Το όνειρο του Αμποντάνζα, η τοπ αθλήτρια και τα κλειδιά της Εθνικής βόλεϊ

Συνέντευξη στον ΣΤΕΦΑΝΟ ΛΕΜΟΝΙΔΗ

Ο Mαρτσέλο Αμποντάνζα μπήκε για τα καλά στη ζωή μας, αφού ανέλαβε την εθνική βόλεϊ γυναικών, όταν έφυγαν οι Χριστοδούλου, Γιώτα, Βασιλαντωνάκη, Λαμπρούση, Ρόγκα, Αρτακιανού, Βεργίδου, Εμμανουηλίδου και με νεαρές παίκτριες που δεν έπαιζαν καν στις ομάδες τους, την οδήγησε στο Ευρωβόλεϊ 2023 με τέσσερις νίκες με 3-0!

«Γεννήθηκα στην Τσεζένα από γονείς που δεν είχαν σχέση με τον αθλητισμό. Ο πατέρας μου ήταν αστυνομικός και η μητέρα μου διατηρούσε μαγαζί με ρούχα. Με τον αθλητισμό ασχολήθηκα σε ηλικία 23 ετών και μέχρι τότε έκανα ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Τα καλοκαίρια από 14 χρόνων έκανα διάφορες δουλειές, από υπάλληλος σε πιτσαρία, σε οινοποιείο, ακόμη και σεκιούριτι. Ταυτόχρονα σπούδαζα στο Πανεπιστήμιο, ήμουν στη Γεωπονική Σχολή. Δεν έπαιξα βόλεϊ, αλλά μπιτς βόλεϊ, με συμμετοχές σε τελικούς της CEV και της FIVB και στο ιταλικό πρωτάθλημα. Την προπονητική στο βόλεϊ την ξεκίνησα το 1993 στην Τσεζένα Βόλεϊ, δίπλα στον Τζόρτζιο Αντρεότι και στη συνέχεια δούλεψα σε μικρές κατηγορίες της Ιταλίας, ως το 1997, ταυτόχρονα με την ενασχόλησή μου με το μπιτς βόλεϊ. Κι όλα αυτά μέχρι να γίνω βοηθός του Μάρκο Μπονίτα στη Ραβένα, στη Β κατηγορία. Τότε αποφάσισα να ασχοληθώ σοβαρά με την προπονητική στη σάλα τον χειμώνα και με το μπιτς βόλεϊ το καλοκαίρι. Ανεβάσαμε τη Ραβένα στη μεγάλη κατηγορία και στη συνέχεια ανέλαβα την Τσεζένα στην Ε κατηγορία. Τον Μάιο της ίδιας χρονιάς πήγα στο Λος Άντζελες για να γίνω επαγγελματίας παίκτης του μπιτς βόλεϊ. Βρέθηκε όμως ξανά στη ζωή μου ο Μπονίτα και μου πρότεινε να αναλάβω βοηθός του στη μεγάλη Μπέργκαμο. Ο Μπονίτα με λίγα λόγια ήταν ο μέντοράς μου. Πρώτη δουλειά ως πρώτος προπονητής στη Γ’ κατηγορία με τη Φορλί και την επόμενη χρονιά στην Μπρέσια, με την οποία έφτασα στο φάιναλ φορ ανόδου στην Α κατηγορία, αλλά τραυματίστηκε ο ένας από τους δυο ξένους παίκτες μας και δεν τα καταφέραμε. Η ομάδα όμως που προβιβάστηκε, η Πέζαρο, μου έκανε πρόταση και ανέλαβα την τεχνική ηγεσία της. Ταυτόχρονα, το διάστημα 2000-06 ήμουν βοηθός του Μπονίτα στην εθνική Ιταλίας».

Η συνέχεια είναι γνωστή…

Την τριετία 1997-00 κατέκτησε δύο Τσάμπιονς Λιγκ, ένα πρωτάθλημα Ιταλίας και 2 Σούπερ Καπ Ιταλίας ως βοηθός προπονητής της Μπέργκαμο. Τη διετία 2009-11 δύο Κύπελλα Ιταλίας με τη Βίλα Κορτέσε. Τη σεζόν 2012-13 με τη Ραμπίτα Μπακού το πρωτάθλημα Αζερμπαϊτζάν, τη δεύτερη θέση στο Τσάμπιονς Λιγκ και τη δεύτερη θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Συλλόγων.

Την τετραετία 2013-17 με τη Φενέρμπαχτσε ένα CEV Cup (2014), δύο πρωταθλήματα Τουρκίας (2015, 2017), δύο Κύπελλα Τουρκίας (2015, 2017) και ένα Σούπερ Καπ Τουρκίας (2016).

Τη σεζόν 2018-19 με την Τσέμικ Πολίς το πρωτάθλημα και το Κύπελλο Πολωνίας.

Από το 2019 έως σήμερα βρίσκεται στον πάγκο της Turkish Airlines Sports Club.

Σε εθνικό επίπεδο έχει διατελέσει με επιτυχία προπονητής στην Εθνική Βουλγαρίας (2011-14) και στην Εθνική Καναδά (2017-19).

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο «ΦΩΣ» στις 18/9/2022

Πάμε στην ελληνική εμπειρία και την ενασχόλησή σας με την εθνική Ελλάδας.

Μίλησα με τον πρόεδρο, Γιώργο Καραμπέτσο, και τον Περικλή Μπακοδήμο. Ήταν διαφορετική εμπειρία, μια πρόκληση και με έκαναν να νιώθω άνετα. Μου πρόσφεραν τα κλειδιά της Εθνικής να κάνω ό,τι θέλω κι αυτό ήταν ένα σημάδι ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Θα ήμουν κοντά στην οικογένειά μου που μένει στην Κωνσταντινούπολη και είχα καλό υλικό να δουλέψω. Η οικογένειά μου τελικά με ακολούθησε στην Ελλάδα. Από την αρχή είχα καλά συναισθήματα. Ήξερα τις περισσότερες παίκτριες είτε μέσω βίντεο είτε μέσω live streaming και διαπίστωσα ότι υπάρχουν βολεϊμπολίστριες με μεγάλες δυνατότητες. Δεν ξέρουν ούτε οι ίδιοι οι σύλλογοί τι παίκτριες διαθέτουν. Για παράδειγμα, στα κρίσιμα ματς που πήραμε την πρόκριση χρησιμοποίησα αθλήτριες που δεν παίζουν στις ομάδες τους και πολύ πιθανόν δεν θα παίζουν τον χειμώνα, παρά την παρουσία τους στη βασική επτάδα της Εθνικής.

Ναι, αλλά είδατε σε βίντεο παίκτριες που αποφάσισαν να σταματήσουν από την Εθνική;

Ένας προπονητής δεν ασχολείται με τις παίκτριες που δεν θέλουν να παίξουν. Παρά μόνο με αυτές που θέλουν να έρθουν και να δουλέψουν με τον τρόπο του. Όλες είναι ελεύθερες να αποφασίσουν τι επιθυμούν να κάνουν.

Πήρατε πολλές αρνήσεις.

Δεν ήταν πρόβλημα. Αν κάποιος δεν θέλει, με το ζόρι δεν γίνεται. Πρέπει να έχουν την ίδια φιλοσοφία με τον προπονητή, να προπονούνται και να παίζουν με ένταση, με πάθος, με ενέργεια. Χωρίς αυτά είναι καλύτερα να μένουν στο σπίτι τους. Κάποιες αθλήτριες ήταν ειλικρινείς και μου είπαν τον πραγματικό λόγο που δεν ήθελαν να έρθουν, κάποιες άλλες δεν ήταν τίμιες. Εγώ ήθελα ένα “ναι” ή ένα “όχι”. Δεν με ενδιέφεραν οι δικαιολογίες. Η ομοσπονδία ήθελε να τις τιμωρήσει, όπως κάνουν πολλές ομοσπονδίες που δεν τις δίνουν τράνσφερ. Αποφασίσαμε να μην κάνουμε τίποτα. Το έκαναν η Βουλγαρία, η Ρωσία, πολλές ομοσπονδίες, αλλά εμείς τις αφήσαμε ελεύθερες.

Οι παίκτριες που δεν ήρθαν φέτος θα έχουν δεύτερη ευκαιρία;

Είναι πολύ μακρινό αυτό που μου ζητάτε. Αν όμως κάποια παίκτρια θέλει να έρθει από την αρχή της προετοιμασίας χωρίς όρους και απαιτήσεις και διαθέτει το κατάλληλο πνεύμα, θα μιλήσω μαζί της. Η πόρτα της Εθνικής είναι ανοιχτή για όλες.

Όταν σας συνάντησα στην πρώτη προπόνηση στον Ρέντη μου είπατε ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι οι κεντρικές. Προφανώς δεν έχετε την ίδια άποψη πλέον.

Είχα κορίτσια χωρίς πείρα, αλλά με πλούσιο ταλέντο. Μέσω του βίντεο και της δουλειάς στην τεχνική κατάλαβα ότι μπορούσαν να κάνουν το βήμα παραπάνω. Δούλεψαν πολύ στο μπλοκ και τα κατάφεραν. Η αδυναμία μας έγινε το ατού μας, το όπλο μας.

