Τελ Αβίβ: Ένα «Μαϊάμι» 100 λεπτά μακριά…

Κάθε φορά που πηγαίνουμε στο Τελ Αβίβ το βρίσκουμε διαφορετικό, πιο ελκυστικό, πιο ζωντανό και σε μέρη όπου υπήρχαν παράγκες συναντάς ουρανοξύστες, αφού οι Ισραηλινοί χτίζουν μεγαθήρια, ανοίγουν δρόμους, φτιάχνουν γέφυρες. Μια πόλη σε οικοδομικό οργασμό... Είναι χτισμένο στην κοιλάδα Σαρών, στη μεσογειακή ακτή του Ισραήλ, και υδρεύεται από δύο μικρούς ποταμούς που παλαιότερα ξεραίνονταν το καλοκαίρι. Παρά τη θέση και την ακαταλληλότητα του λιμανιού, η πόλη αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα από το 1909 όπου ιδρύθηκε. Το 1952 αριθμούσε 350.000, ενώ σήμερα έχει 460.000 κατοίκους και η μητροπολιτική περιοχή ξεπερνά τα 3.850.000 κατοίκους.

Είχαμε πάει πριν από χρόνια με τον Ολυμπιακό στο Μπατ Γιαμ, ένα χωριό λίγα χιλιόμετρα έξω από το Τελ Αβίβ, πλησίον της παλιάς πόλης, της Γιάφα, για να παίξει με την τοπική ομάδα, και τότε είχε χαμηλά σπίτια και χωμάτινους δρόμους, αλλά τώρα είναι ενωμένο με το Τελ Αβίβ, γεμάτο λευκούς ουρανοξύστες και μοιάζει περισσότερο με το Μανχάταν, παρά με ισραηλινή πόλη.

Το Τελ Αβίβ είναι χωρισμένο στα δύο, το παλιό κομμάτι, εκεί όπου εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι έποικοι το 1948, και το νέο, κάτω από την κεντρική λεωφόρο προς τη θάλασσα, έχει όμως και την... Κηφισιά του, το Ραμάτ Γκαν, με πράσινο και μικρές βιλίτσες.

Το Τελ Αβίβ δημιουργήθηκε το 1909, όταν χτίστηκε ένα προάστιο στα βορειοανατολικά της τότε αραβικής Γιάφας σε έκταση που είχε αγοραστεί από βεδουίνους. Το 1948, όμως, συγχωνεύθηκαν οι δύο πόλεις σε μία, ενώ πρώτα αποτελούσαν χωριστούς δήμους, και δημιουργήθηκε η πόλη Τελ Αβίβ-Γιάφα. Παρά τις μεγάλες και σφοδρές μάχες που σημειώθηκαν στη γύρω περιοχή κατά τον πόλεμο με τους Άραβες, η πόλη δεν υπέστη μεγάλες ζημιές.

Η μετανάστευση από Εβραίους πρόσφυγες το 1948 είχε ως αποτέλεσμα το Τελ Αβίβ να ξεπεράσει σε πληθυσμό τη Γιάφα, η οποία είχε αραβική πληθυσμιακή πλειοψηφία εκείνη την εποχή. Το Τελ Αβίβ και η Γιάφα συγχωνεύθηκαν αργότερα σε έναν ενιαίο δήμο το 1950, δύο χρόνια μετά την Ανακήρυξη Ανεξαρτησίας του Ισραήλ. Για την ιστορία, το 1947 ο ΟΗΕ ανέλαβε τον έλεγχο της Παλαιστίνης και στις 29 Νοεμβρίου η Γενική Συνέλευση αποφάσισε τη διαίρεση της Παλαιστίνης σε ένα ισραηλινό και ένα αραβικό κράτος και τη μετατροπή της Ιερουσαλήμ σε διεθνή πόλη εκτός συνόρων.

Στις 14 Μαΐου 1948 το ανώτατο εβραϊκό συμβούλιο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του Ισραήλ και όρκισε πρόεδρο τον Χάιμ Βάιζμαν και πρωθυπουργό τον σιωνιστή ηγέτη, Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, το όνομα του οποίου πήρε το αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ.

Ο εποικισμός της πόλης με έντονο εβραϊκό στοιχείο ξεκίνησε πλησίον του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού, στη Ha Tachana, με μικρά σπίτια, πλινθόκτιστα, με στενούς δαιδαλώδεις δρόμους, αλλά τώρα δεν συναντάς πλέον Εβραίους, αλλά Αφρικανούς και Κινέζους που δουλεύουν για ένα κομμάτι ψωμί, στους σιδηρόδρομους και στους δρόμους. Oι Εβραίοι μετακόμισαν στη σύγχρονη πόλη.

