Ξεχωριστό Πάσχα στη Ζάκυνθο

Το Σάββατο του Λαζάρου, στις 11 το πρωί οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν πανηγυρικά και κρεμιέται το «βαγί» σ' όλα τα καμπαναριά της πόλης και των χωριών του νησιού. Μιλάμε για τα φρέσκα κιτρινωπά φύλλα του φοίνικα, που μ' αυτά πλέκουν σταυρούς, «βαγιοφόρες», ήλιους και αλογάκια και στολίζουν τις εκκλησίες για τη γιορτή.

Την Κυριακή των Βαΐων, μετά τη Θεία Λειτουργία, στις στολισμένες με βαγιά εκκλησίες, οι «νόντσολοι» (νεωκόροι Ιερού Ναού), μοιράζουν σ' όλα τα σπίτια το βαγί ως ευλογία και οι πιστοί το τοποθετούν στις εικόνες. Μετά το τέλος της Λειτουργίας, οι ναοί ντύνονται στα πένθιμα.

Τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ ψάλλεται το κατανυκτικό τροπάριο της Κασσιανής από τις μελωδικές χορωδίες των ναών και ιδιαιτέρως της Ιεράς Μονής του Αγίου Διονυσίου, του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου και της Φανερωμένης στην πόλη. Όλοι οι ύμνοι που ακούγονται είναι τονισμένοι κατά τη Ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική ενώ ο Εσταυρωμένος εξέρχεται μετά το ενδέκατο Ευαγγέλιο και όχι μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο, όπως συνηθίζουν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Από τη Μεγάλη Παρασκευή όλη η Ζάκυνθος συμμετέχει στο Θείο Δράμα. Ακόμα και ο επιτάφιος δεν είναι ο γνωστός στην υπόλοιπη Ελλάδα κεντητός Επιτάφιος, αλλά μια αμφιπρόσωπη ξυλόγλυπτη αγιογραφία του νεκρού Χριστού, που ονομάζεται «Αμνός». Επιπλέον, οι επιτάφιοι δεν στολίζονται με λουλούδια, επειδή είναι ξυλόγλυπτοι με επένδυση φύλλου χρυσού και βελούδου.

Φροντίστε να είστε ξεκούραστοι ως τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ: στη Ζάκυνθο, σύμφωνα με το παλιό έθιμο, η ακολουθία του επιταφίου στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων πραγματοποιείται τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου και συγκεκριμένα στις 2.00 το πρωί. Στις 4.00 περίπου το πρωί γίνεται η έξοδος του Επιταφίου, ο οποίος επιστρέφει γύρω στις 5.30 στο ναό, όπου συνεχίζεται η Ακολουθία.

Τα ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου μόλις ο ιερέας σηκώσει την «Γκλόρια», δηλαδή την Πρώτη Ανάσταση, όσοι βρίσκονται στη Μητρόπολη αρχίζουν να χτυπάνε σκεύη και καθίσματα, ενώ από τα παράθυρα των σπιτιών βρέχει πήλινα σκεύη, μιμούμενοι το σεισμό της Καινής Διαθήκης.

Τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, ακολουθήστε την αναστάσιμη πομπή από τον Μητροπολιτικό Ναό προς την πλατεία του Αγίου Μάρκου, όπου γίνεται η Ανάσταση. Αμέσως μετά η Εικόνα της Ανάστασης επιστρέφει στο ναό ενώ κατά την τοπική παράδοση, η αναστάσιμη λειτουργία δεν τελείται αμέσως μετά σε κανένα ναό της πόλεως και των χωριών, αλλά το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Εξαίρεση αποτελεί ο ναός του Αγίου Διονυσίου, όπου τελούνται δύο αναστάσιμες λειτουργίες.

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα παρακολουθήστε τον Εσπερινό της Αγάπης στον Ιερό Ναό του Αγίου Λαζάρου της πόλεως και τη λιτάνευση της επιβλητικής εικόνας της Παναγίας της Γαλανούσας, καθώς και της εικόνας της Αναστάσεως.

Όσον αφορά το φαγητό, η Μεγάλη Πέμπτη η παράδοση θέλει στο τραπέζι αγκινάρες γεμιστές με ρύζι.

Την Μεγάλη Παρασκευή οι Ζακυνθινοί δεν τρώνε ούτε λάδι, ενώ το πρωί μόλις ξυπνούν πίνουν ένα κουταλάκι ξύδι, το οποίο έχει συμβολισμό που σχετίζεται με τα πάθη του Χριστού.

Το Μεγάλο Σάββατο αρκετοί Ζακυνθινοί, επειδή έχει γίνει η πρώτη ανάσταση τα ξημερώματα, τρώνε κρέας με σούπα. Πατσά ή μοσχάρι βραστό.

Το βράδυ τρώνε το «σγατζέτο», τη ζακυνθινή μαγειρίτσα που είναι κοκκινιστή. Πρόκειται για κοιλίτσες, συκωταριές, ποδαράκια από αρνί τυλιχτά με σέλινο μέσα σε αντεράκια, κάτι σαν γαρδουμπίτσες με κόκκινη σάλτσα.