Είστε ικανοποιημένος;

Ναι, με τα αποτελέσματα, όχι με τη δουλειά μας. Πάντα θέλω το καλύτερο. Αν βλέπατε τα κορίτσια τον Μάιο και συγκρίνατε τις επιδόσεις τους τον Αύγουστο, θα βλέπατε τη διαφορά. Όλα τα κορίτσια. Δούλεψαν σκληρά, έβγαλαν απίστευτη ενέργεια και πήραμε την πρόκριση. Δεν ξεχωρίζω καμία. Από την Εύα Χαντάβα, που πραγματικά δεν είχε πολύ χρόνο συμμετοχής, αλλά τα έδινε όλα στην προπόνηση και στον αγώνα, ως την Ασημίνα Νικολογιάννη, την Ιλιόνη Κελεσίδη.

Η Χαντάβα τραβούσε τις μικρές, τις δίδασκε, έδινε εκπληκτική ενέργεια στις συμπαίκτριές της και ξεκλείδωσε την ομάδα στο δύσκολο σημείο με την Ελβετία στη Θεσσαλονίκη. Η Νικολογιάννη έκανε μεγάλα ματς στους Μεσογειακούς Αγώνες ως διαγώνια. Όλη η ομάδα έκανε ένα βήμα μπροστά.

Ποιο είναι το όνειρό σας για την εθνική;

Να παίζουν όλες οι διεθνείς βασικές στις ομάδες τους τον χειμώνα. Αυτό είναι το όνειρό μου.

Κι αν δεν παίζουν;

Ας σπάσουν τα συμβόλαιά τους και ας πάνε σε ομάδες που θα παίζουν. Στο χέρι τους είναι, κανένας δεν μπορεί να σταματήσει την εξέλιξή τους. Πρέπει να παλέψουν για να πάρουν θέση βασικής κι αν υπάρχουν εμπόδια, ας αλλάξουν ομάδα.

Είναι εφικτό να φτάσουμε στα νοκ άουτ ματς στο Ευρωβόλεϊ, να προκριθούμε από τους ομίλους; Εξαρτάται από την κλήρωση;

Εξαρτάται από τον χειμώνα. Δεν εξαρτάται από τη δουλειά το καλοκαίρι. Αν παίζουν, θα είναι πολύ διαφορετικό από το να βλέπουν από τον πάγκο. Πώς θα κάνουν πρόοδο αν δεν αγωνίζονται, αν δεν αποκτήσουν εμπειρίες; Οι δυνατότητες της ομάδας είναι μεγάλες και δεν το είχε καταλάβει κανείς. Όταν ήρθα και κατέληξα στο ρόστερ, όλοι έλεγαν ότι δεν θα προκριθούμε με αυτές τις παίκτριες στο Ευρωβόλεϊ. Κάναμε πρόοδο και στη Βοσνία παίξαμε τον καλύτερο αγώνα μας, σε τρία σετ δώσαμε μόλις έναν άσο. Το πρόβλημα ήταν στην υποδοχή και το διορθώσαμε με τη δουλειά. Και στο μπλοκ είχαμε θεματάκια, αλλά κάναμε 16 μπλοκ στο ματς με την Ελβετία. Μη κοιτάτε τα ματς με τη Βοσνία και την Ελβετία στο τέλος, μετά την πρόκριση. Δεν είχαμε συγκέντρωση και είναι δύσκολο για μια ομάδα όταν έχει πετύχει τον στόχο της να παίξει συγκεντρωμένα.

Το μπλοκ είναι και δουλειά του προπονητή, με την τακτική, τις κατευθύνσεις που δίνει στην ομάδα, στην ανάλυση του αντίπαλου.

Ναι, αλλά βελτιώθηκαν τα κορίτσια και παίξαμε πολύ καλά μπλοκ-άμυνα. Πρέπει να μην παθαίνουμε μπλακ άουτ, όπως στο παιχνίδι με την Ισπανία στους Μεσογειακούς Αγώνες. Μόνο σε αυτό το ματς δεν είχαμε συγκέντρωση, μετά βελτιωθήκαμε σε όλους τους κρίσιμους αγώνες. Και δεν ήταν τεχνικό το πρόβλημα, αλλά θέμα μυαλού και φόκους στο παιχνίδι. Κι αυτός είναι ο λόγος που θέλω να παίζουν στις ομάδες τους.

Σκοπεύετε να μιλήσετε ή να δώσετε κατευθύνσεις στους προπονητές των συλλόγων που έχουν διεθνείς;

Όχι. Δεν είναι σωστό. Τα κλαμπ κάνουν μπίζνες, δεν τους ενδιαφέρει η Εθνική και καλά κάνουν. Ενδιαφέρονται μόνο για τα καλά αποτελέσματα στα δικά τους ματς, να πιάσουν τόπο τα λεφτά που ξοδεύουν. Οι παίκτριες πρέπει να κάνουν αυτό που πρέπει. Να μην αφήνουν τους μάνατζερ να τις πηγαίνουν σε ομάδες που δεν θα παίζουν. Από εκεί και πέρα η ομοσπονδία το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αποφασίσει για τον αριθμό των ξένων, αλλά και τη συμμετοχή νέων αθλητριών στην ομάδα. Παντού, όχι μόνο στην Ελλάδα, τα κλαμπ έχουν τους δικούς τους στόχους, τη δική τους στρατηγική. Το ίδιο και η Ομοσπονδία με τις εθνικές ομάδες. Σπάνια συναντούνται οι δύο δρόμοι.

Δώσατε πρόγραμμα στις διεθνείς για τον χειμώνα;

Όχι. Τα κορίτσια από μόνα τους πρέπει να γίνουν περισσότερο επαγγελματίες. Να φροντίσουν το σώμα τους, την ξεκούρασή τους, τη φυσικοθεραπεία τους, τη βελτίωση της τεχνικής τους. Δεν πρέπει να το περιμένουν από τους γύρω τους, αλλά μόνο από τον εαυτό τους.

Μιλήσατε με τους προπονητές των νεανίδων και των κορασίδων;

Όχι, απλά είχα στην προπόνηση παίκτριες αυτών των ηλικιών και είδα κάποιες ενδιαφέρουσες αθλήτριες.

Ποια ήταν η καλύτερη και ποια η χειρότερη στιγμή σας στην Εθνική;

Δυστυχώς, είχαμε πολλές άσχημες καταστάσεις το καλοκαίρι με τους τραυματισμούς της Ανθούλη και της Κελεσίδη. Πήγαμε στους Μεσογειακούς Αγώνες και αυτοσχεδιάζαμε χωρίς διαγώνια. Έπαιξαν η Γενιτσαρίδη, η Νικολογιάννη. Κάναμε ομάδα της τελευταίας στιγμής. Δεν ήταν εύκολο και η χειρότερη στιγμή ήταν ο τραυματισμός της Ανθούλη. Και το χειρότερο αποτέλεσμα η ήττα από την Ισπανία στο Αλγέρι. Αλλά αν δεν χάσεις, δεν μαθαίνεις, δεν αλλάζεις κάτι. Και η καλύτερη, οι νίκες με τη Βοσνία και την Ελβετία. Η ακόμη καλύτερη θα έρθει.

Γιατί απομακρύνατε τους δύο Έλληνες προπονητές που ήταν βοηθοί σας;

Γιατί είχαν διαφορετική φιλοσοφία, διαφορετικούς στόχους κι αυτό προκαλούσε προβλήματα στην ομάδα, περισσότερα από ένα. Όποιος δεν έχει την ίδια φιλοσοφία με εμένα δεν μπορεί να μείνει στην Εθνική. Και όποιος δεν δίνει αυτά που θέλω για να φέρουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα δεν πρέπει να μένει μαζί μας.

Και πώς αντιμετωπίσατε το γεγονός ότι δύο αθλήτριες έμειναν στην Κωνσταντινούπολη και δεν μπήκαν στο αεροπλάνο για το Σεράγεβο;

Συμβαίνουν αυτά στον αθλητισμό, δεν είναι η πρώτη φορά. Σε εμένα πάντως συνέβη πρώτη φορά. Άκουσα πολλές τέτοιες ιστορίες. Το θέμα ήταν περίπλοκο, γιατί το ταξίδι δεν ήταν και το πιο εύκολο, έγινε αργά τη νύχτα και μπορεί να κοιμήθηκαν, να μπέρδεψαν την πύλη αναχώρησης. Ήταν πάντως ένα καλό μάθημα για αυτές, πιστεύω δεν θα το ξαναπάθουν. Δεν τις τιμώρησα, απλά είπα ότι πρέπει να πληρώσουν από την τσέπη τους το νέο εισιτήριο. Αν πληρώσει η εφημερίδα σου εισιτήριο για να πας σε ένα αγώνα και δεν μπεις με δική σου ευθύνη στο αεροπλάνο, δεν πρέπει να επιβαρυνθείς εσύ το κόστος; Είναι ο μόνος τρόπος να μάθουν από τα λάθη τους. Δεν είναι τιμωρία, αλλά μάθημα για τα λάθη τους.