Κατηφορίζοντας για τη θάλασσα αλλάζει εντελώς το τοπίο, αφού το Τελ Αβίβ είναι μια παγκόσμια πόλη επιπέδου άλφα και κατατάσσεται 25η στον Δείκτη Παγκόσμιων Οικονομικών Κέντρων. Έχει το τέταρτο μεγαλύτερο ΑΕΠ και το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ πόλης στη Μέση Ανατολή. Η πόλη έχει το 31ο ακριβότερο κόστος ζωής στο κόσμο και δέχεται πάνω από 2,5 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο. Θεωρείται «πρωτεύουσα των πάρτι» στη Μέση Ανατολή, έχει ζωντανή νυχτερινή ζωή, ενώ αποκαλείται «Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Χορτοφαγικού Φαγητού», καθώς έχει τον μεγαλύτερο κατά κεφαλήν πληθυσμό χορτοφάγων στον κόσμο, με πολλά χορτοφαγικά εστιατόρια σε όλη την πόλη. Διάσημο και το πανεπιστήμιό της με πάνω από 30.000 φοιτητές.

Όπως είπαμε, όταν ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ, ήταν φτωχό και το μαρτυρούν τα σπίτια στη Ha Tachana, αλλά με τον καιρό έγινε πλούσιο, επένδυσαν στην τεχνολογία, εκμεταλλεύτηκαν τις ερήμους, τις έκαναν πράσινες, έχουν πρότυπες καλλιέργειες και η περιοχή γύρω από την πόλη είναι καλλιεργήσιμη και παράγονται λαχανικά, σιτάρι, πεπόνια, λεμόνια και ελιές.

Είναι πλέον η πόλη της τεχνολογίας και της διασκέδασης με παραλιακό μέτωπο πάνω από 20 χιλιόμετρα, με αμέτρητες πλαζ ελεύθερες για το κοινό, σε αντίθεση με την Αθήνα που είναι φραγμένες και πρέπει να πληρώσεις σεβαστά ποσά για να μπεις και να κολυμπήσεις. Κατά μήκος της παραλίας υπάρχουν δεκάδες καινούργια μοντέρνα ξενοδοχεία, που είναι ακριβά, με θέα προς τη θάλασσα. Μια θάλασσα που την απολαμβάνουν καθημερινώς οι κάτοικοί της, καθώς μετά τη δουλειά πηγαίνουν για μπάνιο, σε λευκή άμμο και με δεκάδες ομπρέλες, κιόσκια, καρέκλες αλλά και χώρους άθλησης. Πάνω από 50 φιλέδες είναι στημένοι στην παραλία, περιποιημένοι και τακτοποιημένοι, και εκεί παίζουν οι νέοι μπιτς βόλεϊ και ποδοβόλεϊ. Κάθε λίγα μέτρα συναντάς διάφορα events, χορούς, τραγούδια, παιχνίδια, απέραντους ποδηλατόδρομους αλλά και δρόμους για τους δρομείς και τους περιπατητές. Ερασιτεχνικά συγκροτήματα παίζουν ροκ μουσικές, χορευτές αυτοσχεδιάζουν και ζογκλέρ κάνουν τα νούμερά τους.

Το μεγαλύτερο μαγαζί της παραλίας είναι ελληνικό εστιατόριο, σε τρεις εκδοχές. Ταβέρνα, ουζερί και σουβενίρ. Υπάρχουν άφθονο ούζο, γύρος, σουβλάκια αλλά και... ελληνική πίτσα όπως διαφημίζει η ταμπέλα του μαγαζιού, με την ελληνική μουσική να μονοπωλεί. Όταν πήγαμε έπαιζε «στο ασανσέρ που συναντιόμαστε» και «μες της πόλης το χαμάμ».

Βέβαια, η θάλασσά τους δεν είναι ελκυστική γιατί είναι ρηχή, αλλά αυτοί που κάνουν σερφ και sup την απολαμβάνουν. Πάντως, η ζωντάνια που συναντήσαμε, μας εξέπληξε και αναρωτιόμασταν αν ήμασταν στο Ισραήλ ή στο Μαϊάμι της Φλόριντα. Οι δρόμοι για περιπάτους και ποδήλατο συνεχίζονται και εκτός πόλης με τους κατοίκους της να συρρέουν για να δουν το ηλιοβασίλεμα, να ακούσουν μουσική, να πιουν και να... καπνίσουν.

Κι όταν φεύγεις από την παραλία και πας στα ενδότερα, στο Rothschild Boulevard, νομίζεις ότι είσαι στη Βαρκελώνη και στη Ράμπλα, με κιόσκια που πωλούν πρόχειρο φαγητό, χυμούς, ποτά, ενώ στα πεζοδρόμια υπάρχουν καφετέριες με λαχταριστά πρωινά, καφέδες και ντόπιες λιχουδιές. Εκεί υπάρχουν και τα έξυπνα παγκάκια, όπου μπορείς να φορτίσεις το κινητό σου.

Κάθετα στο Rothschild Boulevard υπάρχει ο πιο ξακουστός δρόμος της πόλης, η Dizengoff, με μοντέρνα καφέ, εστιατόρια, μπαρ, όπου το βράδυ σφύζει από τη νεολαία της πόλης και τους τουρίστες, που χορεύουν, ανάβουν φωτιές στις πλατείες και το γλέντι κρατά μέχρι πρωίας. Στο τέλος του δρόμου συναντάς το hummus Asli, όπου τρώνε οι ντόπιοι χούμους διαφόρων ειδών.

