Πειραϊκή: Το Θεμιστόκλειο τείχος που έθαψε η χούντα, ο Καζαντζίδης και η ανάπλαση

Η Πειραϊκή αποτελεί την Νοτιοδυτική παραλιακή συνοικία του Πειραιά, βρίσκεται ανατολικά του κεντρικού λιμανιού του Πειραιά.

Συνορεύει στα βόρεια με την Καλλίπολη με όριο την Οδό Φιλικής Εταιρείας, στα ανατολικά με τον Άγιο Βασίλειο με όριο την Οδό Στ. Δραγούμη, στα δυτικά και στα νότια βρέχεται με τον Σαρωνικό κόλπο, περικλείεται από τις οδούς Στ. Δραγούμη και Φιλικής Εταιρείας.

Πειραιάς: Σε μεγάλη δόξα του μπάσκετ και του στίβου ανήκει η σορός που βρέθηκε στα Βοτσαλάκια

Κατά μήκος της παραλίας της πειραϊκής βρίσκονται τα αρχαία Μακρά Τείχη (τείχη του Κόνωνα) που προστάτευαν τον κύριο οικισμό της Αθήνας και το λιμάνι της. Συνορεύει στα βόρεια με την Καλλίπολη, στα ανατολικά με τον Άγιο Βασίλειο, στα δυτικά και νότια βρέχεται σε ένα τεράστιο μήκος από τον Σαρωνικό κόλπο δημιουργώντας την Πειραϊκή ακτή επί της Ακτής Θεμιστοκλέους.

Βενάρδος: Ο ληστής με τις γλαδιόλες που λάτρευαν οι γυναίκες και απέδρασε ως παίκτης του Ολυμπιακού

Η ακτογραμμή της δημιουργεί τρεις κόλπους :

α) της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, όπου βρίσκεται ο τάφος του Θεμιστοκλή,
β) του «όρμου Αφροδίτης», που παλαιότερα λεγόταν «Μπαϊκούτσι» και φιλοξενεί τον όμιλο Αλιέων «Άγιος Νικόλαος». Στον κολπίσκο αυτό ρίχνουν το σταυρό κατά τον εορτασμό των Θεοφανίων,
γ) «σκαφάκι».

Γνωστή είναι επίσης για τις ψαροταβέρνες, τις καφετέριες και τα μπαρ που υπάρχουν κατά μήκος της παραλιακής οδού, όσο και για το τραγούδι «Στα βράχια της Πειραϊκής κοιμάται ο Στέλιος ο μπεκρής. Ένα τραγούδι σε στίχους του Πυθαγόρα και μουσική του Νάκη Πετρίδη που γράφτηκε το 1968 και τραγούδησε ο Στέλιος Καζαντζίδης.

Ο ακτίτης λίθος

Η Πειραϊκή στην αρχαιότητα ονομαζόταν από τους Αθηναίους Ακτή και ήταν φημισμένη για τα πλούσια μεταλλεία της. Εξαγόταν ο "ακτίτης λίθος" ο οποίος χρησιμοποιήθηκε σαν υλικό κατασκευής στα Μακρά τείχη και σε όλα τα λιμενικά έργα του αρχαίου Πειραιά. Τα χρόνια της κλασικής αρχαιότητας ήταν έντονα πυκνοκατοικημένη υπήρχαν και πολλές δεξαμενές συλλογής βρόχινου νερού για την ύδρευση των κατοίκων. Ο Θεμιστοκλής φρόντισε να κατασκευάσει τείχη κατά μήκος της βραχώδους ακτής για να προστατεύσει τους κατοίκους από τα κύματα και τους εχθρούς, λόγω της βραχώδους μορφολογίας της δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή όρμων για τα πλοία.

Τμήματα των τειχών του Θεμιστοκλή

Τα τείχη της Ακτής (σημερινή Πειραϊκή) ήταν τμήμα του συνόλου των Μακρών Τειχών που κατασκευάστηκαν την ίδια εποχή από τον Θεμιστοκλή για να θωρακίσουν τον δρόμο από τον κύριο οικισμό της αρχαίας Αθήνας προς τα δύο λιμάνια της (Πειραιά, Φάληρο). Στις βραχώδεις ακτές της Πειραϊκής διακρίνονται ακόμα και σήμερα τμήματα των τειχών του Θεμιστοκλή πάχους περίπου δυο μέτρων.

