Ο Παγιουμτζής «είχε στον λαιμό του φωλιές από αηδόνια»

Γεννήθηκε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το 1904. Ήρθε στην Ελλάδα πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Από παιδί μπήκε στο μεροκάματο, αλλά το μεγάλο πάθος του ήταν το τραγούδι. Γρήγορα γνωρίστηκε με την πειραιώτικη παρέα του ρεμπέτικου. Μαζί με τους Μάρκο Βαμβακάρη, Ανέστη Δελιά και Γιώργο Μπάτη έφτιαξαν την πρώτη αμιγώς μπουζουξίδικη λαϊκή ορχήστρα. Ήταν γνωστή ως «Τετράς του Πειραιώς», στην καθαρευουσιάνικη εκδοχή του Μπάτη.

Στα πρώτα χρόνια της δισκογραφικής παρουσίας των Πειραιωτών ο Στράτος Παγιουμτζής συμμετέχει στις περισσότερες ηχογραφήσεις, ακόμα κι όταν δεν τραγουδάει. Σε πολλά από τα πρώτα τραγούδια του Μάρκου παίζει μπαγλαμά ή ποτηράκια, ενώ δεκάδες είναι οι δίσκοι όπου η φωνή του χαιρετίζει τους συμμετέχοντες στην ηχογράφηση («Γεια σου Μάρκο με τις ζωντανές σου τις πενιές σου», «Γεια σου Σπύρο μου με το μπουζουκάκι σου»). Καμιά φορά χαιρετίζει και τον εαυτό του! («Γεια σου και σένα ρε Στράτο με τον τζουρά σου»). Στα μέσα της δεκαετίας του '30 η φωνή του Στράτου Παγιουμτζή είναι ήδη μύθος. Δεκάδες πασίγνωστα τραγούδια του Τσιτσάνη πρωτοηχογραφήθηκαν με τη φωνή του Στράτου Παγιουμτζή, κάτι που δεν είναι καθόλου άσχετο με την επιτυχία τους. Είπαν χαρακτηριστικά για αυτόν ότι «στον λαιμό του είχε φωλιές από αηδόνια».

Μετά την Κατοχή ο Στράτος συνεχίζει τη συνεργασία του με τους παλιότερους λαϊκούς δημιουργούς (Μάρκο, Τσιτσάνη, Χιώτη κ.λπ.) και με νέους, όπως ο Απόστολος Καλδάρας («Πάνω σ' ένα βράχο») και ο Γιώργος Μητσάκης («Μάγκας βγήκε για σεργιάνι»). Θα συνεχίσει στη δισκογραφία ως τα μέσα της δεκαετίας του '50, οπότε με την άνθιση του αρχοντορεμπέτικου η καριέρα του θα πάρει την κατιούσα.

Στις αρχές της δεκαετίας του '60 ο Ζαμπέτας τον ξαναφέρνει στο προσκήνιο, εκμεταλλευόμενος τη μεγάλη του επιρροή στις εταιρείες. Ο Στράτος ηχογραφεί προπολεμικά ρεμπέτικα του Χατζηχρήστου, του Τσιτσάνη και άλλων δημιουργών, τον περίφημο αμανέ «Μινόρε του Στράτου» και τον ύμνο του Ολυμπιακού «Ολυμπιακέ μεγάλε, Ολυμπιακέ τρανέ» («Ολυμπιακέ μεγάλε, Ολυμπιακέ τρανέ / που εσάρωσες τη Σάντος, την ομάδα του Πελέ). Εκτός από τη δισκογραφία, ο Στράτος επανέρχεται στα λαϊκά πάλκα, όπου δούλευε ασταμάτητα από το 1934 έως το 1955.

Τον Οκτώβρη του 1971 καταφέρνει να βγάλει διαβατήριο (το 1937 είχε συλληφθεί για χρήση χασίς και πήγε εξορία) και να πάει στη Νέα Υόρκη. Δούλεψε στη «Σπηλιά», όπου αποθεωνόταν από τους ομογενείς. Στις 16 Νοεμβρίου 1971 «έσβησε» πάνω στο πάλκο, σε ηλικία 67 ετών. Για να τον γυρίσουν στην πατρίδα και να τον κηδέψουν, χρειάστηκε να γίνει έρανος από παλιούς φίλους και συνεργάτες του, ενώ τα έξοδα της κηδείας κάλυψε ο Γιώργος Ζαμπέτας.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ...

1953: Ο υπουργός Δημοσίων Έργων Κωνσταντίνος Καραμανλής ξηλώνει κυριολεκτικά σε μια νύχτα τις γραμμές του τραμ, ξεκινώντας από τον κόμβο των Χαυτείων, για να το αντικαταστήσει με τρόλεϊ.

1969: Ρουμανία - Ελλάδα 1-1 με γκολ του Δομάζου. Η Ελλάδα ήθελε τη νίκη για να προκριθεί στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Μεξικού. Είναι ο τελευταίος αγώνας του Γιώργου Σιδέρη, του επονομαζόμενου «Φόντακα», που με την εθνική ομάδα έχει ποσοστό σκοραρίσματος 50%, αφού έχει σημειώσει 14 γκολ σε 28 αγώνες.

1973: Για δεύτερη μέρα συνεχίζεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Γύρω από το εκπαιδευτικό ίδρυμα γίνονται πραγματικές μάχες. Η αστυνομία με δακρυγόνα και πυροβολισμούς προσπαθεί να διαλύσει τον κόσμο. Ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών κάνει έκκληση για φάρμακα, ιατρικά εργαλεία, γιατρούς και ασθενοφόρα. Γύρω στα μεσάνυχτα μπαίνουν στην Αθήνα στρατός και τανκς.

1980: Δύο νεαρά παιδιά, ο 26χρονος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής και η 20χρονη εργάτρια Ματούλα Κανελλοπούλου, χάνουν τη ζωή τους, όταν παρασύρονται από «αύρα» της αστυνομίας κατά τη διάρκεια επεισοδίων που σημαδεύουν την έβδομη επέτειο του Πολυτεχνείου.

1983: Η Αγγλία κερδίζει το Λουξεμβούργο με 4-0, αλλά δεν προκρίνεται στα τελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, που όμως είναι γνωστό, αφού νωρίτερα την ίδια ημέρα η Ελλάδα έχει χάσει από τη Δανία με 0-2 στο ΟΑΚΑ. Στο Λουξεμβούργο ξεσπούν φοβερά επεισόδια. 50 Άγγλοι συλλαμβάνονται και 13 φυλακίζονται.

1994: Τίθεται σε ισχύ η νέα διεθνής σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που επιτρέπει την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Η Τουρκία ανακοινώνει ότι θεωρεί αιτία πολέμου την ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

1997: Στη 10η αγωνιστική του πρωταθλήματος σημειώνονται 42 γκολ, ρεκόρ για τα 40 χρόνια της Α’ Εθνικής κατηγορίας ποδοσφαίρου.

2009: Πεθαίνει από έμφραγμα του μυοκαρδίου, σε ηλικία 31 ετών, ο Μεξικανός ποδοσφαιριστής της ΑΕΛ, Αντόνιο ντε Νίγκρις.

2022: Η 18χρονη Θεσσαλονικιά πρωταθλήτρια Θεοπούλα (Θένια) Σαρβανάκη κατακτά τη δεύτερη θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα γυναικών ταεκβοντό -62 κιλών, όταν χάνει στον τελικό από τη Βελγίδα Σάρα Τσάαρι με 7-12.