Στα μείον της πόλης το μποτιλιάρισμα το πρωί και το απόγευμα, τις ώρες που πηγαίνουν και φεύγουν από τη δουλειά τους στην πρωτεύουσα, αλλά και η ακρίβεια, αφού στο ξενοδοχείο όπου μέναμε το μονόκλινο κόστιζε περίπου 200 ευρώ τη βραδιά.

Για ιστορικούς λόγους περάσαμε και από το μνημείο του Γιτζάκ Ράμπιν, στην ομώνυμη πλατεία, του πρωθυπουργού που δολοφονήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1995 από ακροδεξιό εθνικιστή που ήταν αντίθετος στις συνθήκες ειρήνης του Όσλο. Για αυτές μοιράστηκε ο Ράμπιν το Νόμπελ Ειρήνης το 1994 μαζί με τον Σιμόν Πέρες και τον Γιάσερ Αραφάτ.

Μην τρομάξετε από τους ένοπλους άνδρες και γυναίκες που κυκλοφορούν στους δρόμους, οι Ισραηλινοί είναι συνηθισμένοι από τέτοιες εικόνες, οι νέοι και οι νέες έχουν υποχρεωτική στρατιωτική θητεία δυόμισι χρόνων, ενώ τα περιβόητα κιμπούτς βρίσκονται σε παρακμή. Όταν δημιουργήθηκαν, λειτουργούσαν με τα σοσιαλιστικά πρότυπα: τα μέλη τους έκαναν διάφορες εργασίες και όλες οι ανάγκες τους καλύπτονταν από την κοινότητα δωρεάν. Επίσης, η οικονομία των κιμπούτς στηριζόταν κυρίως στη γεωργία. Πλέον, ο τρόπος λειτουργίας και η φιλοσοφία των κιμπούτς έχει αλλάξει. Πολλά κιμπούτς έχουν ιδιωτικοποιηθεί και τα μέλη τους πληρώνουν για διάφορες υπηρεσίες, ενώ παλιά ήταν δωρεάν. Επίσης, η οικονομία πολλών από αυτά δεν στηρίζεται πλέον στη γεωργία αλλά στη βιομηχανική παραγωγή και τις επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.

Πήγαμε και μια βόλτα στην Ιερουσαλήμ, το μεγαλύτερο υπαίθριο μουσείο του κόσμου, με ιστορικά μνημεία, χωρισμένη στα τέσσερα, τον εβραϊκό, τον χριστιανικό, τον μουσουλμανικό και τον αρμενικό τομέα. Με τα τοπόσημα του χριστιανισμού να ανήκουν και να ελέγχονται από την ελληνική εκκλησία. Ο ναός της Αναστάσεως, ο τάφος του Χριστού και του Βαραββά, ο Γολγοθάς, ο τάφος της Παναγίας, ο κήπος της Γεσθημανής και το όρος των Ελαιών. Πήραμε για τρίτη φορά μια γεύση από την ιερή πόλη, αλλά για να τη γνωρίσεις χρειάζεσαι τουλάχιστον μία εβδομάδα, όπως μας είπε ο Μιχάλης, ο εξαιρετικός ξεναγός μας, που μεγάλωσε και σπούδασε στην Ιερουσαλήμ, με καταγωγή από το Ηράκλειο Κρήτης.

Ο τάφος του Χριστού και οι τρύπες που έβαλαν τα πόδια του

Στο μετόχι της Γεσθημανής, απέναντι από τον ναό της Αναστάσεως, μας περίμενε μία έκπληξη. Συναντήσαμε την πρώην βολεϊμπολίστρια του Ολυμπιακού, Χριστίνα Παρασκευαΐδου, που πηγαίνει συχνά στην ιερή πόλη για προσκύνημα και ταυτόχρονα συναντά τη μοναχή φίλη της, με καταγωγή από τη Μακεδονία, που έχει τα κλειδιά από το μετόχι και το ανοίγει συγκεκριμένες ώρες για προσκυνητές και τουρίστες. Η Παρασκευαΐδου έπαιξε στα «πέτρινα χρόνια» του Ολυμπιακού, στις μικρές κατηγορίες, ενώ ήταν και πρωταθλήτρια μπιτς βόλεϊ. Όταν σταμάτησε το βόλεϊ, επέστρεψε στη γενέτειρά της, τη Θεσσαλονίκη.

Στο μετόχι βρίσκεται η αυθεντική εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας και σύμφωνα με τον πατέρα Παΐσιο είναι η πιο πιστή απεικόνιση της μητέρας του Χριστού. Το μετόχι είναι ένα αγρόκτημα που ανήκει στο μοναστήρι, μέσα στο οποίο βρίσκονται μικρό παρεκκλήσι και κατοικία για τους μοναχούς που καλλιεργούν. Αποτελεί με λίγα λόγια παράρτημα της Μονής στην οποία ανήκει.

Πάτε, λοιπόν, μια βόλτα στο Τελ Αβίβ, θα ενθουσιαστείτε. Είναι κοντά, μόλις 100 λεπτά με αεροπλάνο από την Αθήνα.