Στέγη Ιδρύματος Ωνάση: Η Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού

Μία «Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού», στήνεται για 8η χρονιά, στις 8 και 9 Μαρτίου 2023, συνδέοντας τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου. Μία γέφυρα που υποστηρίζει με ουσιαστικό και γόνιμο τρόπο τους φοιτητές και τις φοιτήτριες της κατεύθυνσης «Πολιτισμός και Πολιτιστική Διαχείριση» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου, παρέχοντάς τους την ευκαιρία να συνεργαστούν με τη Στέγη, να συναντήσουν τα τμήματα παραγωγής και επικοινωνίας, να αντλήσουν πολύτιμη εμπειρία και να επικοινωνήσουν με τους μουσικούς δημιουργούς της εποχής μας. Αφιερωμένη στον συνθέτη Maurice Ohana (1913-1992), η φετινή «Γέφυρα» ιχνηλατεί με τέσσερις συναυλίες τις προσωπικές και καλλιτεχνικές διαδρομές ενός, άγνωστου για πολλούς στην Ελλάδα, μουσικού δημιουργού. Για πρώτη φορά επίσης, η «Γέφυρα Μουσικής» φτάνει μέχρι και τη Θεσσαλονίκη, όπου στις 18 Μαρτίου, στο αμφιθέατρο «Στέφανος Δραγούμης» του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, θα γίνει μια παρουσίαση της συνεργασίας Στέγης - Παντείου και θα ακολουθήσει η δεύτερη συναυλία του αφιερώματος, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Σύγχρονης Μουσικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ.

Ο Μορίς Οανά (1913-92) αναγνωρίστηκε ως ένας από τους κορυφαίους συνθέτες της γενιάς του στη Γαλλία ήδη από τη δεκαετία του 1960. Το μουσικό έργο του είναι πολυσχιδές, όπως ακριβώς και η μουσική του γλώσσα. Γεννημένος στο Μαρόκο, με ισπανικές καταβολές, βρετανική υπηκοότητα, γαλλική παιδεία και πολλά ταξίδια στην Αφρική και στην Ευρώπη, δημιουργεί ξεπερνώντας τα γεωγραφικά σύνορα. Το μουσικό του σύμπαν διαμορφώνεται με την απόρριψη των αισθητικών δογμάτων της εποχής του ενώ παράλληλα ενσωματώνει τις ιδιαίτερα σύνθετες προσωπικές μουσικές εμπειρίες του. Στρέφεται στις ρίζες του, τις μεσογειακές καταβολές του, στο κλασικό φλαμένκο και το ανδαλουσιανό cante jondo, σε ισπανικά θέματα και κείμενα, σε αφρικανικούς και αφροκουβανέζικους ρυθμούς και σε ελληνικούς μύθους. Περιλαμβάνει επίσης στοιχεία της αρμονικής και ρυθμικής γλώσσας της τζαζ, αλλά και της υφής της μουσικής των Ντεμπυσσύ, ντε Φάγια, Μπάρτοκ και Στραβίνσκι. Το αφιέρωμα δίνει στο ελληνικό κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει έργα για πιάνο σόλο και διάφορους συνδυασμούς μουσικής δωματίου, μετά την πρώτη παρουσίαση έργων του για κιθάρα στη «Γέφυρα Μουσικής», vol. 4. το 2018.

Τετάρτη 8 Μαρτίου, 20:30 І Σαλπάροντας για την Αμερική

Τα έργα της πρώτης συναυλίας μας καλούν σε ένα υπερατλαντικό ταξίδι. Ο Γάλλος συνθέτης λάτρευε τον απέραντο ωκεανό και εμπνεύστηκε από τους ήχους του. Στο "Neumes" (1965) για όμποε και πιάνο, αναγνωρίζουμε ήχους, άλλοτε σκοτεινούς άλλοτε ανάλαφρους, προσωπικούς αλλά ταυτόχρονα και οικουμενικούς. Η Edith Canat de Chizy, μαθήτρια του Οανά, με το "Sailing" (2021) για σόλο πιάνο, φέρνει στα αυτιά μας τον παφλασμό των κυμάτων, τις ριπές του ανέμου αλλά και την κόρνα ενός πλοίου. Ο André Jolivet με το "Chant pour les piroguiers de l'Orénoque" (1953) για όμποε και πιάνο μας μεταφέρει στη Βενεζουέλα, υπό τους ήχους του τραγουδιού ενός ντόπιου βαρκάρη. Στη Λατινική Αμερική παραμένουμε με το στο "Perroquets d’Azur" (1996) ένα έργο για σόλο όμποε του Thierry Pécou, που, ακολουθώντας τα βήματα του Οανά, αξιοποιεί τον ρυθμικό πυρήνα της αφρο-κουβανικής μουσικής. Τέλος, θα απολαύσουμε, έργα για σόλο όμποε δύο ταλαντούχων, νέων Ελλήνων συνθετών: τα «Βιώματα Ι» (2015) του Αντώνη Ρουβέλα (πρώτη ελληνική εκτέλεση) και το "Introspections" (2022) του Μιχάλη Παλαιολόγου (πρώτη παγκόσμια εκτέλεση), με τα οποία το ταξίδι γίνεται πλέον εσωτερικό και πολύ προσωπικό.

