Η τελευταία μεγάλη συνέντευξη του Λεωνίδα Θεοδωρακάκη στο «ΦΩΣ»

[Ο Λεωνίδας Θεοδωρακάκης είχε μιλήσει και στον Θέμη Σινάνογλου για επιμέρους αφιερώματα της έντυπης έκδοσης του ΦΩΤΟΣ, αλλά την τελευταία του μεγάλη συνέντευξη την παραχώρησε στον Θανάση Τζιμούρτο και δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2018]

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΑΚΗ

• Αναζητήσαμε ανθρώπους που έχουν βιώσει ένα πολύ μεγάλο μέρος της «ερυθρόλευκης» ιστορίας. Ανθρώπους που θυμούνται πολύ καλά και έχουν γνώση όλων των δυνάμεων που δρούσαν υπέρ και κατά του πολυνίκη πειραϊκού συλλόγου όλες αυτές τις δεκαετίες.
  
  Και η μεγαλύτερη προσωπικότητα που συγκεντρώνει τις παραπάνω προϋποθέσεις είναι σαφέστατα ο Λεωνίδας Θεοδωρακάκης. Αυτή τη φορά δεν έρχεται να μας επισφραγίσει όσα γνωρίζουν όλοι. Έχει πολλά πράγματα να πει και είναι διατεθειμένος να κάνει και αποκαλύψεις σε αυτή την τετράωρη συζήτηση που κάναμε μαζί στο όμορφο σπίτι του στη Νέα Σμύρνη.
  
  Για παράδειγμα γνωρίζουν πολλοί ότι ο Μπούκοβι διατήρησε αγαστές σχέσεις συνεργασίας με τον Ολυμπιακό χρόνια μετά την αποχώρησή του;
• Γνωρίζουν πολλοί όλες τις πτυχές της εξόδου του Νίκου Γουλανδρή από την προεδρία του Θρύλου;
• Γνωρίζουν πολλοί για το τι συνέβη με τον Παλοτάι και την Άντερλεχτ το 1975;
• Επίσης, πώς αδίκησε τον Ολυμπιακό η χούντα;
• Ποιος προσπάθησε να καλμάρει το μίσος των υποστηρικτών του ΠΑΟΚ για τον Ολυμπιακό;
• Πόσοι ξέρουν ότι ο Δεληκάρης έκλαιγε για να γυρίσει στον Ολυμπιακό όντας ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού;
• Ποια ήταν ιστορικά η μεγαλύτερη προσφορά του Σωκράτη Κόκκαλη και γιατί ο Βαγγέλης Μαρινάκης είναι ο ιδανικός διάδοχός του;
• Και κάτι επιβεβλημένο από πλευρά μας. Τι σήμαινε ο Θεόδωρος Νικολαϊδης και το «ΦΩΣ» για το μεγαλύτερο σύλλογο της χώρας;

Οι «μύστες» της ιστορίας του Θρύλου θα αντιληφθούν παρακάτω όσα προαναφέρουμε. Τέλος ο πρόλογος. Πάμε στον Λεωνίδα Θεοδωρακάκη. Ο Ολυμπιακός ιδρύθηκε στις 10 Μαρτίου του 1925 και ο επίτιμος πρόεδρος του Ερασιτέχνη τέσσερα χρόνια αργότερα.

Κύριε Λεωνίδα σας καλημερίζω και περιμένω να μιλήσετε λίγο για τον εαυτό σας.

Προέχει ο Ολυμπιακός αυτή τη στιγμή. Είμαστε στις μέρες των γενεθλίων του. Κάθομαι και σκέφτομαι πόσα έχω περάσει μέσα σε αυτή την ομάδα. Αμέτρητα περιστατικά, αμέτρητες στιγμές. Νιώθω υπερήφανος που είμαι μέρος αυτής της οικογένειας, που εργάστηκα για αυτή που έδωσα όλο μου το χρόνο. Ο Ολυμπιακός είναι κάτι πάρα πολύ μεγάλο. Όλος ο κόσμος το γνωρίζει αυτό, ακόμα και αυτοί που δεν είναι φίλαθλοι. Προσωπικά είναι η ζωή μου ολόκληρη. Ποτέ δεν με φαντάστηκα μακριά από τον Ολυμπιακό. Όσο ζω, θα σκέφτομαι και θα αναπνέω για αυτή την ομάδα, φυσικά για το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ, το βολει, το πόλο, την κολύμβηση, το στίβο και για όλα τα τμήματά της. Προσωπικά θέλω να ευχαριστήσω τους φιλάθλους για την πολυετή τους συμπαράσταση. Και τους ζητώ να μέινουν ενωμένοι. Να στηρίζουν τις διοικήσεις μας, ειδικά αυτή τη δύσκολη περίοδο.

