«Aντίστροφη αφιέρωση» της Μάτση Χατζηλαζάρου για τον Ανδρέα Εμπειρίκο
H «Aντίστροφη αφιέρωση» είναι το τελευταίο σημαντικό ποιητικό κείμενο που έγραψε και δημοσίευσε η Μάτση Χατζηλαζάρου λίγο πριν από το θάνατό της. Πρόκειται για ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και μεστά ποιήματά της, και πιθανώς το πλέον γνωστό και αγαπημένο από το αναγνωστικό κοινό έργο της.
Το ερωτικό αυτό ποίημα δίνει την αίσθηση πως ολοκληρώνει μια πορεία, πως κλείνει έναν κύκλο, αφού ουσιαστικά επιστρέφει πολλαπλώς στην (ποιητική της) αφετηρία. Το ποίημα, χωρίς να τον κατονομάζει, απευθύνεται στον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον εραστή-σύζυγο, τον ψυχαναλυτή-ερμηνευτή, τον μύστη της στον ποιητικό χώρο και στον υπερρεαλισμό, τον αποδέκτη των πρώτων της ποιημάτων. Με άλλα λόγια, η «Αντίστροφη αφιέρωση» λειτουργεί ως συμπύκνωση, κορύφωση και επιστέγασμα ολόκληρης της ποιητικής της παραγωγής. Κυρίως όμως ακολουθεί την πεποίθησή της πως στο μόνο πράγμα που η ποίηση θα πρέπει να υπακούει είναι η «προσπάθεια να είναι κανείς όσο μπορεί πιο ειλικρινής για ό,τι τον συγκινεί και τον τρώει».
Συνδυάζοντας ερμηνευτικά σχόλια, διακειμενικές παραπομπές στο προγενέστερο έργο της Μ. Χατζηλαζάρου αλλά και στο έργο του Α. Εμπειρίκου, αρχειακό υλικό, ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία, το βιβλίο επιχειρεί μια πολυπρισματική προσέγγιση, αναλυτική και συνθετική, στην «Αντίστροφη αφιέρωση» της ποιήτριας.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ
Η Μάτση Χατζηλαζάρου στο σπίτι της.
Μουσείο Μπενάκη / Ιστορικά Αρχεία
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
O ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΝΙΗΛ είναι διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας. Διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Για τη Μάτση Χατζηλαζάρου έχει δημοσιεύσει τα βιβλία : ... Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina. Μάτση Χατζηλαζάρου, η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια, Τόπος, 2011· Μάτση Χατζηλαζάρου, Γράμματα από το Παρίσι στον Ανδρέα Εμπειρίκο (1946-1947) και άλλα ανέκδοτα ποιήματα και πεζά της ίδιας περιόδου, εισαγωγή, υπομνηματισμός, επιμέλεια Χρήστος Δανιήλ, Εκδόσεις Άγρα, 2013 (Βραβείο δοκιμίου Public Book Awards).
Από τις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί επίσης η μελέτη του Ο μαθητευόμενος εφοπλιστής και παλαίμαχος intellectual και πολλά υποσχόμενος ποιητής, ανθυπολοχαγός εν εφεδρεία, πολεμιστής Κρήτης και πάντα δικός σου φίλος Ανδρέας Καμπάς (1919-1965), επιμέλεια, εργοβιογραφία, ανθολόγηση Χρήστος Δανιήλ, 2016 (Βραβείο « Εμμανουήλ Ροΐδου » Ακαδημίας Αθηνών). Ετοιμάζεται το Αναζητώντας ταυτότητα. Δρόμοι του μοντερνισμού : Το περιοδικό Τετράδιο (1945, 1947), συν-συγγραφή με τον Βαγγέλη Καραμανωλάκη, Εκδόσεις Άγρα, υπό έκδοση.
Άλλα βιβλία του : Χρήστος Μπράβος, Βραχνός προφήτης, Ποιήματα και κριτικά κείμενα (1981-1987), επίμετρο, εργοβιογραφία Χρήστος Δανιήλ, Μελάνι, 2018· Προσεχώς εμείς μεγαλώνουμε. Μαρτυρίες εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πλαίσιο του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων, επιμέλεια Χρήστος Δανιήλ, Ελένη Χοντολίδου, εισαγωγή Άννα Φραγκουδάκη, Θάλεια Δραγώνα, Τόπος, 2015· Ξαναδιαβάζοντας τον Νίκο Καββαδία. Ποιητική και πρόσληψη, Οδός Πανός, Αθήνα, 2010 · Γιώργος Λίκος, μια παρουσίαση από τον Χρήστο Δανιήλ, Γαβριηλίδης, 2005· Γυάλινα και μαλαματένια... Τα Γιάννενα στη νεοελληνική πεζογραφία, ανθολογία κειμένων (1898–1997), εισαγωγή, ανθολόγηση, επιμέλεια Ιερά Μητρόπολις Ιωαννίνων / Ίδρυμα Κων. Κατσάρη, 1997.
