Το φαινόμενο Γκόροβιτς στην Ιστορία της μουσικής

Είναι ο πιανίστας που θα τον δείτε στην αρχή κάθε κονσέρτου να κοιτάζει με απορία τα δάχτυλά του καθώς τεντώνει τις παλάμες μπροστά στα μάτια του. Ύστερα ρίχνει μια ματιά στο κοινό. Ίσως και η παρουσία ενός τόσο πολυπληθούς ακροατηρίου να του προκαλεί παρόμοια απορία. Όταν τοποθετεί τα χέρια στο κλαβιέ, το κάνει προσεκτικά με μια διακριτική δυσπιστία που θυμίζει θηριοδαμαστή. Η μελωδία υπάρχει μέσα στο κεφάλι του, οι νότες και οι συγχορδίες είναι ένας μικρός στρατός που τίθεται στη διάθεσή του. Η μάχη ξεκινά πάντοτε από την πρώτη νότα. Με το πρώτο άγγιγμά του δαμάζει το πιάνο. Καταλαβαίνεις πως η γνώριμη μουσική που ακούς από τα χέρια του έχει μια πρωτότυπη μορφή. Η πολυποίκιλη ευαισθησία στα δάχτυλα, η ρυθμική αγωγή του, το άπλωμα της μελωδίας, οι δεξιοτεχνικές του βεβαιότητες. Όλα είναι παρόντα στο παίξιμο αυτού του ανθρώπου.

Η εκτέλεση των μεγάλων έργων της κλασικής μουσικής στα χέρια του Βλαντιμίρ Γκόροβιτς είναι μια πραγματική αναδημιουργία. Αυτός ο ανυπέρβλητος μουσικός επανακαθόρισε τα κριτήρια αναπαραγωγής και ακρόασης της κλασικής μουσικής, με τον τρόπο ίσως που το έκανε ο Μπιλ Έβανς ή ο Κολτρέιν ή ο Μάιλς Ντέιβις για την τζαζ. Ο αυτοσχεδιασμός του Γκόροβιτς δεν είναι ορατός αλλά υπεισέρχεται τόσο στην δυναμική της απόδοσης κάθε νότας ή συγχορδίας όσο και στη ρυθμική ακολουθία που έχει το παίξιμό του. Υπάρχει μια κατανυκτική τυραννία στο παίξιμό του, σαν να εγκλωβίζει τα μεγάλα έργα μέσα στο ταλέντο του. Υπάρχει όμως και μια γαλήνια χαλαρότητα στην απόδοση, στην έκθεση της απειροελάχιστης μουσικής μονάδας. Πολλοί είναι αυτοί που θα έβαζαν στη θέση του τον Ρουμπινστάιν ή τον Ρίχτερ, τον Σοκόλοφ ή την Μάρτα Άργκεριχ. Μην γελοιόμαστε όμως: Γκόροβιτς είναι μόνο ένας!