Είστε ο ιδανικός άνθρωπος για να μου απαντήσετε στην εξής ερώτηση: Πώς ο Ολυμπιακός κατάφερε να ξεχωρίσει τον καιρό που ιδρύονταν οι περισσότερες ομάδες στη χώρα;

Αυτή η ομάδα είχε την ευλογία να οδηγείται από χαρισματικούς ανθρώπους. Μπορώ να απαριθμήσω εκατοντάδες ονόματα, αλλά πάντα κάποιον θα ξεχνάω και είναι κρίμα. Σκέψου ότι από τη στιγμή της ίδρυσής της εμφανίστηκαν αρχικά τέσσερα και μετά πέντε και έξι αδέρφια στην ίδια 11άδα. Η παρουσία των αδερφών Ανδριανόπουλων στο γήπεδο ήταν από μόνο του ένα σπουδαίο γεγονός για τον Πειραιά της εποχής. Η οικογένειά τους ήταν ισχυρή και πάντα περιβάλλονταν από πολύ κόσμο. Ο πρώτος πυρήνας των φίλων του Ολυμπιακού δημιουργήθηκε στα πρώτα παιχνίδια της ομάδας. Αμέσως ξεκίνησαν και οι επιτυχίες. Νίκες ήθελαν οι Πειραιώτες και νίκες έβλεπαν από τον Ολυμπιακό. Καμάρωναν για αυτή την ομάδα. Καμάρωναν και για την παλικαριά των τότε ποδοσφαιριστών της. Οι παίκτες ήταν σαν και τους φιλάθλους. Δυναμικοί, παθιασμένοι, ορμητικοί. Ακόμα ο παλιός ύμνος «φευγάτε από μπρος, φευγάτε από μπρος» ήταν ο πιο εκδηλωτικός της εποχής. Ξεσήκωνε πλήθη τότε. Μετά τον πόλεμο ήρθαν και οι πολλοί μεγάλοι ποδοσφαιριστές που έκαναν την ομάδα Θρύλο. Κυριάρχησαν μέσα στη δεκαετία του 50’ και στα τέλη της ο Ολυμπιακός είχε ήδη γίνει ο μεγαλύτερος σύλλογος στη χώρα.

Το 1955 κυκλοφόρησε και το πρώτο φύλλο του «ΦΩΤΟΣ»
Ο Θεόδωρος Νικολαϊδης ήταν γνωστός σε όλους και πριν από την έκδοση του «ΦΩΤΟΣ». Όλοι στον Ολυμπιακό ήξεραν το πόσο αγαπούσε αυτή την ομάδα. Τότε σχεδόν όλοι οι Πειραιώτες γνωριζόμασταν πάνω κάτω. Από την Κοκκινιά ήταν. Ο Θόδωρος ήταν μεγάλος φίλος μου. Του οφείλω πολλά. Όταν έβγαλε το «ΦΩΣ» όλοι στον Ολυμπιακό αισθάνονταν ότι τελούν υπό την προστασία του. Τον λάτρευε τον Ολυμπιακό ο Θόδωρος. Δημιούργησε μια εφημερίδα με δική της άποψη. Αυτό ξένιζε κάποιους βέβαια. Όμως, κάθε φορά που αντιμετωπίζαμε κίνδυνο, ο εκδότης του «ΦΩΤΟΣ» δήλωνε βροντερό «παρών» για να προστατεύσει τη μεγάλη του αγάπη. Και τι δεν έκανε για να ενισχυθεί το ρόστερ, για να βελτιώνεται η ομάδα, για να αμύνεται στους εκάστοτε εχθρούς της. Πάντα στην πρώτη γραμμή. Μέσω της εφημερίδας μάθαινε τα κατορθώματα του συλλόγου μας όλη η Ελλάδα. Πολύ μεγάλη η συμβολή του στη διαμόρφωση του μεγέθους του Ολυμπιακού. Κέρδισε το σεβασμό όλων. Ήταν και πολύ καλός άνθρωπος. Σπουδαία κυρία και η σύζυγός του η Ειρήνη η ψυχή του «ΦΩΤΟΣ». Με την ευκαιρία εύχομαι καλή επιτυχία στη Μαρία και την Όλγα. Θα τα καταφέρουν μια χαρά.