Τετάρτη 8 Μαρτίου, 21:30 І Ισπανία-Αφρική

Το πρόγραμμα της δεύτερης συναυλίας ανιχνεύει τις αρχικές ρίζες της έμπνευσής του Οανά, συνδέοντας παραδοσιακά τραγούδια από την Ισπανία (σε μεταγραφές των Λόρκα και Οανά) και τη Νιγηρία (μεταγραφή Akin Euba) με τα έργα δύο μαθητών και φίλων του για σόλο πιάνο: της Γαλλίδας Edith Lejet, με την οποία γνωρίστηκαν χάρη στο αμοιβαίο τους ενδιαφέρον για τον Λόρκα, και του βασκικής καταγωγής Ισπανού Félix Ibarrondo. H βραβευμένη συνθέτρια Ισμήνη Μπεκ, με την ανάθεση της Στέγης για φωνή και πιάνο, προσθέτει τη δική της συνεισφορά σε αυτό το μουσικό σύμπαν.

Πέμπτη 9 Μαρτίου, 20:30 І Η κληρονομιά του Ντεμπυσσύ

Στην τρίτη συναυλία, o συνθέτης και πιανίστας Παναγιώτης Δημόπουλος θα μας ταξιδέψει με έργα για σόλο πιάνο του Μορίς Οανά, της Betsy Jolas, αλλά και σε ένα νέο έργο του ιδίου σε ανάθεση της Στέγης, το «Τίγγις» (2022). Σαν ένας ιδιαίτερος μουσικός χάρτης, το έργο μας μεταφέρει νοερά στην αφρικανική Ταγγέρη και μας καλεί να αποκρυπτογραφήσουμε τους κώδικες που οδηγούν στους μυθικούς της τόπους. Το "Pièce pour" (1997) της Μπέτσι Ζολάς παίζει γύρω από έναν ρυθμό άλλοτε γρήγορο, άλλοτε βασανιστικά αργό, με ελιγμούς, ακραίες νότες και δυναμικές αλλαγές. Τέλος, τα αποσπάσματα από τα «24 Πρελούδια» (1972-1973) για σόλο πιάνο του Οανά που κλείνουν τη συναυλία, είναι ένα παλίμψηστο των στοιχείων της φύσης. Οι σταγόνες της βροχής, το βουητό της ροής της πρωινής ομίχλης και οι ξαφνικές ριπές του ανέμου, αναδεικνύονται αρμονικά, θυμίζοντας την ηχητική παλέτα των Πρελουδίων του Ντεμπυσσύ.

Πέμπτη 9 Μαρτίου, 21:30 І Η φιλία με τον Μστισλάβ Ροστροπόβιτς και το έργο που δεν αποχωριζόταν ποτέ

Η τέταρτη συναυλία ιχνηλατεί μερικούς ακόμη δεσμούς φιλίας και σχέσεις αναφοράς για τον Οανά. Επικεντρώνεται τόσο στη φιλία του με τον τσελίστα Μστισλάβ Ροστροπόβιτς αλλά και με τον ομότεχνό του Ανρί Ντιτιγιέ, όσο και στο έργο του Μανουέλ ντε Φάγια, του οποίου το «Κονσέρτο για τσέμπαλο (ή πιάνο) και 5 όργανα», ήταν πάντοτε μαζί του στο χαρτοφύλακά του και δεν το αποχωριζόταν ποτέ. Το ιδιοφυές "3 Strophes sur le nom de Sacher" για σόλο τσέλο (1976) του πολυβραβευμένου Ντιτιγιέ, είναι αφιερωμένο στον Ροστροπόβιτς, όχι μόνο γιατί το ερμήνευσε πρώτη φορά στη Βασιλεία το 1982 αλλά και γιατί η πρώτη στροφή του αποτελεί παραγγελία του διάσημου τσελίστα για τα 70α γενέθλια του ελβετού μαέστρου και μαικήνα των τεχνών Πάουλ Ζάχερ το 1976. Το ντουέτο του Οανά "Syrtes" (1970) για τσέλο και πιάνο αποτελεί επίσης ένα έργο ανάθεσης από τον Ροστροπόβιτς. Ο τίτλος του παραπέμπει σε ένα μυθικό, φανταστικό τόπο εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα Le Rivage des Syrtes του Julien Gracq αλλά και από την τραγωδία Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη. Το ριζοσπαστικό κονσέρτο του ισπανού Ντε Φάγια, που συνέθεσε για την Πολωνογαλλίδα τσεμπαλίστα Wanda Landowska, αντικατοπτρίζει τους προβληματισμούς του συνθέτη για την ισπανική μουσική παράδοση και ιστορία, Τέλος, το νέο έργο για βιολί και τσέλο της Νίκης Χαρλαύτη σε ανάθεση από τη Στέγη, εμπνέεται από την αβίαστη και παιγνιώδη ζωντάνια στη μουσική του Οανά και αποπειράται ένα διάλογο μεταξύ παραδοσιακής και σύγχρονης μουσικής.

