Γιατί ο Στέλιος Καζαντζίδης είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας τραγουδιστής

Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις δήλωνε πως φωνές σαν του Καζαντζίδη βγαίνουν κάθε 150 χρόνια στην Ελλάδα, ήξερε τι έλεγε. Σήμερα που έχουμε γεμίσει επαΐοντες για το λαϊκό τραγούδι, ακούμε και διαβάζουμε τα πιο απίθανα πράγματα.

Ο Στέλιος Καζαντζίδης είναι μια σπάνια περίπτωση βαρυτονοτενόρου τραγουδιστή με πρωτόγνωρο όγκο φωνής. Είχε από τη φύση του μια ομοιογένεια σε όλη την κλίμακα που θα ζήλευαν και οι πιο χαρισματικοί καλλιτέχνες της όπερας.

Διέθετε επίσης στραγαλάτη άρθρωση, αποδίδοντας λαμπερά και πεντακάθαρα όλα τα σύμφωνα και τα φωνήεντα της ελληνικής γλώσσας.

Είτε το θέλουμε είτε όχι, ο Καζαντζίδης έδωσε σάρκα και οστά στο λαϊκό τραγούδι, αποδίδοντας με το δικό του μοναδικό τρόπο, τραγούδια που σήμερα τα ακούμε και τα ξανακούμε. Ενέπνευσε και δημιούργησε μια σχολή αυθεντικών λαϊκών τραγουδιστών, που ακολούθησαν τα βήματά του. Κι όλα αυτά τα έκανε σε σχετικά νεαρή ηλικία, προτού ακόμα κλείσει τα τριάντα του χρόνια. Η πλούσια δισκογραφία του την δεκαετία του '50 αγνοείται ακόμα και από τους πιο ένθερμους φίλους του, μολονότι λειτούργησε ως γέφυρα ανάμεσα στο ρεμπέτικο και το αυθεντικό λαϊκό.

Η δισκογραφική παραγωγή του Καζαντζίδη είναι τεράστια σε αριθμό τραγουδιών αλλά και ποικιλία ερμηνειών. Από τις εκτελέσεις αποθησαυρίζει κανείς έναν ανεξάντλητο πλούτο γυρισμάτων, και το πιο θαυμαστό είναι ότι όλα αυτά είναι ολόσωστα τονικά και εκφραστικά. Δεν θα πιάσεις ποτέ τον Καζαντζίδη να φαλτσάρει ή έστω να στονάρει παρά τις λαβυρινθώδεις ερμηνείες του. Θα μπορούσες κάλλιστα να αποτυπώσεις στην παρτιτούρα όλα τα ποικίλματα της φωνής του, που παραμένουν ξεκάθαρα και ευδιάκριτα, όσο λίγων τραγουδιστών. Μεγαλειώδες επίσης παραμένει το γεγονός ότι τα ανεξάντλητα γυρίσματά του αυτός ο τραγουδιστής φρόντιζε πάντα να τα εντοιχίζει διακριτικά στην βασική μελωδία. Εν ολίγοις ο Καζαντζίδης κάνει τρομερά δύσκολα πράγματα που δεν αντιλαμβάνονται οι αθώοι και αδαείς ακροατές. Στολίζει κάθε τραγούδι με διαφορετικό τρόπο και αναδεικνύεται σε ερμηνευτική ιδιοφυία. Τέλος θα πρέπει οπωσδήποτε να επισημάνουμε την ηφαιστειώδη έκρηξη της φωνής του, αυτό που πολλοί αποκαλούν «ψυχή».

Όσοι στέκονται απλώς στον Καζαντζίδη της ξενιτιάς ή των λυγμών, χάνουν το μεγαλύτερο μέρος της προσφοράς του. Ο Στέλιος είναι ο τραγουδιστής του ύστερου ρεμπέτικου του '50, του έντεχνου του '60 αλλά και του αυθεντικού λαϊκού τριών δεκαετιών που από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια μας φέρνει μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80. Έτσι κι αλλιώς το λαϊκό τραγούδι δεν υφίσταται από τις αρχές του '80 και μετά.

Επειδή το τραγούδι και οι τραγουδιστές είναι, ευτυχώς ή δυστυχώς, μια ολόκληρη επιστήμη, θα πρέπει όσοι λοιδορούν τον Καζαντζίδη ως «κλάψα» και ως «κλάμα» να μάθουν τα βασικά για την τέχνη του και μετά να τον κρίνουν.