Κύριε Λεωνίδα πότε έγινε η «μύησή» σας στον Ολυμπιακό;
Γεννήθηκα στις 9 Σεπτεμβρίου στην Αγία Σοφία στον Πειραιά. Από παιδάκι μπήκα στο νόημα του Ολυμπιακού. Και το 1938 είχα και την πρώτη μου επαφή με την ερυθρόλευκη ριγωτή. Πήγαινα με τα αδέρφια μου στο Ποδηλατοδρόμιο. Προσπαθούσαμε να πηδήξουμε τη μάντρα που τότε έγραφε Πειραϊκή Ένωση με μεγάλα γράμματα. Ενίοτε κυκλοφορούσαμε ανάμεσα στον κόσμο και παρακαλούσαμε τους μεγαλύτερους να μας βάλουν μέσα σαν να ήταν οι γονείς μας και μας συνόδευαν. Άλλες φορές το πετυχαίναμε, άλλες όχι.

Τι θυμάστε από τότε;
Μεγάλες νίκες, ενθουσιασμό και ανθρώπους να μη χάνουν παιχνίδι. Πολύ κόσμο και ποδοσφαιριστές που τα έδιναν όλα στο γήπεδο και στο τέλος κέρδιζαν και μας έκαναν χαρούμενους.

Πηγαίνατε και στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας;
Φυσικά. Με τον ίδιο τρόπο.

Και κατά τη διάρκεια της κατοχής;
Και τότε επιχειρήσαμε να πάμε. Γινόταν ένα τουρνουά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Πήγαμε. Όμως, έγιναν απίστευτης αγριότητας επεισόδια από τους τσολιάδες (σ.σ. τους ταγματασφαλίτες) που χτυπούσαν κόσμο και φοβηθήκαμε.

Μα τότε στον Ολυμπιακό έπαιζαν και δηλωμένοι αριστεροί. Κινδύνευαν;
Αριστερός ήταν ο Γόδας, Αναματερός, ο Μίμης Αποστολόπουλος, αργότερα ο Μουράτης και άλλοι. Δεν έπαιζαν όλοι εν μέσω κατοχής. Όμως, έπαιζαν νωρίτερα και αργότερα από αυτή. Ο καθένας πίστευε αυτό που πίστευε, όμως μέσα στο γήπεδο τα έδιναν όλα για τον Ολυμπιακό. Δίπλα τους είχαν συμπαίκτες δεξιάς ιδεολογίας. Και τους αγαπούσαν σαν αδερφούς τους. Ο Ολυμπιακός ήταν πάντα υπεράνω ιδεολογιών. Ήταν πάντα μια πολύ δεμένη οικογένεια.

Αυτή η οικογένεια πώς λειτουργούσε τότε;
Όποιος έμπαινε στον Ολυμπιακό είτε ήταν παίκτης είτε διοικητικός δεν έβγαινε ποτέ από αυτή. Μπολιαζόταν με απέραντη αγάπη και έκανε ό,τι μπορούσε για το μεγαλείο της. Όλοι έχουν δώσει τους αγώνες τους από κάθε πόστο.

Ειδικά οι ποδοσφαιριστές;
Μπορώ να σου πω μεγάλα ονόματα, θρυλικούς παίκτες που δεν ήταν Ολυμπιακοί όταν ήρθαν σε εμάς, αλλά δεν χρειάζεται. Γιατί αυτοί όχι απλά τίμησαν τη φανέλα που φορούσαν, έγιναν ένα με αυτή και καθόρισαν τη ζωή τους με βάση τον Ολυμπιακό. Και ειδικά στις ομάδες που υποστήριζαν νωρίτερα έδειχναν τι εστί Ολυμπιακός. Αυτό έκαναν και παίρναμε όλους τους τίτλους τη δεκαετία του 50’. Μεγάλοι ποδοσφαιριστές, μεγάλες ψυχές και αιώνιοι στρατιώτες της ομάδας μας.

Εσείς πώς μπήκατε στην ομάδα;
Τόσα χρόνια στο γήπεδο είχα γνωριστεί με όλους. Αρχικά εργαζόμουν ως διευθυντής σε εταιρεία κατασκευής κυλινδρόμυλων που διοικούσε ο Λινός. Ακολούθως το ίδιο σε μια ναυπηγική που είχε επικεφαλής τον Μανώλη Ελευθερόπουλο, τον παππού του Δημήτρη του τερματοφύλακα. Σταδιακά έδινα όλο και πιο μεγάλη βάση στον Ολυμπιακό. Παράλληλα, είχα γνωριστεί με τον Γιώργο Σιδέρη και τον Γιάννη Ιωάννου και συνάψαμε σχέσεις φιλίας. Το 1964 ο Μήτσος ο Καρελίδης, μεγάλος εργάτης του κολυμβητικού τμήματος και του πόλο, μου ζήτησε να μπω στο συμβούλιο και να βοηθήσω. Έγινα αμέσως μέλος της κολυμβητικής εφορίας και το 1966 είχα ήδη αναλάβει καθήκοντα στο τμήμα. Δούλεψα πολύ. Τα πήγα πολύ καλά.

