Διάσειση κατά την άσκηση

Η βίαιη κίνηση του κρανίου και ο έντονος κραδασμός μπορούν να μετακινήσουν απότομα τον εγκέφαλο με συνέπεια να χτυπήσει με δύναμη στα εσωτερικά τοιχώματα του κρανίου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τραυματισμό, οίδημα, θλάση ή και αιμορραγία του εγκεφάλου. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι προσωρινά και ανεπαίσθητα ή μπορεί να εμφανιστούν αργότερα. Περιλαμβάνουν διαταραχές έως και απώλεια της συνείδησης, ναυτία ή έμετο, διαταραχές της όρασης, προβλήματα μνήμης, σύγχυση, αμνησία, ζάλη, πονοκέφαλο.

Το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη διάσειση είναι σχετικά άγνωστο. Χημικές, βιοχημικές και κυτταρικές διαδικασίες επηρεάζουν πρώτα τη λειτουργία και εν συνεχεία τη δομή του. Επιβάλλεται άμεση απομάκρυνση του αθλητή από τον αγωνιστικό χώρο, λόγω του ενδεχομένου εξέλιξης της βλάβης και ιδιαίτερα του εγκεφαλικού οιδήματος ή της αιμορραγίας. Αμέσως ο αθλητής πρέπει να τοποθετηθεί σε ξαπλωτή θέση με το κεφάλι ανασηκωμένο μέχρι 35 μοίρες. Εδώ χρειάζεται προσοχή διότι μπορεί να συνυπάρχει κάταγμα του αυχένα. Η αρχική εκτίμηση της σοβαρότητας της βλάβης γίνεται μέσω ελέγχου της ικανότητας απάντησης στα παραγγέλματα, όπως για παράδειγμα να ανοιγοκλείσει τα μάτια και να κινήσει τα άκρα. Ελέγχεται επίσης η συνοχή του λόγου. Αν τα συμπτώματα χειροτερεύουν όπως επίμονοι έμετοι, αδέξιες κινήσεις, αύξηση του πονοκεφάλου, υπνηλία ή εμφάνιση σπασμών τότε πρέπει να κληθεί άμεσα ασθενοφόρο. Αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν ο αθλητής μπορεί να επανέλθει στον αθλητικό χώρο μόνο αν εξεταστεί από γιατρό. Αν κατά την επανείσοδό του τα συμπτώματα επανέλθουν συνιστάται άμεση διακοπή και επανεκτίμηση.

Η συνέχιση της αθλητικής δραστηριότητας με συμπτώματα προδιαθέτει για πολύ μεγαλύτερη βλάβη. Στην περίπτωση που συμβεί δεύτερος τραυματισμός προτού υποχωρήσουν τα συμπτώματα του πρώτου ο τραυματισμός μπορεί να εξελιχθεί σε ταχύ και θανατηφόρο εγκεφαλικό οίδημα. Στο νοσοκομείο γίνεται αξονική εγκεφάλου και αν τα συμπτώματα επιδεινώνονται επιβάλλεται μεταφορά σε θάλαμο εντατικής θεραπείας. Δεν χορηγούνται παυσίπονα για τον πονοκέφαλο, καθώς ο εγκέφαλος είναι ευάλωτος για σοβαρότερη βλάβη που με τη χρήση των παυσίπονων μπορεί να υποεκτιμηθεί. Κατά τη μεταφορά του αθλητή στο τμήμα επειγόντων πρέπει να αποκλειστούν άλλες βλάβες, ιδιαίτερα πιθανά κατάγματα του λαιμού, της σπονδυλικής στήλης, του κρανίου και αιμορραγία του εγκεφάλου.

Όταν ο αθλητής επιστρέψει στο σπίτι πρέπει να αποφεύγει την έντονη μουσική και τα βιντεοπαιχνίδια. Η επανένταξη σε αθλητικές δραστηριότητες πρέπει να γίνει προοδευτικά και υπό επίβλεψη. Τα παρακάτω πέντε βήματα είναι σημαντικά για την επιστροφή του αθλητή:

• Ελαφρά αερόβια άσκηση 5-10 λεπτών με ποδήλατο ή ελαφρό jogging. Όχι ανύψωση βάρους ή άσκηση με αντιστάσεις.
• Μέτρια αερόβια άσκηση 15-20 λεπτών, μέτριας έντασης χωρίς όργανα.
• Προοδευτική αύξηση δύναμης με βάρη και αντιστάσεις.
• Πλήρες πρόγραμμα προπόνησης.
• Συμμετοχή σε αγώνες.

Η χρονική διάρκεια κάθε βήματος καθορίζεται από τον αθλητίατρο.

Μερικές μελέτες έχουν δείξει κάποια σχέση μεταξύ θλάσης του εγκεφάλου και χρόνιας δυσλειτουργίας της γνωστικής λειτουργίας. Οι νέοι αθλητές χρειάζονται περισσότερο χρόνο ανάκτησης και είναι πιο ευαίσθητοι σε καταστροφικές βλάβες.

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά.