Γιον Φόσσε - Τρία θεατρικά έργα

«Για μένα, η τέχνη ήταν πάντα συνδεδεμένη με αυτή τη σχεδόν μη ανθρώπινη φωνή, μέσα από τον καθημερινό λόγο. Και εκείνο που είναι παράδοξο είναι το ότι αυτή η φωνή βρίσκεται εκεί, χωρίς να λέει τίποτα. Είναι μια βουβή φωνή. Μια φωνή που μιλάει σωπαίνοντας. Πρόκειται για μια φωνή που με κάποιο τρόπο έρχεται από αυτό που δεν έχει ειπωθεί, είναι μια φωνή που βγαίνει από τη σιωπή και που μπορεί να ακουστεί κάποιες στιγμές μέσω αυτού που λένε οι άλλοι.
Δουλεύω όπως ένας μουσικός που παίζει το μέρος του, το θέμα και τις παραλλαγές, τις επαναλήψεις.
Το Κάποιος θα’ ρθει είναι ίσως ό,τι πιο ευχάριστο έχω γράψει, αν και κάποιοι προσλαμβάνουν το κείμενο σαν κάτι πολύ σκοτεινό. Και αυτό μπορώ να το καταλάβω. Μόνο τα αποτυχημένα κείμενά μου δεν έχουν αμφισημίες. Τα καλά κείμενα μπορούμε να τα αναποδογυρίσουμε σαν ένα γάντι.
Ήμουν πάντα από τη φύση μου ένα είδος μινιμαλιστή και για μένα το θέατρο είναι ένα είδος τέχνης μινιμαλιστικής, με πολλές συστατικές δομές που τείνουν να γίνουν μινιμαλιστικές: ένας περιορισμένος χώρος, μια χρονική διάρκεια περιορισμένη κ.ο.κ.».

Το θέατρο του Φόσσε παράγεται από ήχους, λέξεις που το νόημά τους μοιάζει υπερβολικά συνηθισμένο. Αυτό μας απαγορεύει τη νατουραλιστική χρήση της γλώσσας, διότι η νατουραλιστική γλώσσα περιορίζει το νόημα της φράσης. Πρέπει να βρεθεί ο τρόπος για να ξαναγίνει η φράση ανοιχτή, δηλαδή, η δύναμή της να μεταδίδει εικόνες που εκτυλίσσονται στη φαντασία του θεατή. Η γλώσσα του Φόσσε, που μπορούμε να την ονομάσουμε ποιητική γλώσσα και που ενίοτε την ονομάζει «γλώσσα υπερβατική, χρησιμοποιείται για να μεταφέρει άλλα νοήματα από τα καθημερινά».

Ο Γιόν Φόσσε είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς θεάτρου και τα έργα του ανεβαίνουν σε όλες τις σκηνές του κόσμου. Ο παρών τόμος περιέχει τρία από τα σημαντικότερα έργα του Φόσσε που γράφτηκαν ανάμεσα στο 1996 και το 2002. Συμπληρώνεται από εκτενές επίμετρο με συνεντεύξεις του ίδιου του συγγραφέα, κείμενα του σκηνοθέτη Claude Régy, του μεταφραστή του κ.α.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο Γιόν Φόσσε γεννήθηκε το 1959 στην παράκτια πόλη Χάουγκεσουντ (Haugesund) στη δυτική Νορβηγία. Μεγάλωσε στο φιόρδ του Χαρντάγκερ (Hardanger) και από τη δεκαετία του ’70 ζει στο Μπέργκεν. Το 1983 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα Κόκκινο, μαύρο. Ακολούθησαν και άλλα μυθιστορήματα: Ο συλλέκτης μπουκαλιών, Μολύβι και νερό, Melancholia I, Πρωί και Βράδυ, Melancholia IΙ, Αυτή είναι η Alise. Επίσης εξέδωσε ποίηση: Άγγελος με νερό στα μάτια, Οι κινήσεις του σκύλου, καθώς και τα δοκίμια Γνωστικά δοκίμια.

Το 1994 άρχισε να γράφει για το θέατρο. Μέσα σε μια δεκαετία τα έργα του μεταφράστηκαν σε τριάντα γλώσσες (μεταξύ άλλων στα ιρανικά, φινλανδικά, λιθουανικά, ρώσικα, τσέχικα, ιαπωνικά) και παίχτηκαν σε εικοσιπέντε χώρες. Θεατρικά έργα που έχει γράψει είναι: Και ποτέ δεν θα χωρίσουμε, Το όνομα, Κάποιος θα’ ρθει, Το παιδί, Μητέρα και παιδί, Ο γιός, Η νύχτα τραγουδά τα τραγούδια της, Ο κιθαρίστας, Μια μέρα το καλοκαίρι, Όνειρο το φθινόπωρο, Η επίσκεψη, Ο χειμώνας, Τ’ απόγευμα, Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι, Παραλλαγές θανάτου, Τόσο όμορφα, Κορίτσι στον καναπέ, Μώβ, Ύπνος, Σκιές, Rambuku κ.ά.

Του έχουν απονεμηθεί εικοσιδύο σπουδαίες διακρίσεις και βραβεία στη Νορβηγία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τα έργα του Φόσσε έχουν ανέβει στις περισσότερες σκηνές της Ευρώπης (Παρίσι, Λονδίνο, Βερολίνο, Ζάλτσμπουργκ) από νέους αλλά και καταξιωμένους σκηνοθέτες (Thomas Ostermayer, Claude Régy, Jacques Lassale).
Το 2023 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.