Και αργότερα ασκήσατε καθήκοντα και στο ποδόσφαιρο.
Το 1970 μου ζητήθηκε και το δέχτηκα με την παρότρυνση του Θεόδωρου Νικολαϊδη. Δεν ήταν εύκολη η μετάβαση. Με είχαν αγαπήσει στο κολυμβητικό τμήμα και με θεωρούσαν απαραίτητο. Έγινε και διαμαρτυρία από τους γονείς των παιδιών και από τους αθλητές.

Και τελικά;
Δεν γινόταν να μην προχωρήσω. Πήρα την απόφαση και ξεκίνησα.

Με τη σύμφωνη γνώμη των «Αθανάτων»;
Βέβαια.

Τι ήταν αυτοί οι «Αθάνατοι» του Ολυμπιακού;
Ανήκω και εγώ εκεί. Τακτικό μέλος μάλιστα. Ήταν άνθρωποι του Ολυμπιακού. Στην κυριολεξία. Όπως το ακούς. Οι πιο πολλοί ήταν από τα ιδρυτικά στελέχη της ομάδας ή την ενίσχυαν επί σειρά ετών ή εργάζονταν για την ανάπτυξή της. Έπαιρναν τις σημαντικές αποφάσεις, εξέλεγαν το διοικητικό συμβούλιο και άλλα.

Αυτοί έπαιρναν τις αποφάσεις ή ο εκάστοτε πρόεδρος;
Ο πρόεδρος αποφάσιζε, αλλά η γνώμη τους ήταν πολύ σημαντική. Τους συμβουλευόταν. Τελευταίο μέλος τους ήταν ο Σάββας Θεοδωρίδης, αλλά την περίοδο που είχε αρχίσει να μειώνεται ο αριθμός τους. Ουσιαστικά λειτουργούσαμε έτσι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 70’.

Και ο Νίκος Γουλανδρής επηρεαζόταν;
Όλοι. Ήταν ο πυρήνας της οικογένειας του Ολυμπιακού. Ο Νίκος Γουλανδρής όμως, ήταν μια πολύ ξεχωριστή περίπτωση. Ήταν μοναδικός, καταπληκτικός. Ήταν ηθικός άνθρωπος, γενναιόδωρος σε υπέρμετρο βαθμό. Λάτρευε με αγνότητα τον Ολυμπιακό. Έδινε τα πάντα σε όλους. Όποιος χρειαζόταν βοήθεια, ο Γουλανδρής ήταν μπροστά του για να τον ανακουφίσει οικονομικά. Είτε ήταν παίκτης είτε φίλαθλος.

Είχατε καλή συνεργασία;
Καταπληκτική. Παιδί μου με φώναζε. Με εμπιστευόταν πολύ. Μάλιστα μου έδινε κι άλλες δουλειές. Με παρότρυνε να ασχολούμαι και με άλλα τμήματα, γιατί όπως μου έλεγε, «δεν θέλω να μιλάω με πολλούς. Θέλω λίγους και άξιους δίπλα μου».

Τι θυμάστε από εκείνη την περίοδο;
Ότι εξαιτίας του Νίκου Γουλανδρή, ο Ολυμπιακός έγινε πολύ μεγάλος. Το ρόστερ γέμισε από ποδοσφαιριστές τεράστιας αξίας. Όλοι διεθνείς. Τόσο οι Έλληνες και οι ξένοι. Παίζαμε καταπληκτικό ποδόσφαιρο και κάθε αγώνας μας ήταν γιορτή. Τότε δεν ρωτούσαν αν κέρδισε η ομάδα, αλλά πόσα γκολ έβαλε. Είμαι υπερήφανος και για εκείνη την περίοδο που ήμουν αρχηγός ποδοσφαιρικού τμήματος. Κάναμε μεγάλες νίκες και στην Ευρώπη.

