O αγωνιστής της Δημοκρατίας

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης ήταν Έλληνας γιατρός, αθλητής, πολιτικός, μα πάνω απ' όλα αγωνιστής της Δημοκρατίας και της Ειρήνης. Γεννήθηκε στην Κερασίτσα Αρκαδίας στις 3 Απριλίου 1912. Μετά το τέλος των εγκύκλιων σπουδών του μετέβη στην Αθήνα και εισήλθε στην Ιατρική. Από τα εφηβικά του χρόνια ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και αναδείχθηκε δέκα φορές βαλκανιονίκης στο άλμα εις μήκος, ενώ επί 23 χρόνια (1936-1959) κατείχε το πανελλήνιο ρεκόρ του αγωνίσματος.

Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Στις εκλογές «της βίας και της νοθείας», όπως έμεινε στην Ιστορία η εκλογική διαδικασία της 29ης Οκτωβρίου 1961, πολιτεύτηκε με το ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος), έναν συνασπισμό αριστερών δυνάμεων με επικεφαλής την ΕΔΑ, και εξελέγη βουλευτής Πειραιά. Τον ίδιο χρόνο δραστηριοποιήθηκε στο ειρηνιστικό κίνημα και με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ).

Στις 22 Μαΐου 1963 ο Γρηγόρης Λαμπράκης παρέστη και μίλησε για την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη. Μετά το τέλος της εκδήλωσης δέχθηκε δολοφονική επίθεση σε κεντρικό δρόμο της πόλης από τρίκυκλο, στο οποίο επέβαιναν οι ακροδεξιοί Σπύρος Γκοτζαμάνης και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης. Τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε στις 27 Μαΐου 1963 σε ηλικία 51 ετών. Ο θάνατός του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη, οξύτατη πολιτική κρίση αλλά και διεθνή κατακραυγή. Την επομένη ένα πλήθος 500.000 ανθρώπων συγκεντρώθηκε στο Α' Νεκροταφείο για το «ύστατο χαίρε». Γρήγορα η συγκέντρωση μετατράπηκε σε διαδήλωση καταδίκης της δεξιάς κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Παλατιού.

Η ζωή και ο θάνατος του Γρηγόρη Λαμπράκη ενέπνευσαν τον συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό στο περίφημο πολιτικό του μυθιστόρημα με τον τίτλο «Ζ» (Εκδόσεις Λιβάνη). Το 1969 μεταφέρεται με μεγάλη επιτυχία στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, με πρωταγωνιστές τον Υβ Μοντάν, τον Ζαν-Λουί Τρεντινιάν και την Ειρήνη Παπά. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης με την προσωπικότητα και τη δράση του παραμένει και σήμερα ένα σύμβολο της Δημοκρατίας και του αγωνιζόμενου ανθρώπου κατά της πολιτικής καταπίεσης.

Με μια ματιά...

1679: Θεσμοθετείται στην Αγγλία το Habeas Corpus, που καθιερώνει την προστασία των πολιτών από την αυθαιρεσία της εξουσίας.

1821: Ο Ψαριανός πυρπολητής Δημήτριος Παπανικολής πυρπολεί τουρκικό δίκροτο με 74 πυροβόλα και 1.000 άνδρες στο λιμάνι της Ερεσσού στη Λέσβο. Οι Έλληνες, που ως εκείνη την ημέρα αναλογίζονταν με φόβο την άνιση αναμέτρηση με τον τουρκικό στόλο, αναθαρρούν και συνειδητοποιούν τη δύναμή τους.

1840: Πέθανε ο Νικολό Παγκανίνι, Ιταλός συνθέτης και βιρτουόζος του βιολιού.

1910: Πέθανε ο Ρόμπερτ Κοχ, Γερμανός μικροβιολόγος, που ανακάλυψε τον βάκιλο της φυματίωσης και της χολέρας. Το 1905 τιμήθηκε με Νόμπελ Ιατρικής-Φυσικής.

1923: Γεννήθηκε ο Χένρι Κίσινγκερ, Αμερικανός πολιτικός, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επί κυβερνήσεων Νίξον.

1933: Γεννήθηκε η Ζωζώ (Ζωή) Σαπουντζάκη, Ελληνίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια.

1942: Τσέχοι και Σλοβάκοι αντιστασιακοί στήνουν ενέδρα σε κεντρικό σημείο της Πράγας και τραυματίζουν σοβαρά τον αρχηγό της Γκεστάπο, Ράινχαρτ Χέιντριχ. Θα πεθάνει λίγες μέρες αργότερα (Επιχείρηση Ανθρωποειδές).

1960: Ο Τούρκος στρατηγός Τζεμάλ Γκιουρσέλ ανατρέπει με πραξικόπημα τον εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας Τζελάλ Μπαγιάρ και τον πρωθυπουργό Αντνάν Μεντερές, ο οποίος εκτελείται. Η χώρα θα επιστρέψει στη δημοκρατική νομιμότητα έναν χρόνο αργότερα.

1961: Η Αμερικανίδα Ανίτα Μπέικερ, σύζυγος λοχία που υπηρετεί στη βάση των ΗΠΑ στο Ελληνικό, στραγγαλίζει τα τρία μικρά παιδιά τους και αποπειράται να αυτοκτονήσει, όταν ανακαλύπτει ότι ο σύζυγός της την απατά με Ελληνίδα τηλεφωνήτρια της βάσης.

1971: Γεννήθηκε ο Άγγλος ηθοποιός Πολ Μπέτανι, ο οποίος διέπρεψε στον ρόλο του Τσαρλς στην ταινία «Υπέροχος άνθρωπος».

2010: Ψηφίζεται κατά πλειοψηφία το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Παπανδρέου για την αυτοδιοικητική αναδιάρθρωση της χώρας, γνωστό και ως Σχέδιο «Καλλικράτης». Υπέρ του νομοσχεδίου ψηφίζουν 160 βουλευτές (ΠΑΣΟΚ και τρεις ανεξάρτητοι) και κατά 124 βουλευτές (ΝΔ, ΚΚΕ, ΛΑΟΣ, ΣΥΡΙΖΑ). Η ανεξάρτητη Ντόρα Μπακογιάννη ψηφίζει «παρούσα».