί επίσης να βοηθήσει και στην ανίχνευσή του.»

Πώς το ανακαλύψατε αυτό;

«Περίπου δεκαπέντε χρόνια πριν ξεκίνησα ένα πρότζεκτ σαν χόμπι για να δω αν μπορούμε να δημιουργήσουμε ανθρώπινα αντισώματα σε ποντίκια. Αυτό πέτυχε και τελικά οδήγησε στη δημιουργία της εταιρείας Erasmus MC: Harbour Antibodies BV. Τώρα έχουμε υποκαταστήματα στη Σαγκάη, τη Βοστώνη και το Ρότερνταμ. Αναπτύσσουν κυρίως αντισώματα για τη θεραπεία όγκων. Μαζί με το τμήμα Ιολογίας και τη Σχολή Κτηνιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, συμμετείχαμε σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα: ZAPI. Ο στόχος ήταν να αναπτυχθούν αντισώματα κατά του MERS, του SARS και ενός άλλου κορωναϊού του Χονγκ Κονγκ (OC-43). Σε αυτό το πρότζεκτ, βρήκαμε αντισώματα που αλληλεπίδρασαν με αυτούς τους τρεις διαφορετικούς ιούς και τους εμπόδιζαν να μολύνουν. Όμως, οι ιοί αυτοί έχουν ήδη περιοριστεί, τώρα ασχολούμαστε με έναν διαφορετικό κορωνοϊό. Εξακολουθήσαμε να διατηρούμε αντισώματα στο ψυγείο, που δεν είχαν περάσει από τεστ, από την προηγούμενη μελέτη, τα οποία δεν αντιδρούσαν με τις τρεις μεταλλάξεις, αλλά με το SARS1. Όταν ξέσπασε η τρέχουσα κρίση με τον SARS2, εξετάσαμε αμέσως εάν τα αντισώματα που αντέδρασαν με το SARS1 ανταποκρίνονται στον SARS2. Στη συνέχεια βρήκαμε το αντίσωμα που έχει δημοσιευτεί τώρα.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα και τι μπορούμε να κάνουμε μαζί τους;

Προσπαθούμε τώρα να βρούμε μια φαρμακευτική εταιρεία, η οποία θα μπορεί να παράγει το αντίσωμα σε μεγάλη κλίμακα ως φάρμακο. Προτού να διατεθεί στο εμπόριο, το αντίσωμα πρέπει να περάσει από εκτεταμένη φάση ανάπτυξης και να δοκιμαστεί για τοξικολογικές ιδιότητες. Αυτή η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη. Εκτός από την ανάπτυξη του ως φάρμακο, θέλουμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το αντίσωμα για να δημιουργήσουμε ένα διαγνωστικό τεστ: ένα τεστ που ο καθένας θα μπορεί να κάνει από το σπίτι του, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν εύκολα να ανακαλύψουν εάν έχουν λοίμωξη ή όχι.»

Πόσο μοναδικό είναι αυτό το εύρημα;

Από όσο γνωρίζουμε, αυτό είναι το πρώτο αντίσωμα που εμποδίζει τη μόλυνση. Και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να γίνει φάρμακο στην αγορά. Μια τέτοια εύρεση είναι πολύ σπάνια. Κατά τη διάρκεια της καριέρας μου δούλεψα πολύ πάνω στη λειτουργία των γονιδίων: πώς ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται τα γονίδια, ποια είναι η δομή του γονιδιώματός μας; Ευτυχώς, ήμουν, επίσης, σε θέση να κάνω μια σειρά από ανακαλύψεις σε αυτόν τον τομέα που με έκανε να νιώσω ότι προχωρούσαμε πραγματικά. Αλλά η έρευνα αυτή αφορούσε κυρίως την κατανόηση και το επιστημονικό ενδιαφέρον. Αυτό το αντίσωμα αφορά μόνο την εφαρμογή.

Έτσι έχετε τώρα τη λύση;

Εάν σε έναν ασθενή χορηγηθεί το αντίσωμα, αναμένεται, όπως προσδοκούμε, η μόλυνση να σταματήσει. Και έτσι μπορεί να δώσει στον ασθενή την ευκαιρία να αναρρώσει. Αλλά η πρόληψη είναι φυσικά η καλύτερη θεραπεία: μια πραγματική λύση είναι συνεπώς ένα εμβόλιο, άλλοι εργάζονται σε αυτό. Ωστόσο, η ανάπτυξη ενός εμβολίου μπορεί εύκολα να διαρκέσει δύο χρόνια. Το φάρμακό μας, αν όλα λειτουργούν όπως πρέπει, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν νωρίτερα. Αλλά θα είναι πιο ακριβή η παραγωγή.