Ο πρόεδρος της ΕΟΠΕ, Γιώργος Καραμπέτσος, σας είπε εξαρχής «πάρε τα κλειδιά της ομάδας και κάνε ό,τι νομίζεις σωστό»;

Ναι, από την πρώτη στιγμή, γι’ αυτό και δέχτηκα να αναλάβω την εθνική Ελλάδας. Με εμπιστεύτηκε, μου έδωσε ό,τι ζήτησα και είμαι χαρούμενος που ανταπέδωσα με την πρόκριση στο Ευρωβόλεϊ και την προώθηση νέων αθλητριών στην ομάδα.

Οι σχέσεις σας με τις αθλήτριες ήταν δύσκολες στην αρχή, γιατί όπως μας είπε η Εύα Χαντάβα, στους συλλόγους έκαναν 17 ώρες προπόνηση την εβδομάδα και στην Εθνική 17 ώρες σε δυόμισι ημέρες και χωρίς ρεπό.

Ναι, έτσι δουλεύαμε και δεν είχα προβλήματα με τα κορίτσια. Αυτή είναι δουλειά μας. Οι σχέσεις μας ήταν πολύ καλές από την αρχή ως το τέλος. Δουλέψαμε πολύ στο γυμναστήριο, πολλά άλλαξαν, όλες έκαναν ένα βήμα μπροστά. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβαιναν τόσο καλύτερα για όλους μας. Δεν υπήρχε θέμα συζήτησης, μόνο με τη δουλειά θα πηγαίναμε μπροστά. Κι αυτή ήταν η φιλοσοφία όλης της ομάδας. Δεν ήταν σημαντικότερο το βόλεϊ, αλλά η φιλοσοφία.

Μας εκπλήξατε όταν στα ματς της εθνικής αντιδρούσατε λες και παίζατε σε τελικό Τσάμπιονς Λιγκ, με πάθος και ένταση.

Φυσικά. Όλα τα ματς είναι σαν τελικός. Από τον Μάιο δουλεύαμε γι’ αυτό το όνειρο της πρόκρισης. Όλοι θέλαμε να πετύχουμε τους στόχους μας.

Ποιο είναι το πλάνο για τη νέα περίοδο; Έχετε διετές συμβόλαιο;

Δεν ξέρω, πρέπει να συζητήσω με την οικογένειά μου, δεν ξέρω αν θα είμαι προπονητής στην Τurkish Airlines, αν μου επιτρέψουν να είμαι προπονητής σε Εθνική. Η νέα σεζόν είναι πολύ μακριά. Περνάω καλά στην Ελλάδα, δουλεύω με μεράκι, αλλά δεν μπορώ να μιλήσω από τώρα για του χρόνου. Μπορεί τον μεθεπόμενο χειμώνα να μη δουλέψω.

Μπορείτε να ξεχωρίσετε κάποια παίκτρια από την Εθνική, την καλύτερη;

Ποια είναι η καλύτερη παίκτρια για εσάς;

Η λίμπερο, η Ξανθοπούλου, βελτιώθηκε θεαματικά.

Πράγματι, είναι πολύ κοντά σε υψηλό επίπεδο. Έκανε απίστευτη πρόοδο κι αν συνεχίσει να δουλεύει και διορθώσει κάποια πράγματα, θα βρεθεί πολύ ψηλά. Δεν υπάρχει όμως «καλύτερη παίκτρια» στην Εθνική. Σε κάθε θέση έχουμε τις καλύτερες.

Το μέλλον της Ανθούλη, που διαθέτει πλούσια φυσικά προσόντα και είναι νεαρή;

Πράγματι έχει πολλά θετικά, αλλά τόσο αυτή όσο και οι υπόλοιπες πρέπει να δουλέψουν στη φυσική κατάσταση, στο σώμα τους. Και πρέπει να παίξει γρήγορα σε ομάδα του εξωτερικού, να φύγει από την Ελλάδα. Όλες έκαναν μεγάλα βήματα, αλλά πάνω από όλα ήταν η χημεία της ομάδας. Σε ανθρώπινο επίπεδο, αλλά και στο βόλεϊ.

Μπορεί να πάρετε κάποια από τις διεθνείς στο κλαμπ που θα δουλέψετε;

Εξαρτάται ποιο θα είναι το κλαμπ και από τη διάθεσή τους για δουλειά. Ως τώρα είχαν πολύ καλή νοοτροπία.