Για την Άντερλεχτ θέλω να μου πείτε και για τον Παλοτάι;
Ήταν ανεκδιήγητη η διαιτησία του. Εγώ συναντήθηκα με τον Παλοτάι στο Κάβο Ντόρο στο Μικρολίμανο και μαζί πήγαμε στην Πάτρα για τον αγώνα. Ο εκάστοτε γηπεδούχος τότε ήταν υπεύθυνος για τη διαμονή, την τροφή και την ψυχαγωγία των διαιτητών. Ο Παλοτάι ήταν ευδιάθετος και έδειχνε να μένει ικανοποιημένος από τη φιλοξενία του Ολυμπιακού. Όμως, ήταν και αποφασισμένος να φτιάξει το μέλλον του. Είχε άριστες σχέσεις με τον πρόεδρο της βελγικής ομοσπονδίας, ο οποίος ήταν και στην επιτροπή Διαιτησίας της UEFA. Και μετά τη διαιτησία του σε εκείνο τον αγώνα κατάφερε να φτιάξει το μέλλον του. Μας ακύρωσε τρία γκολ και μετά το παιχνίδι μας έλεγε τι ωραία που παίξαμε και πόσο μεγάλη νίκη πήραμε. Με θράσος. Εμείς αποκλειστήκαμε και γεμίσαμε προβλήματα και εκείνος αργότερα σφύριζε σε Μουντιάλ και σε τελικούς ευρωπαϊκών διοργανώσεων. Είχε φέρει εις πέρας τη σχεδιασμένη του αποστολή.

Λίγες εβδομάδες ύστερα από εκείνο τον αγώνα αποχώρησε και ο Νίκος Γουλανδρής.
Αυτό ήταν το πλήγμα. Ο Γουλανδρής εκείνη τη μέρα πληγώθηκε. Δεν άντεξε ούτε αυτό που συνέβη στην ομάδα από τον Παλοτάι, ούτε τα επεισόδια που έκαναν οι οπαδοί μας. Ήταν γλυκός άνθρωπος. Δεν τα ήθελε τα επεισόδια. Μας έκαναν κακό. Δεν τα άντεξε ούτε αυτά. Πρώτη φορά τον είδα τόσο απογοητευμένο. Πρώτη φορά πέρασε από τα αποδυτήρια για να φύγει χωρίς να πει κουβέντα σε κανέναν, ούτε σε προπονητή ούτε σε παίκτες. Κλείστηκε στον εαυτό του.

Μα είχε μια καταπληκτική ομάδα που εντυπωσίαζε. Πώς ένας αγώνας τον οδήγησε στην αποχώρηση;
Εκείνη τη μέρα πληγώθηκε βάναυσα.

Ήταν δηλαδή μόνο αυτή η αιτία;
Όχι. Ήταν και το σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε. Κατανάλωνε πολλές δυνάμεις για τον Ολυμπιακό και έπρεπε να ξεκουραστεί. Αυτό είναι αλήθεια. Η οικογένειά του ανησυχούσε και επίσης του έλεγε να σταματήσει. Μέσα σε όλα ήταν και ισχυρός οικονομικός παράγοντας της χώρας. Μεγάλος εφοπλιστής. Δεχόταν πιέσεις να σταματήσει να ασχολείται με τον Ολυμπιακό, τόσο πριν όσο και μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας! Εκείνο το χειμώνα που πήγε στην Ελβετία, όπως πήγαινε κάθε χρόνο μαζί με την οικογένειά του, μας έστειλε ένα τηλεγράφημα. Μιλούσε με αγάπη για την ομάδα και για όλους μας. Μας παρακάλεσε να μην προσπαθήσουμε να τον μεταπείσουμε, γιατί η απόφασή του ήταν σωστή και επιβεβλημένη. Σοκαριστήκαμε και προσπαθήσαμε να συνεχίσουμε.

Και ακολούθησε πολύ δύσκολη εποχή. Τότε κυριάρχησε και η ΑΕΚ του Λουκά Μπάρλου.
Όντως, πέρασαν πολύ δύσκολες σεζόν. Η ΑΕΚ είχε πολύ καλή ομάδα, είχε όμως και μια διάθεση να αποπροσανατολίζει παίκτες άλλων ομάδων με διάφορους τρόπους.

Και πώς αντιδράσατε;
Δουλεύοντας. Βασικός σκοπός μας ήταν να βάλουμε τον Ολυμπιακό στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο με τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις. Εκείνη τη σκληρή περίοδο όλες οι δυνάμεις μας οδηγούσαν προς τα εκεί. Δεχόμασταν προτάσεις, τις εξετάζαμε και συγχρόνως αναζητούσαμε ανθρώπους για να μπουν μπροστά και να μας οδηγήσουν. Ανασταλτικός παράγοντας σε αυτές τις προσπάθειες ήταν τα 120 εκατομμύρια δραχμές που όφειλε ο Ολυμπιακός στο Νίκο Γουλανδρή. Αυτό το ζήτημα είχε συζητηθεί πολύ και πριν αναλάβει η ομάδα εφοπλιστών με επικεφαλής τον Σταύρο Νταϊφά.

Δίσταζαν;
Ναι.

