Τηλέμαχος και Άμλετ - Μύθοι παράλληλοι

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Όμηρος ξεκινά την Οδύσσεια από τον Τηλέμαχο. Οι δυναστείες άλλωστε βασίζονται σε αυτή την σχέση πατέρα-γιου που διασφαλίζει την ομαλή διαδοχή και την μακροημέρευση ενός βασιλικού οίκου. Το ομηρικό έπος της ειρήνης και του μεταπολεμικού νόστου είναι μια κοσμοπολιτική θεώρηση όλης της Μεσογείου, που δίνει συχνά την εντύπωση πως η δράση εξακτινίζεται την ίδια στιγμή σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία. Σε αυτή την πολυγεωγραφική σύνθεση της αφήγησης αναδεικνύεται το ζήτημα ενός ορφανού θρόνου με ένα απελπισμένο και σαστισμένο πρίγκιπα που αναζητά τον πατέρα του νεκρό ή ζωντανό. Την ίδια στιγμή η βασίλισσα υφαίνει το σάβανο για τον πεθερό της, πράξη που μπορεί να παραπέμπει στον παρθενικό υμένα και στην αποχή μιας γυναίκας από την ερωτική δραστηριότητα.

Η σχέση πατέρα-γιου είναι ένας ισχυρός δεσμός που καταρχάς τονίζει την οιονεί παρουσία του πρώτου και κατά δεύτερον υπόσχεται την συνέχιση μέσω του δεύτερου. Ακόμα κι αν ο Οδυσσέας δεν καταφέρει ποτέ να επιστρέψει στην Ιθάκη του έχει αφήσει πίσω του απόγονο που δικαιωματικά θα μπορούσε να αναρρηθεί στο θρόνο.

Η αντίστιξη μιας τέτοιας μεγαλειώδους σύλληψης έρχεται από τις ομίχλες της μεσαιωνικής Ευρώπης. Ο υπερβόρειος Άμλετ βρίσκεται σε ένα παρόμοιο στάδιο σύγχυσης και αναποφασιστικότητας με τον Τηλέμαχο. Ακόμα και αν τα συμφραζόμενα διαφέρουν και ο πατέρας του είναι για πάντα χαμένος, η παρουσία του κάνει την βασιλεία του Κλαύδιου να φαντάζει παράνομη. Στην Ιθάκη δεν βασιλεύει ένας Κλαύδιος αλλά μια δράκα μνηστήρων που με επικεφαλής τον Αντίνοο διεκδικούν το βασίλειο πέρα από κάθε όριο νομιμότητας. Στο βασίλειο της Δανιμαρκίας ο Κλαύδιος έχει εκτοπίσει τον βασιλιά αδερφό του από την επικράτεια των ζωντανών και βασιλεύει με την διαρκή απειλή ενός πρίγκιπα που δεν εννοεί να παραιτηθεί από το δικαίωμα της διαδοχής. Το τέλος και στις δύο περιπτώσεις είναι γνωστό και θα πρέπει να παραδεχτούμε πως βασίζεται κυρίως στην ανεπίλυτη σχέση πατέρα-γιου.

Τηλέμαχος και Άμλετ είναι οι δύο ισχυροί κρίκοι σε ένα κόσμο που κυλάει συνεχώς προς το αύριο και στον οποίο η επόμενη γενιά έχει πάντα το δίκαιο και την ισχύ με το μέρος της. Όσο σημαντικό και παντοδύναμο κι αν εμφανίζεται το παρόν, δεν διαθέτει ποτέ την ίδια δύναμη και προοπτική με το μέλλον.