Το νέο αναμορφωμένο πρόσωπο του Θεάτρου Λυκαβηττού

Μια λιτή σχεδιαστικά πρόταση, που ενεργοποιεί τις αρετές του τοπίου και αναδεικνύει την προνομιακή θέα του, δημιουργώντας έναν φιλικό χώρο με έντονη ταυτότητα, επικράτησε στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου στο Θέατρο του Λυκαβηττού. Το ενθαρρυντικό είναι ότι ο διαγωνισμός, τον οποίο συνδιοργάνωσαν η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), η Περιφέρεια Αττικής και το υπουργείο Πολιτισμού δεν αφορά ιδέες, αλλά θα καταλήξει σε μια πλήρη αρχιτεκτονική μελέτη, η οποία σε συνδυασμό με τα έργα για την ενίσχυση του θεάτρου θα δώσει τη βάση για την πλήρη αναγέννηση του –κλειστού για το κοινό από το 2008– τοπόσημου της Αθήνας. Πάντως, ο Δήμος Αθηναίων έχει ζητήσει να του παραχωρηθεί ο χώρος από την ΕΤΑΔ, αίτημα που η ΕΤΑΔ εξετάζει θετικά.

Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, που προκηρύχθηκε το καλοκαίρι του 2019, ανακοινώθηκαν πριν από λίγες ημέρες. Το πρώτο βραβείο έλαβε το γραφείο «Topio7 architects-landscape architects» (Κατερίνα Ανδρίτσου, Πανίτα Καραμανέα και Θανάσης Πολυζωίδης), οι οποίοι θα κληθούν τώρα να εκπονήσουν την αρχιτεκτονική μελέτη για τα 35,6 στρέμματα της έκτασης. Το ζητούμενο από την ΕΤΑΔ και την Περιφέρεια ήταν να μετατραπεί ο χώρος του πάρκινγκ σε δημόσιο χώρο, να ανασχεδιαστούν οι υποστηρικτικές κατασκευές και να αναδιαμορφωθεί ο περιβάλλων χώρος.

Το αττικό πεδίο

Η πρόταση που επικράτησε στον διαγωνισμό τοποθετεί στο επίκεντρο το ίδιο το αττικό τοπίο και επιθυμεί να το αναδείξει σαν το κεντρικό θέμα του ξέφωτου σε συνδυασμό με τη θέα. «Ο Λυκαβηττός δεν είναι ένας οποιοσδήποτε λόφος της πρωτεύουσας, ούτε απλά ένας χώρος πρασίνου. Είναι ένας χώρος με μυθολογική και πολιτιστική διάσταση, κάτι πολύ σημαντικό για την ταυτότητά του», εξηγεί στην «Κ» η κ. Καραμανέα. «Αυτό λοιπόν πρέπει να έρθει στο προσκήνιο. Να στρέψουμε το βλέμμα προς τον βράχο, που λόγω της λατόμευσης θυμίζει γλυπτό και τη θέα της πόλης. Επομένως, το σημερινό πάρκινγκ έχει αξία ως ξέφωτο σε ένα αστικό δάσος, δεν έπρεπε να το γεμίσουμε με δένδρα αλλά να το επανασχεδιάσουμε, ώστε να προσφέρει μια ποικιλία θέασης».

Στην πρόταση των αρχιτεκτόνων, οι σημερινές κατασκευές προβλέπεται να αφαιρεθούν. «Οχι μόνο τα βοηθητικά κτίρια, αλλά και όλα αυτά τα περιττά στοιχεία που δημιουργούν μια ακαταστασία: κράσπεδα, παγκάκια, περιττές περιφράξεις, η άσφαλτος. Στη θέση τους θα διατηρηθεί ένα δάπεδο υδατοπερατό, από μαλακό πατημένο χώμα. Ο χώρος επανασχεδιάζεται με βάση τις αρχές της αρχιτεκτονικής τοπίου, με εμπλουτισμό της βλάστησης, ήπιους χειρισμούς. Οι ανθρώπινες επεμβάσεις (όπως το νέο καφενείο, οι χώροι υγιεινής) γίνονται με στοιχεία καθαρής γεωμετρίας, λιτές χαράξεις, που έρχονται σε αντίθεση με το ακανόνιστο σχήμα του βράχου».

Η πρόταση προβλέπει κατασκευή καφενείου και infopoint, ανακατασκευή του κυλικείου και του κτιρίου υποστήριξης του θεάτρου, ενώ στο μεγάλο ξέφωτο προβλέπονται συσκευές ξενάγησης και παρατήρησης, τηλεσκόπια, οθόνες αφής και επαυξημένης πραγματικότητας για παροχή πληροφοριών και διαδραστικών εφαρμογών για την πόλη της Αθήνας. «Η πρότασή μας “εξηγεί” το τοπίο, οι συνθετικές χειρονομίες είναι διακριτικές αλλά διακριτές. Δημιουργείται ένας δημόσιος χώρος αστικότητας για όλες τις ηλικίες, που συμβάλλει στη συλλογική συνείδηση της πόλης, απαλλαγμένος από περιττά στοιχεία, υποδοχέας ανεμπόδιστης κίνησης, με λιτότητα στα εκφραστικά μέσα και με επιλογή φυσικών υλικών. Το σύνολο της πρότασης έρχεται να επανασυρράψει την περιοχή στον αστικό ιστό και να αποτελέσει ένα συνδετήριο νήμα, μια τοπιακή αστική ύφανση που λειτουργεί ως τόπος με βέλτιστη βιοκλιματική συμπεριφορά, για απόλαυση της θέας και του αττικού φωτός», καταλήγει η κ. Καραμανέα.

Εκτός από το χρηματικό έπαθλο, το γραφείο Topio7 θα ξεκινήσει σύντομα την εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης. Η μελέτη στατικής αποκατάστασης του θεάτρου έχει ήδη επικαιροποιηθεί (από τον καθηγητή του ΕΜΠ Κώστα Καραδήμα) και μένει η Περιφέρεια Αττικής να προκηρύξει τον διαγωνισμό για το σχετικό έργο, για το οποίο έχει δεσμεύσει περίπου 1,5 εκατ. ευρώ, ώστε να υλοποιηθεί η βασικότερη προϋπόθεση για την επαναλειτουργία του Θεάτρου του Λυκαβηττού.

Το ερώτημα βέβαια είναι ποιος θα υλοποιήσει τα υπόλοιπα έργα ώστε και η μελέτη αυτή να μην έχει... την τύχη των περισσοτέρων. Το φθινόπωρο του 2019 ο Δήμος Αθηναίων ζήτησε από την ΕΤΑΔ (που είναι ο ιδιοκτήτης του χώρου) την παραχώρησή του. Το αίτημα του δήμου, που ήδη έχει εκπονήσει μελέτη για την ανάδειξη του υπόλοιπου Λυκαβηττού (του οποίου είναι ο ιδιοκτήτης), ακούγεται λογικό, καθώς εξυπηρετεί τη λειτουργία του λόφου. Η ΕΤΑΔ εξετάζει θετικά την πρόταση, πρέπει ωστόσο πριν ληφθεί απόφαση να διασφαλιστεί ότι υπάρχει ενιαία θεώρηση για πολλά κρίσιμης σημασίας ζητήματα, όπως η προσβασιμότητα, το (πολιτιστικό) πλαίσιο λειτουργίας του Θεάτρου του Λυκαβηττού και, πάνω από όλα, ότι ο δήμος θα αγκαλιάσει τα προτεινόμενα έργα της ανάπλασης ώστε επιτέλους να υλοποιηθούν.

Πηγή: kathimerini.gr