Ζένια Γκόρτσανιουκ: Ουκρανή μάνα και Ρώσος πατέρας, μαζί σε καταφύγιο στο Χάρκοβο

H εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία είναι από μόνη της δραματική, αλλά τη συνθέτουν μικρά μικρά προσωπικά δράματα, ιστορίες καθημερινότητας, σε μια περιοχή όπου ζούσαν αρμονικά Ρώσοι και Ουκρανοί.

Υπάρχουν μάνες που έχουν έναν γιο στον ρωσικό στρατό και έναν στον ουκρανικό, αλλά και ζευγάρια με έναν Ρώσο και μια Ουκρανή. Σε μια τέτοια ιστορία θα αναφερθούμε, αφού ο διεθνής βολεϊμπολίστας Ζένια Γκόρτσανιουκ, πολίτης του κόσμου, με συμμετοχή, εκτός από το ελληνικό πρωτάθλημα, στο τουρκικό, στο καζακικό, στο ιρανικό, στο πολωνικό, στο αζέρικο, έχει το μυαλό του στο Χάρκοβο. Εκεί όπου ζουν σε καταφύγιο η Ουκρανή μητέρα του και ο Ρώσος πατέρας του.

Συνέντευξη στον ΣΤΕΦΑΝΟ ΛΕΜΟΝΙΔΗ

Ο Ζένια επέστρεψε στην Ελλάδα, αγωνίζεται πλέον στον Αριστοτέλη Σκύδρας, και μας είπε πως «οι γονείς μου ζουν στο Χάρκοβο, υπάρχουν πυροβολισμοί, βόμβες και ο κόσμος ψάχνει τα υπόγεια. Γενικότερα είναι ψύχραιμοι γιατί το περίμεναν, αλλά δεν το πίστευαν ότι θα συμβεί. Ο κόσμος κρύβεται στο μετρό, ενώ όσοι έχουν εξοχικές κατοικίες είναι πιο τυχεροί. Εκεί έχω και πολλούς φίλους γιατί πηγαινοέρχομαι. Περνάνε δύσκολες ώρες, δεν χάνουν όμως την πίστη τους. Προς το παρόν τα πηγαίνουμε καλά, αμυνόμαστε, αλλά υπάρχουν το άγχος και η στενοχώρια και για τους δύο λαούς. Κανένας από τους δύο δεν θέλει να πολεμήσει, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα».

Με τη φανέλα της Εθνικής Ελλάδας

Οι γονείς σου πού βρίσκονται;
Ο πατέρας μου είναι Ρώσος και η μητέρα μου Ουκρανή, έχω φίλους που είναι στα σύνορα και αυτή η κατάσταση είναι κάτι που δεν τη θέλει κανένας. Πάντα την πληρώνει ο λαός, ενώ εγώ όσο μπορώ να έχω επικοινωνία μαζί τους παραμένω ήσυχος. Τώρα μπορούν να φύγουν μόνο άνθρωποι άνω των 60 όπως και μικρά παιδιά. Ο πατέρας μου ήρθε από το Ροστόφ στην Ουκρανία εδώ και 40 χρόνια.

Και πού ζουν τώρα;
Ευτυχώς η πολυκατοικία τους έχει υπόγειο και βρίσκονται εκεί. Πολλοί μένουν στο μετρό, υπάρχουν όμως και πολλοί άνθρωποι που μένουν στα διαμερίσματά τους και δεν ξέρουν πού να πάνε. Περίμεναν ότι μπορεί να συμβεί και είχαν προετοιμαστεί για φαγητό, νερό και αλληλοβοηθιούνται. Ο καθένας έχει τον ρόλο του και προς το παρόν δεν τους λείπει κάτι. Μόνο στο μετρό όπου στοιβάζονται μωρά παιδιά, τους λείπουν πάμπερς, φάρμακα. Βομβάρδισαν και το κέντρο αιμοδοσίας και δεν έχουν αίμα σε περίπτωση ανάγκης. Στην αρχή υπήρξε πανικός, μετά όμως έμειναν ψύχραιμοι και είχαν ετοιμαστεί. Ακόμη και οι ξένοι που βρίσκονταν στην πόλη. Είχαν ετοιμάσει τις βαλίτσες τους, τα διαβατήρια, φαγητό, νερό.

