Σαράντα χρόνια χωρίς τον Μάνο Κατράκη…

Κορυφαίος πρωταγωνιστής και θιασάρχης, γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου 1908 στο Καστέλι Κισσάμου της Κρήτης. Ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά του εμπόρου Χαράλαμπου Κατράκη και της Ειρήνης.

Το 1943 ανέλαβε πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και από τη θέση αυτή συνέβαλε τα μέγιστα στην ίδρυση του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης όπου και έπαιξε μέχρι το 1946, οπότε επέστρεψε στο Εθνικό. Εκδιώχθηκε, όμως, έναν χρόνο αργότερα λόγω των αριστερών πεποιθήσεών του. Αρνούμενος να υπογράψει «δήλωση μετανοίας», εξορίστηκε στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και στον Αϊ-Στράτη. Το 1955 ίδρυσε το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο και εγκαταστάθηκε στον υπαίθριο χώρο του Πεδίου του Άρεως, τον οποίο εγκαινίασε με τον «Αγαπητικό της βοσκοπούλας».

Σε αυτό το θέατρο, με μεγάλη συμμετοχή κοινού και καλλιτεχνική επιτυχία, συνέχισε έως το 1967, υποστηρίζοντας συστηματικά το ελληνικό έργο («Ο μονοσάνδαλος», «Το κορίτσι με το κορδελάκι», «Η Αντιγόνη της Κατοχής», «Ο Πατούχας» και διασκευές από έργα του Καζαντζάκη όπως «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» και «Ο καπετάν Μιχάλης»).

Καθώς το 1968 τού έγινε έξωση από το Πεδίον του Άρεως, ο Κατράκης συνέχισε την πρωταγωνιστική του πορεία, πότε με τον θίασό του, πότε με άλλους πρωταγωνιστές. Το 1972 επέστρεψε στο Εθνικό Θέατρο και πρωταγωνίστησε στον «Οθέλλο» και στον «Δον Κιχώτη» και στην Επίδαυρο στον «Οιδίποδα τύραννο» (1973) και στον «Προμηθέα δεσμώτη» (1974). Η τελευταία του εμφάνιση έγινε το 1984 στο Ηρώδειο με το μουσικό έργο του Θόδωρου Αντωνίου «Προμήθεια». Συνεργάστηκε με πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες και συμμετείχε σε εκατοντάδες εκδηλώσεις, όπου με την ανεπανάληπτη φωνή του δικαίωνε τον νεοελληνικό ποιητικό λόγο. Οι αναγνώσεις του σε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας παρέμειναν κλασικές.

Ο Κατράκης έπαιξε και σε πολλές ταινίες στον κινηματογράφο. Αξιόλογες είναι οι ερμηνείες του στον «Μαρίνο Κοντάρα» του Γιώργου Τζαβέλα (1948), στη «Συνοικία το όνειρο» του Αλέκου Αλεξανδράκη (1961), στην «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη (1962), στο «Ένας ντελικανής» του Μανώλη Σκουλούδη (1963).

Βραβεύτηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο για την ερμηνεία του στον ρόλο του Κρέοντα στην «Αντιγόνη» του Γ. Τζαβέλα και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τη συμμετοχή του στο «Συνοικία το όνειρο».

Λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα», με σκηνοθέτη τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, άφησε την τελευταία του πνοή στις 2 Σεπτεμβρίου 1984, χτυπημένος από καρκίνο των πνευμόνων.

Με μια ματιά...

1822: Έπειτα από συμφωνία με τον Κεσέρ Αχμέτ πασά, οι Σουλιώτες εγκαταλείπουν τον τόπο τους από το λιμάνι της Σπλάντζας, για να εγκατασταθούν πρόσφυγες στα Επτάνησα. Από εκεί, παρά την απαγόρευση των αγγλικών αρχών, θα διαφύγουν αργότερα στα διάφορα μέτωπα της νοτίου Ελλάδος, για να πολεμήσουν υπό την αρχηγία δικών τους ή άλλων οπλαρχηγών.

1843: H πτωχευμένη Ελλάδα αναγκάζεται να υπογράψει το μνημόνιο που συντάσσουν οι τρεις πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων για τα οικονομικά του κράτους. Την επόμενη μέρα θα ξεσπάσει η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου.

1877: Πέθανε ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ηγετική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης, ναύαρχος και πρωθυπουργός.

1878: Γεννήθηκε ο Ίων Δραγούμης, Έλληνας πολιτικός και διπλωμάτης, από τους βασικούς εκφραστές του ελληνικού εθνικισμού και της «Μεγάλης Ιδέας».
1883: Γεννήθηκε ο Ρούντολφ Βάιγκλ, Πολωνός γιατρός και ανοσολόγος, ο οποίος παρασκεύασε το πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του επιδημικού τύφου, μίας από τις παλαιότερες και πιο μολυσματικές ασθένειες της ανθρωπότητας.

1901: Γεννήθηκε ο Ανδρέας Εμπειρίκος, Έλληνας σουρεαλιστής ποιητής και ψυχαναλυτής.

1945: Λήγει και επισήμως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, με την παράδοση της Ιαπωνίας. Η επίσημη τελετή λαμβάνει χώρα επί του πολεμικού πλοίου «Μιζούρι» στα ανοιχτά του κόλπου του Τόκιο.

1958: Διεξάγεται η μάχη στον Αχυρώνα, στο Λιόπετρι Αμμοχώστου, η φονικότερη από την έναρξη δράσης της ΕΟΚΑ για την απελευθέρωση της Κύπρου. Τέσσερις άνδρες της ΕΟΚΑ (Φώτης Πίττας, Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού και Χρήστος Σαμάρας) πέφτουν ηρωικά μαχόμενοι, ενώ σκοτώνονται και τραυματίζονται αρκετοί Βρετανοί στρατιώτες.

1961: Γεννήθηκε ο Κολομβιανός παλαίμαχος ποδοσφαιριστής Κάρλος Βαλντεράμα.

1966: Ο Χρήστος Παπανικολάου κατακτά το αργυρό μετάλλιο στο επί κοντώ στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στίβου της Βουδαπέστης με 5,05 μ. πίσω από τον Ανατολικογερμανό Βόλφγκανγκ Νόρντβινγκ (5,10 μ.), μεγάλο αντίπαλό του σε όλες τις μεταξύ τους αναμετρήσεις.

1973: Πέθανε ο Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, Βρετανός συγγραφέας.

2021: Πέθανε ο σπουδαίος Μίκης Θεοδωράκης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες και μία από τις επιδραστικότερες προσωπικότητες της Ελλάδας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.