Ματαιοδοξία και απελπισία, μη συγκρίσιμα...

Το ναυάγιο του παράνομου αλιευτικού με τις εκατοντάδες των προσφύγων που δεν βρέθηκαν ποτέ στο βυθό ανοιχτά της Πύλου συνέπεσε χρονικά, με διαφορά ημερών, με το ταξίδι του υπερσύγχρονου υποβρυχίου «Titan» για την περιπέτεια. Πέντε άνθρωποι δεν πρόλαβαν να συναντηθούν καν με την αίσθηση του θανάτου.

Οι συγκρίσεις ήταν αναπόφευκτες και οι περισσότεροι δεν μπόρεσαν να μην κάνουν σχόλια έως και ακραία (ως συνήθως) στα social media. Για να υπερασπιστούν την απώλεια των πολλών απελπισμένων σε βάρος εκείνης των λίγων. Εκείνων που αναζήτησαν την αδρεναλίνη και το πάθος για το ακραίο, έχοντας αποβάλλει από τη δική τους ζωή κάθε είδος απελπισίας.

«Το γεγονός ότι η υπόθεση με τους πέντε ανθρώπους στο υποβρύχιο λαμβάνει κάλυψη λεπτό προς λεπτό έχει διαφορά με την κάλυψη που έλαβαν οι επτακόσιοι άνθρωποι στο ναυάγιο της Πύλου. Και είναι αδιανόητο. Και δεν είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό», σχολίασε καταχειροκροτούμενος ο Μπαράκ Ομπάμα, κατά την παρουσία του στο πρόσφατο Συνέδριο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα. Αφού φυσικά ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος ευχήθηκε για τη ζωή των πέντε πάμπλουτων, ως όφειλε την ώρα που ήταν σε εξέλιξη οι έρευνες. Δεν έγινε πραγματικότητα η ευχή, ήταν ωστόσο μία διαφορετική θεώρηση εκ μέρους του για τη σύγκριση των ναυαγίων. Τη δημοσιοποίησή τους και το παγκόσμιο ενδιαφέρον που προκάλεσαν.

Είναι αδιανόητο για τους περισσότερους να γίνεται καν σύγκριση. Όχι αριθμητικά, σε σορούς που δεν θα βρεθούν ποτέ. Σε σχέση με τα κίνητρα. Οι μεν έψαχναν μια καλύτερη ζωή, οι δε μια περισσότερο ενδιαφέρουσα ζωή γιατί στη δική τους τα είχαν κάνει όλα.

Το πλήρωσαν πολύ ακριβά. Έδωσαν πάρα πολλά χρήματα, οι πρόσφυγες τα συγκέντρωναν με κόπο και υπομονή για να κάνουν το ταξίδι προς τη σωτηρία. Έδωσαν πάρα πολλά χρήματα οι πέντε για να φτάσουν στο Τιτανικό, αλλά δεν τους έλειπαν τα χρήματα. Στο τέλος όλοι το πλήρωσαν πάρα πολύ ακριβά.

Τι να συγκρίνουμε; Τα στριμωγμένα στο αμπάρι παιδιά και τις έγκυες γυναίκες που είχαν φριχτό θάνατο αντί να καταφέρουν να φτάσουν σε έναν άλλο τόπο για να παλέψουν ξανά για κάτι καλύτερο; Πώς να τους συγκρίνουμε με τους δισεκατομμυριούχους που επέλεξαν το ρίσκο για να ικανοποιήσουν ανάγκες άγνωστες για το ευρύ κοινό; Δεν γίνεται. Κρίμα, αλλά δεν γίνεται.

Τι να συγκρίνουμε; Εκείνους που είχαν τα πάντα στη ζωή τους, αλλά ήθελαν να φύγουν από αυτή κάποια στιγμή έχοντας βιώσει πραγματικά τα πάντα έτσι όπως εκείνοι τα φαντάζονταν; Με εκείνους που δεν είχαν τίποτα στη ζωή τους και ήθελαν να φύγουν κάποια στιγμή από αυτή με κάποια από τα όνειρά τους να έχουν γίνει πραγματικότητα, για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Για μια απλή αλλά ελεύθερη καθημερινότητα, πάλι με κόπο, υπομονή, δουλειά. Αλλά σε πιο ανθρώπινες συνθήκες.

Δεν καταλαβαίνετε τον ηρωισμό και τις προσδοκίες αυτών των ανθρώπων που χάθηκαν στο υποβρύχιο λένε πολλοί ειδικοί. Δεν καταλαβαίνετε το μέγεθος της τραγωδίας στη Μεσόγειο και το έγκλημα των διακινητών που πλούτιζαν και θα συνεχίσουν να το κάνουν εξαργυρώνοντας αδρά την ανθρώπινη απελπισία, λέει όλος ο κόσμος.

Όλα τα καταλαβαίνουμε. Κι αυτό που καταλαβαίνουμε είναι ότι δεν μπορούν να γίνουν συγκρίσεις. Ναι, ήταν ναυάγια. Ναι, χάθηκαν άνθρωποι με τον ίδιο δραματικό τρόπο. Ναι, ήταν εντελώς διαφορετικές οι ανάγκες τους. Ναι, δεν θα λυπηθείς το ίδιο για τους εκατοντάδες πρόσφυγες, με τους πέντε τυχοδιώκτες, εραστές του άπιαστου.

Μόνο που και στις δύο περιπτώσεις έφυγαν ψυχές για να ζήσουν μια ζωή που δεν έζησαν. Στη μία περίπτωση χρειάζονται πράξεις δικαιοσύνης και προφύλαξης από εγκληματικές ενέργειες. Στη δεύτερη περίπτωση απαιτούνται ιδανικότερα μέτρα ασφάλειας για ριψοκίνδυνες αποστολές ριψοκίνδυνων ανθρώπων.

Δεν είναι όλα συγκρίσιμα. Ούτε στο βυθό θαλασσών και ωκεανών ούτε στα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης. Ούτε καν της θλίψης για την απώλεια…

Κλείνοντας, ένα μέρος από ένα ουσιώδες κείμενο της Σώτης Τριανταφύλλου στην Athens Voice:

«Όπως έγραφε ο Kurt Tucholsky, αν ένας θάνατος είναι τραγωδία, ένα εκατομμύριο θάνατοι είναι στατιστική: έχω την εντύπωση —ίσως κάνω λάθος— ότι, τις τελευταίες ημέρες, το φιλοθεάμον κοινό εκδήλωσε εντονότερο ενδιαφέρον για τους νεκρούς του βαθυσκάφους Titan της OceanGate παρά για τους μετανάστες που πνίγηκαν στη Μεσόγειο. Δεν είμαι σίγουρη ότι είναι ηθικά σωστό να συγκρίνουμε τραγωδίες, ομολογώ ωστόσο ότι τα ριψοκίνδυνα παιχνίδια των δισεκατομμυριούχων μού προκαλούν κάποια δυσαρέσκεια. Γενικά, η τάση ορισμένων ανθρώπων να θέτουν τον εαυτό τους σε ακραίες συνθήκες με την πεποίθηση ότι είναι ακατανίκητοι μού φαίνεται παράλογη: η ζωή είναι ήδη αρκετά επισφαλής για να πολλαπλασιάζουμε τις πιθανότητες της δικής μας καταστροφής και του πένθους των άλλων. Πράγματι, η επισφάλεια δεν είναι ίδια για όλους: μερικοί χρειάζονται περισσότερες ανατριχίλες από όσες έχουν· άλλοι χρειάζονται λιγότερες».