Επικοινωνείς με τους δικούς σου;
Ναι, ευτυχώς. Υπήρξε ένα κενό, αλλά βοήθησαν οι Δυτικοί και επανήλθε το σήμα και το διαδίκτυο, γι’ αυτό έχουμε καλή επικοινωνία και πληροφόρηση. Όσο μιλάμε είμαι ήσυχος.

Γίνονται μάχες;
Ξεκίνησαν μάχες περιμετρικά της πόλης, αλλά μετά μπήκε ο στρατός μέσα και καταλαμβάνουν κτίρια ή τα σημειώνουν για να τα βομβαρδίσουν. Μια γυναίκα από το υπόγειο που ήταν μαζί με τους γονείς μου την κάλεσαν να δουλέψει σε ένα μίνι μάρκετ για να εξυπηρετηθεί ο κόσμος, αλλά την πυροβόλησαν έξω από τη στρατιωτική σχολή. Ειδοποιήθηκαν οι Ουκρανοί και έσπευσαν εκεί να αποκρούσουν τους Ρώσους. Όλοι οι άνδρες, πάντως, αυτοί που δεν είναι στρατιώτες, δείχνουν το διαβατήριο και παίρνουν όπλα για να υπερασπιστούν την πόλη και τους εαυτούς τους. Και με ελικόπτερα κατεβαίνουν Ρώσοι στρατιώτες και χάνονται στην πόλη. Γίνεται ανταρτοπόλεμος, μάχες μέσα στην πόλη.

Εκτιμούν ότι θα τελειώσει σύντομα;
Δεν νομίζω. Είναι άσχημα τα πράγματα και είναι κρίμα να συμβαίνει αυτό, το 2022, στην Ευρώπη. Ο κόσμος θέλει να σταματήσει ο πόλεμος, ακόμη και οι Ρώσοι. Αλλά να σταματήσει αυτό από την πλευρά της Ουκρανίας που αμύνεται είναι δύσκολο. Κανένας λαός δεν θέλει πόλεμο.

Οι αδελφοί Γκόρτσανιουκ στην Εθνική της Σοβιετικής Ένωσης

Οι δικοί σου σκέφτονται να φύγουν, να έρθουν στην Ελλάδα;
Δεν μπορούν πλέον, είναι δύσκολο. Παντού έχουν μπλόκα, κάνουν ελέγχους και καλά κάνουν, γιατί δεν ξέρουν ποιοι είναι στα αυτοκίνητα. Όσο περνάει όμως ο καιρός ο καθένας έχει πάρει έναν ρόλο και βοηθούν την κατάσταση. Οι μεγάλοι σε ηλικία, όπως οι γονείς μου, δεν μπορούν να πολεμήσουν, αλλά κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να βοηθήσουν.