Και τελικά τι έγινε;
Επικοινώνησα με τον Νίκο Γουλανδρή, του είπα τι συμβαίνει και εκείνος αντέδρασε άμεσα. Μου είπε ότι «εγώ δεν μπήκα στον Ολυμπιακό για να βγάλω λεφτά. Είπα από την αρχή ότι θα μείνω λίγα χρόνια και θα κάνω ό,τι μπορώ. Δεν θέλω λεφτά από τον Ολυμπιακό». Αμέσως μετά μοιράσαμε το ποσό. Τα μισά τα διαθέσαμε για τις ανάγκες του Ερασιτέχνη και τα άλλα μισά τα αφήσαμε στο ποδόσφαιρο. Και ο δρόμος για τη μετάβαση άνοιξε. Ο Σταύρος Νταφάς ανέλαβε και ακολούθησε μια νέα χρυσή περίοδος για τον Ολυμπιακό με συνεχόμενα πρωταθλήματα και τίτλους. Ήταν άνθρωπος, ευθύς. Πραγματικός ηγέτης, δυναμικός και σκληρός. Έδωσε μάχες για τον Ολυμπιακό.

Δηλαδή είναι μύθος ότι έπαιζε τάβλι με τον Γιώργο Βαρδινογιάννη και συγχρόνως διάλεγαν ποια ομάδα θα αναλάβουν;
Ναι. Ο Σταύρος Νταϊφάς είχε αναλάβει ήδη τον Ολυμπιακό. Είχε μια χαρά σχέσεις με την οικογένεια Βαρδινογιάννη. Τάβλι μπορούσε να παίζει όποτε ήθελε με το Γιώργο. Καμία σχέση με την αλήθεια λοιπόν.

Ήταν λάθος του ότι παρέδωσε την ομάδα στον Κοσκωτά;
Τον είχαμε ενημερώσει ότι ο Κοσκωτάς ήταν Παναθηναϊκός. Εκείνος βασιζόταν στο γεγονός ότι ήταν πανίσχυρος οικονομικά και συγχρόνως ήταν σίγουρος πως αργά ή γρήγορα θα έμπαινε στη νοοτροπία του Ολυμπιακού και θα γινόταν ένας από εμάς. Εκείνη την περίοδο είχε όλα τα δίκια με το μέρος του. Και στα δύο έπεσε μέσα. Ήθελε να αφήσει την ομάδα στα καλύτερα και πιο στιβαρά χέρια. Δεν θα την άφηνε στην τύχη της. Κανείς δεν μπορούσε όχι να προβλέψει, αλλά ούτε να φανταστεί τις εξελίξεις με το σκάνδαλο στην Τράπεζα Κρήτης.

Και γέμισε ο σύλλογος προβλήματα και παραλίγο να γίνει θυγατρική του Παναθηναϊκού. Ή ως ένα βαθμό έγινε;
Ευτυχώς αυτή η περίοδος είναι πρόσφατη στους φίλους του Ολυμπιακού και όλοι γνωρίζουν τι συνέβαινε. Ο δικός μου ρόλος και των συνεργατών μου ήταν μια τρομερή προσπάθεια να μεταβιβαστούν τα χρέη που άφησε ο Κοσκωτάς στον ίδιο τον Κοσκωτά για να μην τα επωμιστεί ο Ολυμπιακός. Και τα καταφέραμε σε αυτό κομμάτι, αφού προηγήθηκαν πολλές συγκεντρώσεις μας με πρόσωπα του πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου. Η ομάδα όμως συνέχιζε να έχει παντού προβλήματα και αδυναμίες. Και συνέχισε να τα έχει για χρόνια.

Φαντάζομαι εννοείτε μέχρι να αναλάβει ο Σωκράτης Κόκκαλης.
Ακριβώς. Ο Σωκράτης Κόκκαλης ήταν αυτός που έβγαλε τον Ολυμπιακό από εκείνο το τέλμα και τον ανέστησε. Και μετά έχτισε ολόκληρη αυτοκρατορία στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Με τους μεγάλους παίκτες που έφερνε, με το Καραϊσκάκη και το προπονητικό κέντρο στο Ρέντη, τη μεταφορά των γραφείων στην πλατεία Αλεξάνδρας και την ανακαίνιση τις ιστορικής λέσχης μας. Ήταν πολύ μεγάλη η προσφορά του σε όλα τα τμήματα. Ήταν τυχερός ο Ολυμπιακός που οδηγήθηκε από τον Κόκκαλη.

