Σταυρούπολη: Ο καταρράκτης του Λειβαδίτη και ο Ερύμανθος με λύκους και αρκούδες

Η περιοχή άνθησε στα αρχαία χρόνια την εποχή του Μακεδονικού Βασιλείου. Δείγμα της ακμής είναι ο μακεδονικός τάφος Σταυρούπολης ο οποίος θεωρείται ο πιο καλοδιατηρημένος και εντυπωσιακός από τους μέχρι σήμερα αποκαλυφθέντες μακεδονικούς τάφους της Θράκης. Στα νεότερα χρόνια αποτέλεσε μεγάλο καπνοπαραγωγικό κέντρο. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την επακόλουθη ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, στη Σταυρούπολη εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες. Στη διάρκεια της βουλγαρικής Κατοχής, στη Σταυρούπολη λειτούργησε στρατόπεδο συγκέντρωσης Βουλγάρων αντιφρονούντων και Εβραίων. Μέχρι τη δεκαετία του 1960, όταν οι τιμές του καπνού διαμορφώθηκαν κάτω του κόστους, με αποτέλεσμα η καλλιέργειά του να γίνει οικονομική ασύμφορη, η Σταυρούπολη ήταν σημαντικό κέντρο της καλλιέργειας καπνού και είχε αποκτήσει οικονομική ευημερία και ο πλούτος αυτός αντικατοπτρίζεται στα κτήρια της Σταυρούπολης. Στο χωριό σώζονται καλοδιατηρημένα κτήρια των αρχών του 20ού αιώνα. Τα κτήρια αυτά ήταν διώροφα, λιθόκτιστα, είχαν εξοχές στηριγμένες σε ξύλινους δοκούς, ενώ υπάρχουν κτήρια με νεοκλασικές επιρροές.

Από τη Σταυρούπολη έλκει η καταγωγή της Προέδρου της Δημοκρατίας Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, που διετέλεσε Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, θυγατέρα του ανώτατου δικαστικού Νικόλαου Σακελλαρόπουλου (διατέλεσε αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου).

Ο μακεδονικός τάφος Σταυρούπολης θεωρείται ο πιο καλοδιατηρημένος και εντυπωσιακός από τους μέχρι σήμερα αποκαλυφθέντες μακεδονικούς τάφους της Θράκης. Χρονολογείται στο πρώτο μισό του 2ου αιώνα π.Χ. και βρέθηκε συλημένος. Αποτελείται από καμαροσκέπαστο εσωτερικό δρόμο, προθάλαμο και νεκρικό θάλαμο.

Το Λαογραφικό Μουσείο Σταυρούπολης, στεγάζεται στο δημοτικό κτήριο της άλλοτε Εφορείας Καπνού. Στο ισόγειο του κτηρίου εκτίθενται παραδοσιακές ενδυμασίες από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας και σύνθεση επιπλωμένου θρακικού δωματίου. Στον πρώτο όροφο βρίσκεται η συλλογή αντικειμένων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα αντικείμενα φωτισμού.

Η αγροτική κατοικία ιδιοκτησίας Π. Μουρατίδου, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχοντικού της ορεινής περιοχής του νομού Ξάνθης στις αρχές του 19ου αι. με αξιόλογα μορφολογικά και τυπολογικά στοιχεία της τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, στο οποίο συνδυάζονται οι χώροι κατοικίας με τους χώρους παραγωγής καπνού.

Στα αξιοθέατα της ορεινής περιοχής της Σταυρούπολης συγκαταλέγονται το δάσος της Χαϊντούς, με τις θεόρατες οξιές, το Δασικό Χωριό Ερυμάνθου και ο καταρράκτης του Λειβαδίτη.

Το όρος Χαϊντού ή Ερύμανθος αποτελεί ένα φυσικό όριο μεταξύ Θράκης και Ανατολικής Μακεδονίας, μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων Ξάνθης και Δράμας, με ψηλότερη κορυφή το Γυφτόκαστρο (υψόμετρο 1.828).

Στο δάσος της Χαϊντούς, γνωστό και ως Δημόσιο Δάσος Δρυμού, συνυπάρχουν με τις οξιές το μακεδονίτικο πεύκο, η ελάτη, η ερυθρελάτη και άλλα δασικά είδη. Στο δάσος της Χαϊντούς και στην ευρύτερη περιοχή βρίσκουν καταφύγιο αρκούδες, λύκοι, αγριόχοιροι, ζαρκάδια, αλλά και σπάνια είδη της ορνιθοπανίδας. Φύονται φυτά όπως ο ενδημικός κίτρινος κρίνος (λείριο) της Ροδόπης (Lilium rhodopaeum).

Στα ορεινά της Σταυρούπολης βρίσκεται και ο καταρράκτης του Λειβαδίτη, πόλος έλξεως για τους φυσιολάτρες. Ο εν λόγω καταρράκτης, γνωστός και ως καταρράκτης του Τραχωνίου, είναι ένας από τους μεγαλύτερους των Βαλκανίων, με τα νερά του να πέφτουν από ύψος πολλών δεκάδων μέτρων, προσφέροντας ένα υπέροχο θέαμα. Για να φθάσουν οι περιπατητές στον καταρράκτη, πεζοπορούν σε ένα μονοπάτι πνιγμένο στις οξιές, τις σφενδάμνους, τους φράξους και τις φλαμουριές.

* Οι φωτογραφίες προέρχονται από διαδικτυακό τόπο του Δήμου Ξάνθης (cityofxanthi.gr).