Ένα εμβόλιο αποτελείται συνήθως από μια πρωτεΐνη που προέρχεται από έναν ιό ή έναν νεκρό ιό. Εάν το βάλετε σε ανθρώπους ή ζώα, θα κάνουν αντισώματα εναντίον του. Αυτό δημιουργεί τα λεγόμενα κύτταρα μνήμης, που θυμούνται αυτά που έχουν ξαναδεί. Αν ο ιός προσπαθήσει να εισέλθει στο σώμα, αυτά τα κύτταρα μνήμης μπορούν να ανταποκριθούν γρήγορα σε αυτό και να αποκρούσουν τον ιό. Ένα αντίσωμα δρα ως φάρμακο, αλλά ο ασθενής δεν παράγει μόνος του τα αντισώματα. Εάν δημιουργηθεί το φάρμακο, θα λειτουργήσει ως λύση για λίγες εβδομάδες. Θα είναι αρκετό για ανάκαμψη, αλλά πιθανώς να μην αντιμετωπίζει τον ιό για πάντα. Είναι καλύτερα αν ο ασθενής αναπτύξει τα δικά του αντισώματα.

Τι πιστεύετε για την τρέχουσα προσέγγιση στις Κάτω Χώρες;

Είμαστε πολύ χαλαροί και δεν είμαστε καλά προετοιμασμένοι. Για παράδειγμα, στην αρχή υπήρξαν πολύ λίγα τεστ και λίγοι περιορισμοί, ενώ μπορούσαμε να δούμε τι συμβαίνει στην Κίνα και στη συνέχεια στην Ιταλία.

Το τεστ που θα αναπτύξετε θα λύσει ορισμένα προβλήματα από αυτά;

Θα θέλαμε να το κάνουμε αυτό και μάλιστα ένα φτηνό πρώτο τεστ έχει ήδη παραχθεί στην Κίνα, αλλά δεν ξέρω σε τι ποσότητα είναι σε θέση να δημιουργήσουν. Τους ζήτησα να στείλουν κάποια τεστ για να τα δοκιμάσουμε, αλλά η απαγόρευση των πτήσεων από την Κίνα το κάνει δύσκολο. Η διεξαγωγή ενός τεστ μπορεί να είναι ταχύτερη από την ανάπτυξη ενός φαρμάκου, διότι μια τέτοια εξέταση δεν χρειάζεται να διερευνηθεί εξίσου καλά με το φάρμακο. Δεν είναι κάτι που χορηγείται σε έναν ασθενή και λειτουργεί σχεδόν το ίδιο με ένα τεστ εγκυμοσύνης. Δεν ξέρω πόσο θα κοστίσει το τεστ στο τέλος.

Στα εργαστήρια του Αττικού Νοσοκομείου

Στο μεταξύ, νέα δεδομένα για την αντιμετώπιση της βαριάς πνευμονίας που προκαλεί η νόσος COVID 19, ανοίγει η ανακάλυψη που έκανε η Ελληνική Ομάδα Μελέτης της Σήψης για τους βαρέως Πάσχοντες, στα εργαστήρια του Αττικού Νοσοκομείου.

Ο καθηγητής παθολογίας-λοιμώξεων στη Δ' Παθολογική Κλινική στο Αττικό Νοσοκομείο Βαγγέλης Γιαμαρέλλος, που είναι και συντονιστής της Ελληνικής Ομάδας Μελέτης της Σήψης για τους Βαρέως Πάσχοντες δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η Ομάδα πήρε αίμα από τους πρώτους αρρώστους στην Ελλάδα, με μέτρια πνευμονία και σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια. «Τα αίματα αυτά αναλύθηκαν στο εργαστήριο ανοσολογίας της Δ' Παθολογικής Κλινικής του Αττικού Νοσοκομείου. Εκεί βρέθηκε για πρώτη φορά στον κόσμο ο μηχανισμός με τον οποίο ο ιός αυτός προκαλεί κατάρρευση του ανοσοποιητικού συστήματος, και οδηγεί σε αυτή τη βαριά πνευμονία, όπου ξαφνικά ο άρρωστος νιώθει δύσπνοια και χρειάζεται να διασωληνωθεί για να κρατηθεί στη ζωή». Από αυτή την ανάλυση, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής, προέκυψαν δύο σημεία «στόχοι»- δηλαδή, μόρια που κυκλοφορούν στο αίμα, στα οποία αν παρέμβουμε και τα μπλοκάρουμε με βιολογικούς παράγοντες (μονοκλωνικά αντισώματα) έχουμε πολλές ελπίδες να θεραπεύσουμε τους βαριά ασθενείς.

Η ανάλυση αυτή, όπως αναφέρει ο καθηγητής, «παρουσιάστηκε στην Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες, την Τρίτη και αποτελεί τη βάση για ένα πρωτόκολλο έγκυρης έναρξης της θεραπείας».

Επίσης υπάρχει διαθέσιμη εξέταση αίματος, δηλώνει ο κ. Γιαμαρέλλος «που μπορεί να διαγνώσει πολύ νωρίς ποιος άρρωστος χρειάζεται θεραπεία και η οποία εξέταση προτείνεται να μπει και αυτή στο πρωτόκολλο».

Την Ελληνική Ομάδα Μελέτης της Σήψης για τους Βαρέως Πάσχοντες, που δραστηριοποιείται εδώ και 14 χρόνια, πλαισιώνουν διακεκριμένοι λοιμωξιολόγοι και εντατικολόγοι της χώρας.