Ο πατέρας της σύγχρονης επιστήμης

Στις 8 Ιανουαρίου 1642 φεύγει από τη ζωή ο Ιταλός αστρονόμος και φυσικομαθηματικός Γκαλιλέο Γκαλιλέι. Γεννήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1564 στην Πίζα, ενώ στην Ελλάδα το όνομα του έγινε γνωστό ως Γαλιλαίος. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο μοναστήρι Βολομπρόζα, κοντά στη Φλωρεντία και στη συνέχεια σπούδασε φυσικομαθηματικά στα πανεπιστήμια της Φλωρεντίας και της Πίζας, χωρίς να πάρει πτυχίο, ελλείψει χρηματικών πόρων.

Όταν ήταν 18 χρονών μία μέρα στην Μητρόπολη της Πίζας παρατήρησε τυχαία τις αιωρήσεις ενός πολυελαίου, που από απροσεξία χτύπησε κάποιος εργάτης κατά την επισκευή της εκκλησίας. Μελέτησε το φαινόμενο και διατύπωσε το νόμο, ότι «οι μικρές αιωρήσεις είναι ισόχρονες». Στο νόμο αυτό στηρίχθηκε αργότερα ο Ολλανδός αστρονόμος Κρίστιαν Χόιχενς, για να κατασκευάσει το πρώτο ρολόι με εκκρεμές.

Τον Ιούνιο του 1609, όντας πλέον καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, έστρεψε προς τον ουρανό για πρώτη φορά τον μικρό του οπτικό σωλήνα που είχε κατασκευάσει με βάση τις πληροφορίες που είχε πάρει από έναν γνωστό του στην Ολλανδία. Κοιτάζοντας τον έναστρο ουρανό κατόρθωσε να αντικρίσει μία πληθώραουράνιων σωμάτωνπου ήταν αόρατα με γυμνό μάτι διαπιστώνοντας έτσι ότι η ζώνη του Γαλαξία μας αποτελείται στην πραγματικότητα από χιλιάδες ή και εκατομμύρια ακόμη ουράνια σώματα. Ο σωλήνας αυτός ονομάστηκε τηλεσκόπιο.

Μερικούς μήνες μετά από τις πρώτες του παρατηρήσεις έστρεψε στον ουρανό ένα άλλο τηλεσκόπιο, δέκα φορές μεγαλύτερης ισχύος από το πρώτο του, προς το μέρος του γίγαντα πλανήτη Δία που ήταν γνωστός από την αρχαιότητα. Το βράδυ της 7ης Ιανουαρίου 1610, τα μάτια του Γαλιλαίου αντίκρισαν τρία φωτεινά σημάδια να περιβάλουν τον Δία σαν εξαπτέρυγα ενώ τις αμέσως επόμενες ημέρες τα παρατήρησε να αλλάζουν συνεχώς θέση. Στις 11 Ιανουαρίου ένα τέταρτο αντικείμενο προστέθηκε στα άλλα τρία και τότε ήταν που κατάλαβε ότι επρόκειτο για δορυφόρους που περιφέρονταν γύρω από τον Δία. Μ’ αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώθηκε και πρακτικά η θέση του Κοπέρνικου περί ενός ηλιοκεντρικού συστήματος, άποψη που πρώτος είχε προτείνει ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, αλλά και το γεγονός ότι η Γη δεν είναι το κέντρο του Σύμπαντος. Στα εν λόγω ουράνια σώματα που παρατήρησε θα τα ονομάσει «Αστέρες των Μεδίκων», και στη συνέχεια οι αστρονόμοι θα τους δώσουν τα εξής ονόματα από την ελληνική μυθολογία: Γανυμήδης, Καλλιστώ, Ιώ, και Ευρώπη, ενώ στην ιστορία θα μείνουν γνωστά ως τα «Φεγγάρια του Γαλιλαίου».

Οι παρατηρήσεις και οι ανακοινώσεις του Γαλιλαίου δημιούργησαν πραγματική επανάσταση στην εποχή του και, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσαν ζωηρότατη αντίδραση από ακαδημαϊκούς, αλλά και εκκλησιαστικούς κύκλους, που τον κατηγόρησαν ως απατεώνα και αιρετικό. Κατόρθωσαν μάλιστα να τον σύρουν ενώπιον της Ιερής Εξέτασης, με την κατηγορία ότι η διδασκαλία του για την κίνηση της Γης ήταν αντίθετη με την Αγία Γραφή. Τότε ο Γαλιλαίος, για να αποφύγει το θάνατο στην πυρά, αναγκάσθηκε να αναιρέσει και ν’ απαρνηθεί τη διδασκαλία του. Σύμφωνα όμως με τον θρύλο, μόλις απέφυγε το θάνατο, γύρισε το κεφάλι του στην άλλη πλευρά από τους ιεροεξεταστές και ψιθύρισε «κι όμως γυρίζει».

Παρά την αναίρεση της διδασκαλίας του, καταδικάσθηκε σε φυλάκιση στις 21 Ιουνίου 1633, την οποία ο Πάπας μετέτρεψε σε κατ’ οίκον περιορισμό για τα επόμενα επτά χρόνια. Το 1637 έχασε την όρασή, αλλά πρόλαβε να κάνει την τελευταία του ανακάλυψη, όταν με το τηλεσκόπιό του παρατήρησε τις ημερήσιες ταλαντώσεις της Σελήνης περί τον άξονά της.

Πέθανε στις 8 Ιανουαρίου 1642 στο Αρτσέτρι της Τοσκάνης, σε ηλικία 77 ετών. Για τη συνεισφορά του στην τότε επιστημονική σκέψη μέσα από τις παρατηρήσεις του αλλά και τη μεθοδολογία του, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και στη συνέχεια ο Στίβεν Χόκινγκ θα τον χαρακτηρίσουν ως «τον πατέρα της σύγχρονης επιστήμης».

Με μια ματιά…

1297: Ο Φραγκίσκος Γκριμάλντι, μεταμφιεσμένος ως μοναχός, οδηγεί τους άντρες του στην κατάληψη του φρουρίου που προστατεύει το Βράχο του Μονακό, εγκαθιστώντας την οικογένειά του ως κυβερνήτες του Μονακό.

1889: Ο Χέρμαν Χόλεριθ λαμβάνει ευρεσιτεχνία για την πινακοποίηση δεδομένων από διάτρητες κάρτες.

1918: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Γούντροου Ουίλσον, ανακοινώνει τα «Δεκατέσσερα σημεία» του για την επαύριο του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου.

1968: Το ελληνικό φορτηγό πλοίο Πελταστής βυθίζεται αύτανδρο, με πλήρωμα οκτώ ανδρών, στη βόρεια Αδριατική θάλασσα.

1973: Σκάνδαλο Γουότεργκεητ: Ξεκινά η δίκη επτά ανδρών που κατηγορούνται ότι έβαλαν κοριούς στα γραφεία του Δημοκρατικού κόμματος.

1991: Δολοφονήθηκε ο εκπαιδευτικός Νίκος Τεμπονέρας από τον πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικό σύμβουλο Ιωάννη Καλαμπόκα κατά τη διάρκεια μαθητικών κινητοποιήσεων.