Συμβίωση με τα μικρόβια

Αν και καθημερινά εκτιθέμεθα σε μεγάλο αριθμό μικροβίων και ιών είτε αερογενώς είτε μέσω των τροφών εντούτοις τις περισσότερες φορές παραμένουμε υγιείς. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι διαθέτουμε ένα ισχυρό και πολύπλοκο αμυντικό σύστημα στο οποίο περιλαμβάνονται και τα μικρόβια που αποικίζουν τον οργανισμό μας, το γνωστό μικροβίωμα.

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο, η επιστήμη αντιλαμβάνεται καλύτερα τον ρόλο του μικροβιώματος στη ρύθμιση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο μικροβιακός πληθυσμός που ανέρχεται σε πάνω από 100 τρισεκατομμύρια μικρόβια (βακτηρίδια, μύκητες και ιούς) επηρεάζεται από τις συνήθειες της ζωής μας και ιδιαίτερα από τη διατροφή και την αυξημένη φυσική δραστηριότητα. Συμβάλλουν στην πέψη και στη διάσπαση των τροφών, την παραγωγή βιταμινών και αμινοξέων ωφέλιμων για το σώμα και είναι ένας εσωτερικός ρυθμιστής τα θρέψης, του μεταβολισμού, της λειτουργίας του εγκεφάλου και του αμυντικού συστήματος. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός βρίσκεται στην περιοχή του γαστρεντερικού συστήματος και ιδιαίτερα του παχέος εντέρου. Η διαταραχή της αναλογίας των μικροβίων στον μικροβιακό πληθυσμό, λόγω παθολογικών καταστάσεων όπως για παράδειγμα η μείωση του υδροχλωρικού οξέος του στομάχου ονομάζεται δυσβίος. Φαίνεται ότι η άσκηση αυξάνει τον αριθμό των ωφέλιμων μικροβίων εμπλουτίζοντας και ομαλοποιώντας τη μικροβιακή ποικιλία.

Έχει αποδειχθεί ότι ορισμένοι πληθυσμοί ωφέλιμων βακτηριδίων είναι σταθερά αυξημένοι σε αθλητές ενώ είναι σαφώς μειωμένοι σε σακχαροδιαβητικούς και παχύσαρκα άτομα. Σε μια μελέτη το 2017 σε γυναίκες ασκούμενες αποδείχθηκε ότι είχαν διαφορετικό μικροβιακό προφίλ από μη ασκούμενες. Μελετήθηκαν άτομα που έκαναν άσκηση 10 ωρών για 7 ημέρες την εβδομάδα σε σχέση με άλλα που είχαν δραστηριότητα λιγότερο από 30 λεπτά 3 φορές την εβδομάδα. Διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των μικροβιακών ειδών που προάγουν την καλή υγεία ήταν σαφώς μεγαλύτερος στην πρώτη ομάδα. Διαπιστώθηκε επίσης ότι το ποσοστό του λίπους του σώματος, η μυϊκή μάζα και η αυξημένη φυσική δραστηριότητα συσχετίστηκαν με ορισμένους βακτηριδιακούς πληθυσμούς.

Αρκετές μελέτες επίσης έχουν αναδείξει ότι η καλή καρδιοκυκλοφορική κατάσταση σχετίζεται με την ύπαρξη συγκεκριμένου αριθμού και είδους μικροβίων.

Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, η κακή διατροφή, η καθιστική ζωή έχουν διαταράξει δραματικά το μικροβιακό σύστημα με άμεσο αντίκτυπο στο ανοσολογικό σύστημα. Οι αυτοάνοσες και φλεγμονώδεις παθήσεις έχουν αυξηθεί δραματικά λόγω χρόνιας παρατεταμένης και ύπουλης (ασυμπτωματικής) φλεγμονής που οφείλεται σε κυκλοφορία τοξικών παραγόντων που προέρχονται από ένα διαταραγμένο (άρρωστο) μικροβιακό οικοσύστημα το οποίο μπορεί να γίνει ο κρυφός δολοφόνος επιδρώντας σε όλα τα όργανα, για πολλά χρόνια, ασυμπτωματικά, και γι’ αυτό διαβρωτικά, στη δομή και στη λειτουργία τους.

Φαίνεται ότι η αερόβια άσκηση που είναι πιο κατάλληλη για την ανάπτυξη μεγάλης ποικιλίας υγιών μικροβίων είναι η άσκηση αντοχής

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά.