Η πορτογαλική «Επανάσταση των γαριφάλων»

Τα ξημερώματα της 25ης Απριλίου 1974 η Πορτογαλία είχε ήδη γυρίσει σελίδα στη νεότερη Ιστορία της. Η λεγόμενη «Επανάσταση των γαριφάλων», όπως έμεινε στην Ιστορία, είχε καταφέρει μέσα σε λίγες ώρες να ανατρέψει τη χούντα που κυβερνούσε τη χώρα για σχεδόν μισό αιώνα, επαναφέροντας τη δημοκρατία.

Το 1926 η στρατιωτική δικτατορία είχε καταλύσει το προβληματικό δημοκρατικό καθεστώς στη χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου, εγκαθιδρύοντας το «Νέο Κράτος». Επρόκειτο για ένα κρατικό μόρφωμα με πολλά στοιχεία φασισμού και επικεφαλής τον καθηγητή οικονομικών Αντόνιο Ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ, ο οποίος κυβέρνησε από το 1932 έως το 1968, οπότε για λόγους ανηκέστου βλάβης υγείας παρέδωσε την εξουσία στον καθηγητή νομικών Μαρσέλο Καετάνο. Ο τελευταίος έπεσε μαζί με τη χούντα από το κίνημα των δημοκρατικών στρατιωτικών που οδήγησε στην «Επανάσταση των γαριφάλων».

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 η Πορτογαλία αιμορραγούσε οικονομικά στην αγωνιώδη προσπάθειά της να διατηρηθεί ως μια -ξεπεσμένη- αποικιακή δύναμη. Η συγκεκριμένη επιχείρηση απορροφούσε το 40% του κρατικού προϋπολογισμού, γεγονός που είχε προκαλέσει δυσαρέσκεια στη χώρα. Μεταξύ άλλων και σε πολλούς χαμηλόβαθμους στρατιωτικούς αριστερών φρονημάτων, που συγκρότησαν το «Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων» με σκοπό να αλλάξουν την κατάσταση.

Ημερομηνία δράσης από τον ταγματάρχη Οτέλο Σαράιβα Ντε Καρβάλιο ορίστηκε η 25η Απριλίου 1974. Δύο τραγούδια θα αποτελούσαν τα συνθηματικά. Το πρώτο με τίτλο «Μετά το αντίο», που ερμήνευσε ο Πάουλο Ντε Καρβάλιο στον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον αργά το βράδυ της 24ης Απριλίου, αποτέλεσε το γενικό πρόσταγμα για τους πραξικοπηματίες. Το δεύτερο με τίτλο «Γκράντολα, μελαψή πόλη», του αντιστασιακού τραγουδιστή Ζέκα Αφόνσο, ακούστηκε στις 12.20 μετά τα μεσάνυχτα από το κρατικό ραδιόφωνο, δίνοντας το έναυσμα της εξέγερσης.

Έξι ώρες αργότερα το δικτατορικό καθεστώς είχε σχεδόν καταρρεύσει. Και μάλιστα μετά από μια αναίμακτη ουσιαστικά επανάσταση που είχε απολογισμό μόλις τέσσερις νεκρούς. Χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας Λισαβόνας και στη θέα των κυβερνητικών στρατιωτών τούς παρακίνησαν να ενωθούν με τους επαναστάτες και να βάλουν στις κάννες των όπλων τους από ένα κόκκινο γαρίφαλο.

Από αυτό το γεγονός πήρε το όνομά της η επανάσταση που άλλαξε την Πορτογαλία, βάζοντάς τη στον δρόμο της αρετής που οριζόταν πια από την ψήφιση δημοκρατικού συντάγματος και την προκήρυξη πολυκομματικών εκλογών. Ας σημειωθεί επίσης ότι με την κατάλυση της χούντας έσβησε σχεδόν αμέσως και η αποικιοκρατική Πορτογαλία, αφού μέχρι το 1975 η Γουινέα-Μπισάου, η Μοζαμβίκη, η Ανγκόλα, το Σάο Τομέ και Πρίνσιπε αλλά και το Πράσινο Ακρωτήρι είχαν κερδίσει την ανεξαρτησία τους…

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ…

404 π.Χ.: Τερματίζεται ο Πελοποννησιακός Πόλεμος με τη νίκη των Σπαρτιατών εναντίον των Αθηναίων.

1792: Ο ληστής Νικολά Ζακ Πελετιέ γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που εκτελείται στην γκιλοτίνα.

1850: Ο βαρόνος Πάουλ Γιούλιους Ρόιτερ χρησιμοποιεί 40 περιστέρια προκειμένου να μεταδώσει τις τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο. Είναι η απαρχή του Πρακτορείου Ειδήσεων Ρόιτερς.

1859: Βρετανοί και Γάλλοι μηχανικοί αρχίζουν τις εργασίες για τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ.

1901: Η πολιτεία της Νέας Υόρκης γίνεται η πρώτη που επιβάλλει με νόμο τη χρήση πινακίδων κυκλοφορίας στα αυτοκίνητα.

1940: Γεννιέται ο διάσημος Αμερικανός ηθοποιός Αλ Πατσίνο.

1947: Βλέπει το πρώτο φως ο θρύλος του ολλανδικού και του παγκοσμίου ποδοσφαίρου Γιόχαν Κρόιφ.

1953: Οι επιστήμονες Φράνσις Κρικ και Τζέιμς Ουότσον δημοσιεύουν την πρωτοποριακή εργασία τους για τη μοριακή δομή των νουκλεϊκών οξέων, περιγράφοντας τη χημική δομή του DNA.

1990: Ο μπασκετμπολίστας του Άρη, Μάικ Τζόουνς, κατηγορείται σε βαθμό κακουργήματος για κατοχή και χρήση ναρκωτικών και φεύγει από την Ελλάδα.

1994: Πεθαίνει από καρκίνο ο πολιτικός και υπουργός του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Γεννηματάς.

1995: Η λευχαιμία αφαιρεί τη ζωή του ποδοσφαιριστή της Γιουβέντους, Αντρέα Φορτουνάτο. Ήταν 24 χρόνων...

2007: Πεθαίνει ο Άγγλος διεθνής μέσος Άλαν Μπολ στα 61 του χρόνια. Υπήρξε το νεότερο (21 ετών) μέλος της Εθνικής Αγγλίας όταν κατέκτησε το Μουντιάλ του 1966.

2014: Αφήνει την τελευταία του πνοή σε ηλικία μόλις 45 ετών από καρκίνο ο Ισπανός προπονητής της Μπαρτσελόνα, Τίτο Βιλανόβα.