Η περιοχή εγκαταλείφθηκε στην συνέχεια, τα νεότερα χρόνια παρέμεινε ερημική για πολλούς αιώνες ήταν η τελευταία περιοχή του Πειραιά που κατοικήθηκε μετά την δεκαετία του 1960 αλλά τα λατομεία λειτουργούσαν μέχρι τότε επεξεργάζονταν τα "αγκωνάρια του Πειραιά. Μετά την δεκαετία του 1960 κάτοικοι από τις γειτονικές περιοχές της Καλλίπολης, του Χατζηκυριάκειου και της Φρεαττύδας οικοδόμησαν την σημερινή ακτή της Πειραϊκής.

Διάσωση και συντήρηση του Κονώνειου Τείχους

Στην Καθημερινή της 10ης Οκτωβρίου 2004, ο δημοσιογράφος και εκδότης Αντώνης Καρκαγιάννης έγραφε: «... Εχω μπροστά μου το ενημερωτικό σημείωμα της ΚΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με ημερομηνία 27.9.2004 και με την υπογραφή του προϊσταμένου αρχαιολόγου κ. Γεωργίου Σταϊνχάουερ. Το σημείωμα απευθύνεται στο υπουργείο Πολιτισμού και έχει θέμα τη διάσωση και συντήρηση του Κονώνειου Τείχους του Πειραιά, τα κατάλοιπα του οποίου εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει στην ακτή της Πειραϊκής, αυτής της ωραίας συνοικίας με τα νεοκλασικά που σήμερα κατάντησε αγνώριστη...

Όπως γράφει ο κ. Γ. Σταϊνχάουερ, από το Θεμιστόκλειο Τείχος σώζονται μικρά μόνο τμήματα, αυτό που βλέπουμε σήμερα κτίσθηκε με πρωτοβουλία του στρατηγού Κόνωνος το 394 π.Χ. και σώζεται σε μήκος περίπου 2.500 μέτρων, από τη Σχολή Δοκίμων ώς το Πασαλιμάνι. Σε διαστήματα 35-60 μέτρων φέρει πύργους, αρκετοί από τους οποίους αναστηλώθηκαν το 1966. Στα αρχεία της ΚΣΤ΄ Εφορείας υπάρχει λεπτομερής μελέτη της αρχαιολόγου Ηούς Ζερβουδάκη, ήδη από τη δεκαετία του '60.

Πάνω στο τείχος... τραπεζοκαθίσματα

Λίγο αργότερα, επί δημαρχίας Σκυλίτση, το τείχος καλύφθηκε με μπάζα, άνοιξαν δεκάδες μαγαζιά και πάνω στο τείχος απλώθηκαν εκατοντάδες τραπεζοκαθίσματα, να κάθεται ο κόσμος, να αγναντεύει το Σαρωνικό και να ξεχνάει την Ιστορία του. Μετά χιλίων προσπαθειών και βασάνων η Εφορεία πέτυχε να κηρυχθεί το τείχος ιστορικό μνημείο (ΦΕΚ 1982), προχώρησε στη διαδικασία έξωσης των τραπεζοκαθισμάτων και μαζί με την Υπηρεσία Αναστηλώσεων εκπόνησε τη μελέτη για την αποκατάσταση του μνημείου και τη διαμόρφωση του χώρου....».

Η ανάπλαση

Τα χρόνια πέρασαν και μόλις στα μέσα της περασμένης εβδομάδας ανακοινώθηκε η απόφαση για τη δημιουργία ενός οδικού χάρτη για τη συνολική αστική ανάπλαση της Πειραϊκής, σε μήκος 2,5 χιλιομέτρων, με την παράλληλη προστασία του Θεμιστόκλειου τείχους. Αυτό αποφασίστηκε στη κοινή σύσκεψη της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνας Μενδώνη με τον Περιφερειάρχη Αττικής κ. Γιώργο Πατούλη και τον Δήμαρχο Πειραιά κ. Γιάννη Μώραλη.