Το «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ»

Το «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ» γράφτηκε μεταξύ 1958 και 1968 κάτω από αντίξοες συνθήκες, με τον Σολζενίτσιν να έχει μακρόχρονη θητεία και ο ίδιος σε Γκουλάγκ, ενώ βρισκόταν υπό τη διαρκή παρακολούθηση της KGB και αναγκαζόταν να αλλάζει συχνά τόπο κατοικίας. Το μεγαλύτερο μέρος του γράφτηκε στην ασφαλή ντάτσα του τσελίστα Μτσίσλαβ Ροστροπόβιτς, που λόγω της διασημότητάς του βρισκόταν στο απυρόβλητο.

Το βιβλίο αποτελεί ένα δημιουργικό μείγμα δημοσιογραφίας και ιστορίας. Ο Σολζενίτσιν μετέφερε στο χαρτί τη δική του εμπειρία στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας (1945-1953) και τις μαρτυρίες 227 συγκρατουμένων του. Τα χειρόγραφα του βιβλίου αποτυπώθηκαν σε μικροφίλμ και διοχετεύθηκαν στη Δύση, όπου κυκλοφόρησε με μεγάλη επιτυχία στις 28 Δεκεμβρίου 1973. Στη Σοβιετική Ένωση διανεμήθηκε από χέρι σε χέρι σε αυτοσχέδιες εκδόσεις και επισήμως 16 χρόνια αργότερα, την εποχή της «περεστρόικα» του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Ο Σολζενίτσιν υποστηρίζει ότι η έννοια του Γκουλάγκ είναι σύμφυτη με τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» και δεν είναι μια σταλινική παρένθεση, όπως πιστευόταν μέχρι τότε από πολλούς αριστερούς στη Δύση. Χωρίς την απειλή της φυλάκισης, όπως αναφέρει στο έργο του, η Σοβιετική Ένωση δεν θα μπορούσε να κυβερνηθεί και χωρίς την καταναγκαστική εργασία εκατομμυρίων διαφωνούντων δεν μπορούσε να αναπτυχθεί οικονομικά, κυρίως στους τομείς των έργων υποδομής.

Αποτέλεσε ένα από τα κύρια όπλα της Δύσης στην ιδεολογική της αντιπαράθεση με τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ενώ για τους Σοβιετικούς και τους συνοδοιπόρους τους το βιβλίο εντασσόταν στη «φθηνή αντικομμουνιστική προπαγάνδα». Ένα από τα βασικά στοιχεία του βιβλίου είναι το χιούμορ του συγγραφέα, συχνά σαρκαστικό και ειρωνικό, που μετριάζει την αβάσταχτη σκληρότητα των περιγραφών του.

Με μια ματιά…

418: Εκλέγεται ο Πάπας Βονιφάτιος Α'.

457: Ο Μαϊοριανός στέφεται αυτοκράτορας της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και αναγνωρίζεται από τον αυτοκράτορα Λέοντα Α'.

484: Ο Αλάριχος Β' γίνεται βασιλιάς των Βησιγότθων.

893: Σεισμός καταστρέφει την πόλη Ντβιν στην Αρμενία.

1065: Εγκαινιάζεται το Αββαείο του Ουέστμινστερ.

1832: Ο Τζον Καλχούν γίνεται ο πρώτος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ που παραιτείται από τη θέση του.

1836: Ιδρύονται η Νότια Αυστραλία και η Αδελαΐδα.

1836: Η Ισπανία αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Μεξικού.

1846: Η Αϊόβα γίνεται η 29η πολιτεία των ΗΠΑ.

1895: Οι Ογκίστ και Λουί Λιμιέρ πραγματοποιούν στο Παρίσι την πρώτη προβολή ταινίας επί πληρωμή, σηματοδοτώντας το ντεμπούτο του κινηματογράφου.

1895: Ο Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν δημοσιεύει με λεπτομέρειες την ανακάλυψη ενός νέου τύπου ακτινοβολίας, ο οποίος αργότερα θα γίνει γνωστός ως ακτίνες Χ.

1908: Σεισμός μεγέθους 7,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ κλονίζει τη νότια Ιταλία, σκοτώνοντας πάνω από 90.000 άτομα.

1909: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος φτάνει από την Κρήτη στην Αθήνα, έπειτα από πρόσκληση του Στρατιωτικού Συνδέσμου.

1912: Κυκλοφορούν τα πρώτα δημοτικά τραμ στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο.

1912: Νικηφόρος μάχη Ελλήνων κατά Τουρκαλβανών στη διάβαση Λογαρά της Επαρχίας Χειμάρρας στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο.

1919: Ο όμιλος των Ελληνίδων Σοσιαλιστριών καλεί τις γυναίκες της Αθήνας και του Πειραιά σε σύσκεψη για να συζητηθεί το θέμα της παροχής ψήφου στις γυναίκες.

1935: Η «Πράβδα» δημοσιεύει γράμμα του ανώτατου κομματικού στελέχους Πάβελ Ποστισόφ, που ζητά την επαναφορά των χριστουγεννιάτικων εθίμων στη Σοβιετική Ένωση.

1948: Αεροπλάνο Douglas DC-3 εξαφανίζεται 50 μίλια νότια του Μαϊάμι.

1958: Οι Μπάλτιμορ Κολτς νικούν στη Νέα Υόρκη τους Νιου Γιορκ Τζάιαντς, στο πρώτο παιχνίδι του NFL που κρίθηκε με ξαφνικό θάνατο στην παράταση.

1964: Έπειτα από ανακρίσεις 19 μηνών, εκδίδεται το βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Παραπέμπονται για
ανθρωποκτονία εκ προθέσεως οι Σπύρος Γκοτζαμάνης και Μανώλης Εμμανουηλίδης και για ηθική αυτουργία οι Ξενοφών Γιοσμάς και Εμμανουήλ Καπελώνης. Οι ανώτεροι αξιωματικοί της Χωροφυλακής παραπέμπονται μόνο για παράβαση καθήκοντος και όχι για ηθική αυτουργία, όπως είχε προτείνει ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης.

1968: Επιχείρηση-αστραπή Ισραηλινών κομάντος στο αεροδρόμιο της Βηρυτού, σε αντίποινα για την επίθεση της Φατάχ εναντίον αεροσκάφους της El Al στο Διεθνές Αεροδρόμιο Ελληνικού. Σε μισή ώρα καταστρέφουν όλα τα αεροσκάφη της πολιτικής αεροπορίας του Λιβάνου. Η Αίγυπτος απειλεί με διακοπή της κατάπαυσης του πυρός. Δύο ημέρες αργότερα οι Άραβες βομβαρδίζουν έξι πόλεις των κατεχόμενων εδαφών.

2014: Έντεκα άτομα χάνουν τη ζωή τους και 19 αγνοούνται, όταν το MS Norman Atlantic πιάνει φωτιά στο στενό του Οτράντο, στην Αδριατική Θάλασσα, εντός των ιταλικών υδάτων.