Με τον Ηρακλή

Οι γονείς σου με τι ασχολούνται στο Χάρκοβο, γιατί και ο πατέρας σου, όπως και ο θείος σου, έπαιξαν επί χρόνια βόλεϊ στην Ελλάδα…
Ο πατέρας μου είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο, όπως και ο θείος μου. Και οι δύο Ρώσοι από το Ροστόφ. Είναι περίεργη η κατάσταση που ξεκίνησε από το 2014 με τον πόλεμο της Κριμαίας. Ο πατέρας μου είναι Ρώσος , η μητέρα μου Ουκρανή και είχαμε διαφωνίες για το ποιος είχε δίκιο. Τώρα και οι δύο βρίσκονται μαζί στο καταφύγιο. Είναι μπερδεμένη ιστορία, αφού το Χάρκοβο απέχει μόλις μία ώρα από το Μπέλγκοροντ, στη Ρωσία. Εκεί ήταν να πάω να παίξω βόλεϊ, ήρθαμε όμως οικογενειακώς στην Ελλάδα. Είναι μπερδεμένα και τα συναισθήματα. Η καταγωγή του πατέρα μου είναι από τη Λευκορωσία, το Γκόρτσανιουκ είναι λευκορώσικο όνομα. Η μητέρα μου έλκει την καταγωγή της από την Ουκρανία, οι ρίζες της όμως είναι από την Πολωνία. Όλος ο λαός είναι έτσι. Κάθε Ουκρανός έχει τουλάχιστον έναν συγγενή Ρώσο και το ίδιο γίνεται και στη Ρωσία. Κάθε Ρώσος έχει έναν συγγενή Ουκρανό. Όπως γινόταν και παλιά στη Γιουγκοσλαβία.

Οι γονείς σου θα έρθουν αν σταματήσει ο πόλεμος στην Ελλάδα;
O πατέρας μου ήταν να φύγει στις 28 του μήνα στην Αμερική, ώστε να βοηθήσει την αδερφή μου με τις ακαδημίες βόλεϊ που έχει στήσει στο Λος Άντζελες. Δυστυχώς, όμως, δεν πρόλαβε. Επίσης, τις τελευταίες ημέρες, όσο βλέπαμε ότι χειροτέρευαν τα πράγματα, οι γονείς μου θέλησαν να πάνε προς την Πολωνία και τη Ρουμανία, αλλά τελικά προτίμησαν να μείνουν πίσω. Δεν ξέρω αν θα έχουν το κουράγιο να ξεριζωθούν ξανά. Δεν έχουν πλέον το κουράγιο. Πέρασαν τόσα. Κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, είχαν το Τσέρνομπιλ, πτώχευσαν, έτρεχαν σε όλο τον κόσμο να βρουν δουλειά, ένα κομμάτι ψωμί. Μετά έστρωσε η Ουκρανία, γύρισαν στο σπίτι τους. Ύστερα ήρθε η κρίση, άρχισαν να ζουν σαν άνθρωποι όλοι αυτοί που είναι εξήντα χρόνων, βρήκαν τα πατήματά τους και τους βρήκε ο κορονοϊός. Ας μην ξεχνάμε ότι πολεμάνε ανεπίσημα από το 2014, κουράστηκαν. Δεν μπορούν πάλι να πάρουν τους δρόμους. Προτιμούν να μείνουν στα καταφύγια μέχρι να σταματήσει το κακό.

Χαρούμενες στιγμές στον Φοίνικα Σύρου

Δύσκολη κατάσταση. Μιλούσα πρόσφατα με τον Ντίμα Φιλίποφ που είναι από την ανατολική Ουκρανία, ρωσόφωνος, και μου έλεγε ότι στο Λουγκάνσκ όπου ζουν η γιαγιά του και τα ξαδέλφια του από το 2014 τούς βομβάρδιζαν οι Ουκρανοί. Μόλις τους αναγνώρισαν πρόσφατα οι Ρώσοι άκουσαν για πρώτη φορά κελαϊδίσματα πουλιών και όχι βόμβες. Περίπλοκη κατάσταση…
Πράγματι. Από εκεί ξεκίνησαν όλα, από το Λουγκάνσκ και το Ντόνετσκ. Υπήρχαν περίοδοι που τους βομβάρδιζαν οι Ρώσοι και περίοδοι που τους βομβάρδιζαν οι Ουκρανοί. Πάντα την πληρώνει ο λαός. Εμένα δεν με ενδιαφέρει η πολιτική, αλλά μας βάζουν και μαλώνουμε μεταξύ μας χωρίς να έχουμε τίποτα να χωρίσουμε.

