Χρυσοθήρες οι αναγνώστες των μυθιστορημάτων

Με αφορμή τα «Μάγια» του Χέρμαν Μπροχ, που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Έρμα σε μετάφραση Σοφίας Αυγερινού, επανερχόμαστε στο γνωστό πρόβλημα της φλυαρίας που αποτελεί σήμα κατατεθέν στις Μεγάλες Αφηγήσεις. Ο Μπροχ στο βιβλίο αυτό μας θυμίζει για μια ακόμα φορά ότι οι σημαντικότερες σελίδες στην ιστορία του μυθιστορήματος γράφτηκαν στην Ευρώπη. Είναι σαφές επίσης πως τα μεγάλα βιβλία γράφονται μόνο από μεγάλους συγγραφείς, οι οποίοι όμως δεν βρίσκονται πάντα στις κορυφές της έμπνευσής τους. Ως εκ τούτου αναγκάζεται κανείς, ακολουθώντας τους, να λειτουργήσει λίγο όπως ο χρυσοθήρας.

Πασχίζει, δηλαδή, ο φιλότιμος αναγνώστης με το παραδοσιακό τηγάνι της χρυσοθηρίας να ξεπλύνει τα πολύτιμα ψήγματα χρυσού από τα ιζήματα της αφηγηματικής φλυαρίας που υπάρχουν πάντοτε ακόμα και στα καλύτερα μυθιστορήματα. Μέσα στις εκατοντάδες σελίδες ενός σχοινοτενούς αφηγήματος εμφιλοχωρούν ανακολουθίες, πληκτικά αποσπάσματα, αφηγηματικές θλάσεις και αστοχίες παντός είδους που δεν μειώνουν αναγκαστικά την αξία ενός βιβλίου. Για το καλό της λογοτεχνίας αλλά και του ανθρώπου πρέπει ο αναγνώστης να λειτουργεί με την άπληστη επινοητικότητα του χρυσοθήρα. Στον κόσμο των μεγάλων αφηγήσεων όλα συγχωρούνται αρκεί να υπάρχει κάπου ένα ή περισσότερα ψήγματα μεγαλοφυίας.