Ποιος μεγάλος ποιητής έγινε ο «Καραγκιόζης της δημοτικής»

Οι πεφωτισμένοι αυτού του τόπου αποδείχθηκαν συχνά τροχοπέδη στην εξέλιξη των τεχνών και των γραμμάτων. Σε μια Ελλάδα διαποτισμένη από τον πιο σκοτεινό βυζαντινισμό, δεν έλειψαν ποτέ οι κλίκες που προωθούσαν τα προνόμια της ολιγαρχίας στον χώρο του πνεύματος.

Στα χρόνια του μεσοπολέμου ειδικότερα κυριάρχησε ο πνευματικός φανατισμός και η οπισθοδρόμηση. Κύκλοι της εγχώριας διανόησης προσπάθησαν να επιβάλουν τους «ημετέρους» με γνώμονα τη διαστρεβλωμένη ιδέα της ελληνικότητας. Η αγοραφοβία και η εσωστρέφεαι της ελλαδικής διανόησης οδήγησαν στην απομόνωση της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η Ελλάδα των πρώτων δεκαετιών του 20^ου αιώνα δεν είχε καμία επαφή με την ευρωπαϊκή πρωτοπορία.

Σε ένα τέτοιο νοσηρό κλίμα ήταν φυσικό να αναπτυχθούν οξύτατες αντιζηλίες. Κορυφαία ρήξη της εποχής εκείνης θεωρείται η αντιπαράθεση Παλαμά-Καβάφη την οποία καλλιέργησαν κυρίως κύκλοι που έλεγχε ο Γιώργος Κατσίμπαλης. Λάτρης του Παλαμά και της Αθηναϊκής σχολής ο Κατσίμπαλης κήρυξε Ανένδοτο αγώνα κατά του Αλεξανδρινού ποιητή τον οποίον αντιμετώπισε περίπου ως μίασμα στη νεοελληνική ποίηση. Την εμπαθή πολιτική Κατσίμπαλη υιοθέτησαν και άλλοι μύωπες κριτικοί και διανοούμενοι της εποχής. Στους κύκλους αυτούς της ελλαδίτικης διανόησης ακουγόταν συχνά πως ο Καβάφης δεν ήταν παρά ένας «καραγκιόζης της δημοτικής».

Το μέλλον φυσικά δεν δικαίωσε όλους αυτούς που τόσο άδικα καταφέρθηκαν εναντίον του μεγάλου Αλεξανδρινού. Σήμερα που ο Καβάφης μοιάζει με σύμπαν που διαρκώς διαστέλλεται, οι συγκαιρινοί επικριτές του έχουν προ πολλού βουλιάξει κουβαλώντας τη μεγάλη πέτρα του φθόνου και της μικροπρέπειας στην πλάτη τους