Πλέον οδηγείται από τον Βαγγέλη Μαρινάκη
Όσο τυχερός ήταν ο Ολυμπιακός τη στιγμή που ανέλαβε ο Σωκράτης Κόκκαλης άλλο τόσο τυχερός ήταν τη στιγμή που περνούσε στο Βαγγέλη Μαρινάκη. Έχτισε νέα αυτοκρατορία. Ήταν Ολυμπιακός γέννημα – θρέμμα όπως ο προκάτοχός του. Πήραμε ήδη 7 πρωταθλήματα και συνεχίζουμε την προσπάθεια μέσα σε πολύ σκληρό σκηνικό. Οι φίλαθλοι του Ολυμπιακού πρέπει να τον ευγνωμονούν. Δίνει πολύ μεγάλες μάχες στο πόλεμο που δέχεται η ομάδα. Είναι πολλοί αυτοί που θέλουν να μας βλάψουν και ο Μαρινάκης είναι η ασπίδα του συλλόγου. Είναι απαραίτητος και χρειάζεται δίπλα του όλους τους Ολυμπιακούς ενωμένους. Αν δεν είχε διαδεχθεί αυτός τον Σωκράτη Κόκκαλη, το κακό που θα παθαίναμε θα ήταν ανεπανόρθωτο.

Ο ΠΑΟΚ είναι φέτος σκληρός αντίπαλος. Δεν θα σταθώ στο τώρα. Το βλέπουμε όλοι. Εσείς από πότε θυμάστε αυτή την αντιπαλότητα;
Η αντιπαλότητα αυτή δεν τροφοδοτείται από εμάς. Και τη δεκαετία του 50’, τις ελάχιστες φορές που είχε τύχει να παίξει ο Ολυμπιακός στη Θεσσαλονίκη με τον ΠΑΟΚ γίνονταν επίσης άσχημα πράγματα. Περικύκλωναν πούλμαν και έριχναν πέτρες σωρηδόν από πολύ κοντινές αποστάσεις. Θυμάμαι μια χρονιά οι παίκτες του Ολυμπιακού δεν έφτασαν καν στα αποδυτήρια με τη λήξη του πρώτου ημιχρόνου. Περίμεναν να αρχίσει το δεύτερο καθισμένοι στο χορτάρι στο κέντρο του γηπέδου! Αργότερα με την υπόθεση του Κούδα έγιναν οξύνθηκαν τα πράγματα. Δεν ανέχτηκαν ποτέ ότι ο Ολυμπιακός κυριαρχούσε σε όλη την Ελλάδα σε φίλαθλο επίπεδο και αυτοί μόνο στη Βόρεια.

Αμβλύνθηκε ποτέ αυτή η αντιπαλότητα;
Οι περισσότερες διοικήσεις του ΠΑΟΚ φρόντιζαν να την οξύνουν. Προσωπικά θυμάμαι τον αείμνηστο τον Παντελάκη που έκανε σοβαρή προσπάθεια για να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Αυτός ήταν αξιοσέβαστος άνθρωπος, λογικός και τίμιος πρόεδρος. Συζητούσαμε και συνεργαζόμασταν για να περιορίσουμε το πρόβλημα.

Μιας και μου αναφέρατε τον Κούδα και με πήγατε στο 60’, να σας ρωτήσω τι θυμάστε από τον Μπούκοβι;
Καταπληκτικός προπονητής, αγαπητός και σεβάσμιος άνθρωπος. Τον λάτρευαν και οι ποδοσφαιριστές και ο κόσμος. Πρωτοπόρος προπονητής. Τον εκτιμούσα και εγώ βαθύτατα. Το ίδιο και εκείνος προς εμένα.

Γιατί έφυγε τόσο γρήγορα;
Λόγω χούντας.

Έχει τύχει να διαβάσω ότι είχε διαταραχθεί η σχέση του με τη διοίκηση. Αυτό που λέμε είχε ραγίσει το γυαλί.
Αφού άλλαξε η διοίκηση πώς να μη ραγίσει τα γυαλί; Ο Μπούκοβι δεν θα έφευγε από τον Ολυμπιακό αν δεν γινόταν η αλλαγή του καθεστώτος. Με το που εδραιώθηκε η δικτατορία, το καθεστώς έδιωχνε ανθρώπους από τις ομάδες και τοποθετούσε δικούς του στρατιωτικούς για να τους ασκεί έλεγχο. Ο Μάρτον Μπούκοβι ήταν Ούγγρος, από χώρα δηλαδή που έλεγχε η Σοβιετική Ένωση. Δεν θα μπορούσε να μείνει στον Ολυμπιακό υπό αυτές τις συνθήκες. Ήταν αδύνατο. Και να ξέρεις ότι ουσιαστικά δεν έφυγε από κοντά μας.

Ορίστε;
Όπως σου το λέω! Ο Ολυμπιακός και ο Μπούκοβι διατήρησαν πολύ καλές σχέσεις συνεργασίας. Να σου πω ότι ο Γουλανδρής σχεδόν κάθε μήνα με έστελνε στη Βουδαπέστη. Για να συναντήσω το δάσκαλο και να πάρω τις εισηγήσεις του για ομογενεις παίκτες. Εκείνος φυσικά και μου έδινε. Τον Παπαδημητρίου έτσι τον πήραμε. Μου είχε δώσει και μια λίστα με ποδοσφαιριστές που είχε ξεχωρίσει. Έγραφε για τον Κερμανίδη του ΠΑΟΚ, τον Καραϊσκο του Ηρακλή του Εθνικού και άλλους. Όλοι τους έκαναν καριέρα.

Γιατί δεν πήραμε και τους άλλους;
Είχαμε αποφασίσει να βρούμε ξένους από τη Λατινική Αμερική. Τον Λοσάντα, τον Βιέρα και άλλους.

Μάλιστα. Τώρα που αναφέραμε πάλι τη χούντα, ο Ολυμπιακός αδικήθηκε;
Όχι μόνο στο ποδόσφαιρο. Ακόμα και στην κολύμβηση μας είχαν αδικήσει. Να θυμηθώ ένα φοβερό σκάνδαλο. Χάσαμε δύο πρωταθλήματα από τον Παναθηναϊκό λόγω του Στέργιου Μπιτέρνα. Αυτός ήταν σπουδαίος κολυμβητής, αλλά δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής στα πανελλήνια πρωταθλήματα. Ανήκε σε ομάδα στη Λατινική Αμερική και αυτό ήταν ενάντιο στους κανόνες του αθλήματος. Η υπόθεση ξεκίνησε προ δικτατορίας και το καθεστώς τελικά νομιμοποίησε τη συμμετοχή του για χάρη του Παναθηναϊκού!

Μάλιστα. Και ο Δεληκάρης ήταν εισήγηση του Μπούκοβι;
Όχι. Διαφορετική περίπτωση ο Γιώργος. Ήταν το μεγαλύτερο ταλέντο της εποχής.

Ήταν Πειραιώτης, λατρεύτηκε όσο κανείς και πήγε στον Παναθηναϊκό…
Και μετά ήθελε να ξαναγυρίσει στον Ολυμπιακό.

Τι έγινε δηλαδή;
Ζήτησε συνάντηση μαζί μας. Την κανονίσαμε και ήρθε κλαίγοντας και μετανιωμένος. Μας ζήτησε να τον ξαναπάρουμε στην ομάδα.

Και εσείς;
Το σκεφτήκαμε και το συζητήσαμε και του υποσχεθήκαμε ότι θα κάναμε ότι μπορούσαμε για να τον επαναφέρουμε. Με το πέρας της συνάντησής όμως, τα ραδιόφωνα έλεγαν ότι ο Δεληκάρης απήχθη από ανθρώπους του Ολυμπιακού και άλλα σχετικά που δεν ίσχυαν επ’ ουδενί. Και αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε να ασχολούμαστε.

Δεκτό κύριε Λεωνίδα. Να κάνω άλλη μια ερώτηση από περιέργεια;
Πες μου.

Περάσατε χρόνια στον Ολυμπιακό και στην ΕΠΟ και μετά στον Ερασιτέχνη; Δεν είπατε ποτέ ότι πρέπει να τα αφήσετε όλα και να ηρεμήσετε;
Όσες φορές το σκέφτηκα, κάτι παρουσιαζόταν και έπρεπε να πολεμήσουμε για να το λύσουμε. Ειδικά στον Ερασιτέχνη τόσα χρόνια αναζητούσα συνέχεια οικονομικούς παράγοντες για να αναλάβουν και να επιβιώσουμε στα επίπεδα που ορίζει το όνομα και η ιστορία του Ολυμπιακού. Το 2008 με κάλεσαν για να βρούμε λύσεις στα προβλήματα του Ερασιτέχνη. Και το 2010 και το 2011. Μέχρι που ανέλαβε ο Μιχάλης Κουντούρης, που είχε πολύ καλή συνεργασία με τον Μαρινάκη. Και στον καιρό του τα τμήματά μας πρωταγωνιστούν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη.

Θέλετε να προσθέσουμε κάτι άλλο;
Μιλήσαμε κυρίως για ποδόσφαιρο. Πρέπει να επανέλθουμε για να αναφερθούμε και στα άλλα τμήματα. Το καθένα έχει τη δική του ιστορία και τους δικούς του ακούραστους συντελεστές.