Πρόγραμμα Συναυλιών

Τετάρτη 8 Μαρτίου, 20:30 І Σαλπάροντας για την Αμερική
Thierry Pécou: Perroquets d'Azur για σόλο όμποε** (1993)
André Jolivet: Chant pour les piroguiers de l'Orénoque** (1953) για όμποε και πιάνο
Αντώνης Ρουβέλας: Βιώματα Ι για σόλο όμποε** (2015)
Moρίς Οανά: Neumes για όμποε και πιάνο** (1965)
Edith Canat de Chizy: Sailing για σόλο πιάνο** (2020)
Μιχάλης Παλαιολόγου: Introspections για σόλο όμποε* (2022)
Xρήστος Τσόγιας – Ραζάκοβ, όμποε
Κατερίνα Κωνσταντούρου, πιάνο

21:30 І Ισπανία-Αφρική

Federico Garcia Lorca: Canciones Populares Españolas (επιλογές)
Mορίς Οανά: Chansons populaires espagnoles (επιλογές)** (1937/1947)
Akin Εuba: 6 Yoruba Songs**
Edith Lejet: Fleurs d’Opale για σόλο πιάνο** (1997)
Félix Ibarrondo: Prélude για σόλο πιάνο **(2006)
Ισμήνη Μπεκ, νέο έργο, ανάθεση της Στέγης* (2023)
Χρυσάνθη Σπιτάδη, μεσόφωνος
Παύλος Κόρδης, πιάνο

Πέμπτη 9 Μαρτίου

20:30 І Η κληρονομιά του Ντεμπυσσύ
Παναγιώτης Δημόπουλος: Τίγγις* (2022), ανάθεση της Στέγης
Βetsy Jolas: Pièce pour** (1997)
Μορίς Οανά: 24 Πρελούδια (αρ. 1-12)** (1972-1973)
Παναγιώτης Δημόπουλος: πιάνο

21:30 І Η φιλία με τον Μστισλάβ Ροστροπόβιτς και το έργο που δεν αποχωριζόταν ποτέ
Νίκη Χαρλαύτη: doRon eauTomb για βιολί και τσέλο (2023), ανάθεση της Στέγης*
Henri Dutilleux: 3 Strophes sur le nom de Sacher για σόλο τσέλο (1976)
Μορίς Οανά: Syrtes**(1970) για τσέλο και πιάνο
Manuel de Falla: Κοντσέρτο για τσέμπαλο (ή πιάνο) και 5 όργανα (1923 – 1926)
Oros Ensemble
Ειρήνη Κρικώνη, βιολί
Δημήτρης Καραγιαννακίδης, τσέλο
και η Μαριλένα Σουρή, πιάνο

Συμμετέχουν: Θεοδώρα Ιορδανίδου, φλάουτο, Xρήστος Τσόγιας – Ραζάκοβ, όμποε, Αντώνης Τσαχτάνης, κλαρινέτο (μέλος του Oros Ensemble)

*Πρώτη εκτέλεση
**Πρώτη εκτέλεση στην Ελλάδα

Συντελεστές:
Επιμέλεια προγράμματος, διδασκαλία φοιτητών, συντονισμός: Λορέντα Ράμου
Υπεύθυνος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου: Γεώργιος – Μιχαήλ Κλήμης
Βοηθός εργαστηρίου: Φωτεινή Σαλμούκα, Υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου
Ομάδα φοιτητριών Παντείου Πανεπιστημίου:
Ζηναϊδα Κοκκορού, Ελένη Παπαδοπούλου, Σωκράτης Σαντικόγλου, Ευγενία Σιγανού
Πανωραία Κοντογιάννη, Αμαλία Ντίνη, Ανδρομάχη Πανταζή, Κατιάννα Ρουμπή
Σαβίνα Ζέππου, Γεωργία Λώλου, Συμεών Παναγιωτίδης, Μαρία Βαγενά, Ιωάννα Μενδρινού, Λαμπρινή Σάλτη, Αναστασία Σταυρακάκη