Mε τη σύζυγο του Μελίνα

Πες μας και για σένα, πέρασες από Ουκρανία, Κατάρ, Καζακστάν, Ρωσία, Πολωνία, Τουρκία, Ρουμανία, Ιράν…
Τώρα γύρισα στην Ελλάδα, μένω με τη γυναίκα μου στη Θεσσαλονίκη και παίζω στη Σκύδρα.

Πάτε για άνοδο στη Βόλεϊ Λιγκ;
Ναι, αγαπούν στη Σκύδρα πολύ το βόλεϊ και η διοίκηση έκανε μεγάλη επένδυση για την άνοδο. Μόνοι τους τα βγάζουν πέρα και με τη βοήθεια του δήμου. Είναι υπερήφανοι, θέλουν να παίξει η ομάδα στο μεγάλο πρωτάθλημα και έχουν παράδοση στο βόλεϊ, όπως η Ορεστιάδα.

Με τον Αριστοτέλη Σκύδρας και τη σημαία της Ουκρανίας

Και αν ανεβείτε, θα παίζετε στο χαμηλοτάβανο γυμναστήριο των 300 θέσεων;
Όχι, παίζουμε στο μικρό τώρα γιατί είναι δυνατή έδρα. Υπάρχει στα 10 χιλιόμετρα ένα σύγχρονο γήπεδο και εκεί θα παίξουμε του χρόνου. Μετά την ήττα μας στην Ορεστιάδα χάσαμε έδαφος και είναι φαβορί ο Πήγασος Πολίχνης. Από εκεί και πέρα τις άλλες δύο θέσεις μέσω πλέι οφ θα τις διεκδικήσουμε εμείς, η Καλαμάτα και ο Κέρκης Σάμου. Προσπαθώ να κρατώ το μυαλό μου στη θέση του όσο μπορώ. Έμεινε ενάμιση μήνας ως το τέλος του πρωταθλήματος. Ελπίζω έως τότε όλα να τελειώσουν και να κάνουμε όλοι μαζί ένα ήσυχο καλοκαίρι. Στην Ουκρανία έχω επενδύσει και υπάρχει κίνδυνος να χαθούν τα πάντα. Το πατρικό μου σπίτι, το οποίο είναι ένα κτίριο διατηρητέο και στο οποίο είχαν πέσει βόμβες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ακόμα αντέχει. Ελπίζουμε να σωθεί.

Έπαιξες στην Εθνική Ελλάδας, πρόλαβες να κάνεις συμμετοχές και στην Εθνική παίδων της Σοβιετικής Ένωσης;
Από την Ουκρανία πήγα να παίξω στη Ρωσία, στο Μπέλγκοροντ, αλλά με πήρε τηλέφωνο ο πατέρας μου που είχε συμφωνήσει με τον Ηρακλή και έπαιξα μια δεκαετία στη μεγάλη ομάδα. Δύο πρωταθλήματα, δύο Κύπελλα και δύο συμμετοχές σε τελικούς Τσάμπιονς Λιγκ, σε Θεσσαλονίκη και Πράγα.

Δυο πρώην του Ολυμπιακού, Ντόναλντ Σούξο και Έλενα Γκόρτσανιουκ

Η αδελφή σου, η Έλενα, που έπαιξε και στον Ολυμπιακό;
Στο Λος Άντζελες. Είναι παντρεμένη με τον Σούξο που ήταν κάποτε πασαδόρος στον Ολυμπιακό και έχουν δύο παιδάκια. Ασχολούνται με επιχειρήσεις. Αυτή με ειδοποίησε στις 5 τα ξημερώματα ότι ξεκίνησε ο πόλεμος. Πήγαινε και ο πατέρας μου να τους βοηθήσει σε σχολές βόλεϊ.

Καλό κουράγιο…
Ειρήνη πάνω απ’ όλα.

*Στην κεντρική φωτό η οικογένεια Γκόρτσανιουκ με ρωσικές και ουκρανικές σημαίες