Η Σμύρνη, μάνα, καίγεται

Στις 11.00 το πρωί εμπροσθοφυλακή του τουρκικού ιππικού υπό τον λοχαγό Σερεφετίν και 400 άτακτοι ιππείς υπό τον Κορ Πεχλιβάν εισέρχονται στη Σμύρνη, ενώ τις βραδινές ώρες φτάνει η μεραρχία πεζικού του στρατηγού Μουρσέλ Μπακού. Κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος και συστήνεται έκτακτο στρατοδικείο.

Από τις πρώτες νυχτερινές ώρες ομάδες Τούρκων χαρακτηρίζουν με κόκκινη βαφή και με την εγγραφή «Sahibi Islamdir» («μουσουλμανική ιδιοκτησία») δημόσια και ιδιωτικά κτίρια που πρέπει να προστατευτούν.

Οι Τούρκοι πυρπολούν την πόλη και προβαίνουν σε σφαγές του ελληνικού πληθυσμού. Μεταξύ των σφαγιασθέντων είναι και ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος. Ο Χρυσόστομος ήταν ο τελευταίος μητροπολίτης Σμύρνης. Βρήκε μαρτυρικό θάνατο, καθώς κατακρεουργήθηκε από φανατισμένο όχλο κατά την ανακατάληψη της πόλης από τους Τούρκους. Είχε μετατεθεί στη Σμύρνη ως μητροπολίτης το 1910. Στη θέση αυτή παρέμεινε ολόκληρη τη δύσκολη περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, της Μικρασιατικής Εκστρατείας και της Μικρασιατικής Καταστροφής, μη δεχόμενος μάλιστα να αποχωρήσει από την πόλη και να εγκαταλείψει το ποίμνιό του όταν κατέρρεε το μέτωπο. Συνελήφθη από τους Τούρκους, οι οποίοι τον βασάνισαν, τον τύφλωσαν και τον διαμέλισαν.

Οι φρικαλεότητες των Τούρκων που ακολούθησαν ήταν τέτοιες που δεν ταιριάζουν στο ανθρώπινο γένος. Στην πόλη της Σμύρνης οι σφαγές ξεκίνησαν από την αρμένικη συνοικία του Αγίου Στεφάνου. Ο πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη και φιλέλληνας Τζορτζ Χόρτον, έγραψε: «Οι δρόμοι που οδηγούσαν στην αρμένικη συνοικία φυλάγονταν από Τούρκους στρατιώτες. Όσο διήρκεσε η σφαγή δεν επετράπη σε κανέναν η είσοδος. Οι συγκλονιστικότερες στιγμές της τραγωδίας εκτυλίχθηκαν στον καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου, όπου είχαν καταφύγει περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι. Επειδή αρνήθηκαν να παραδοθούν, δέχθηκαν πυρά και χειροβομβίδες, ενώ στη συνέχεια οι Τούρκοι εισέβαλαν στον περίβολο και εντός του ναού κατασφάζοντας και εκτελώντας».

Η εφημερίδα «Daily News» γράφει: «Η φωτιά άρχισε από την αρμένικη συνοικία… Τούρκοι στρατιώτες έχυναν πετρέλαιο στα σπίτια και έβαζαν φωτιά. Σαφώς οι τουρκικές αρχές μπορούσαν να παρεμποδίσουν την εξάπλωση της πυρκαγιάς. Οι Τούρκοι στρατιώτες, που δρούσαν εσκεμμένα, ήταν οι κύριοι υπαίτιοι της τρομερής καταστροφής». Η φωτιά έκαιγε όχι μόνο τις περιουσίες τους αλλά και τα όνειρά τους, τις ελπίδες τους, τη ζωή τους.

Ο αριθμός των θυμάτων δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί και οι διάφοροι ερευνητές ιστορικοί και ειδικοί δίνουν διαφορετικούς αριθμούς. Πάντως ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες. Ο αριθμός των προσφύγων ανήλθε σε ένα εκατομμύριο τετρακόσιες χιλιάδες Έλληνες.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

1829: Οι πρώτοι Έλληνες πατούν το πόδι τους στην Αυστραλία. Πρόκειται για επτά ναυτικούς που έχουν καταδικαστεί για πειρατεία από τους Άγγλους. Τα ονόματά τους: Γεώργιος Βασιλάκης, Γκίκας Βούλγαρης, Γεώργιος Λαρίτσος, Αντώνης Μανόλης, Δαμιανός Νίνης, Νικόλαος Παπανδρέας και Κωνσταντίνος Στρομπόλης.

1896: Λαμβάνει χώρα ίσως ο πιο σύντομος πόλεμος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Διεξάγεται μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Ζανζιβάρης (τμήματος της σημερινής Τανζανίας) και διαρκεί μόλις 38 λεπτά!

1942: Η όπερα «Τόσκα» του Τζιάκομο Πουτσίνι κάνει πρεμιέρα στην Αθήνα από την Εθνική Λυρική Σκηνή. Παρουσιάζεται στο θέατρο «Παρκ» της πλατείας Κλαυθμώνος, με τη 19χρονη Μαρία Καλογεροπούλου (μετέπειτα Μαρία Κάλλας) στον κεντρικό ρόλο, υπό τη μουσική διεύθυνση του Σώτου Βασιλειάδη.

1943: Αεροπορικός βομβαρδισμός από τους Γερμανούς ισοπεδώνει το χωριό Βορίζια στην Κρήτη.

1955: Εκδίδεται για πρώτη φορά το Βιβλίο Ρεκόρ Γκίνες.

1979: Στην Ιρλανδία μία βόμβα σκοτώνει τον Βρετανό ναύαρχο εν αποστρατεία Λούις Μαουντμπάτεν και τρεις άλλους, ενώ έκαναν βόλτα με βάρκα. Την ίδια ημέρα 18 Βρετανοί στρατιώτες σκοτώνονται σε ενέδρα στη Βόρεια Ιρλανδία.

1988: Πεθαίνει από διαβήτη σε ηλικία 75 χρονών σε νοσοκομείο του Μονάχου ο Ζλάτκο Τσαϊκόφσκι, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον Φράντισεκ Φάντροκ στον πάγκο της ΑΕΚ την 5η αγωνιστικής της περιόδου 1977-78.

1997: Πεθαίνει η Σωτηρία Μπέλλου, μία από τις κορυφαίες τραγουδίστριες της λαϊκής και ρεμπέτικης μουσικής.

2004: Η Μιρέλλα Μανιάνι κατακτά το χάλκινο μετάλλιο στον ακοντισμό με βολή 64,29 μέτρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

2005: Πεθαίνει σε ηλικία 83 ετών ο μουσικοσυνθέτης Γιώργος Μουζάκης που συνέθεσε περισσότερα από 450 τραγούδια και ανάμεσά τους τον ύμνο της ομάδας του Παναθηναϊκού.