Ο μαραθώνιος κίνδυνος

Η συμμετοχή σε αγωνίσματα αντοχής, όπως είναι ο μαραθώνιος, είναι σύμφυτη με τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της υγείας και το καλύτερο τεστ για τον έλεγχο των εφεδρειών, της λειτουργίας των οργάνων και συστημάτων του σώματος ~και ιδιαίτερα της καρδιάς.

Η μεθοδευμένη και σωστή προετοιμασία, η προσεκτική και βαθμιαία αύξηση της δυσκολίας της προπόνησης, ο εγκλιματισμός της λειτουργίας της καρδιάς στην ανοχή της κόπωσης, η ενίσχυση της λειτουργίας του θερμορρυθμιστικού, ορμονικού, του συστήματος οξεοβασικής ισορροπίας και του μεταβολισμού συμβάλλουν στην καλύτερη ανταπόκριση του οργανισμού στις απαιτήσεις του αγώνα.

Για παράδειγμα, η άνω των δυόμισι ωρών περιπέτεια του οξεοβασικού συστήματος και της καρδιάς να εξουδετερώνουν και να επεξεργάζονται το γαλακτικό και τα άλλα οξέα που παράγονται κατά τον μεταβολισμό, η ενίσχυση της αντιοξειδωτικής και αντιφλεγμονώδους ικανότητας του οργανισμού συντελούν στην επέκταση των ορίων της αντοχής και της υγείας.

Αν και η προσαρμογή και η σκληραγώγηση αποτελούν τη βάση της υγείας και της απόδοσης και την καλύτερη προληπτική ιατρική, εντούτοις η συμμετοχή στο αγώνισμα του μαραθωνίου απαιτεί σεβασμό στα προσωπικά όρια και στις ευαισθησίες του αθλητή και γνώση των ιδιαιτεροτήτων του αγώνα, συχνά δε οι αθλητές θυσιάζουν την υγεία τους στον βωμό της απόδοσης.

Άριστη απόδοση, όμως, δεν σημαίνει πάντοτε και καλή υγεία, διότι παραμονεύουν κίνδυνοι που μπορεί, μερικές φορές, να είναι απειλητικοί για τη ζωή τους. Μπορεί κάποιος να κατορθώνει αξιόλογους χρόνους και ρεκόρ και ταυτόχρονα να πάσχει από λανθάνουσα (ασυμπτωματική) στεφανιαία νόσο, θρομβοφιλία, ασυμπτωματικό αυτοάνοσο νόσημα, ανεύρυσμα θωρακικής ή κοιλιακής αορτής, ανεύρυσμα εγκεφάλου, και να μην το γνωρίζει.

Η καρδιακή δυσπραγία κατά τη διάρκεια του αγώνα, ιδιαίτερα σε απροπόνητα άτομα, παχύσαρκους, υπερτασικούς, σακχαροδιαβητικούς, πάσχοντες από μεταβολικό σύνδρομο ή λαμβάνοντες φαρμακευτική αγωγή, είναι το πιο συχνό αίτιο αρρυθμιών και στεφανιαίας νόσου με ανεπιθύμητη εξέλιξη.

Το στρες του αγώνα, η υπερέκκριση αδρεναλίνης, η αφυδάτωση ή υπερφόρτωση με υγρά, οι διαταραχές των ηλεκτρολυτών, όπως η υπονατριαιμία και η υπομαγνησιαιμία, σε συνδυασμό με την κατάχρηση της καφεΐνης ή άλλων βελτιωτικών της απόδοσης (αμφεταμίνες) αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος σε επικίνδυνα επίπεδα και μπορεί να προκαλέσουν θερμική βλάβη, όπως θερμικές κράμπες, θερμική εξάντληση και θερμοπληξία.

Η καταστροφή των μυών (ραβδομυόλυση) προκαλεί απελευθέρωση μυοσφαιρίνης και προσωρινή επιβάρυνση της νεφρικής λειτουργίας.

Αν ο αθλητής έχει κάνει χρήση αλκοόλ, μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών παυσίπονων, αμφεταμινών και άλλων ντοπογόνων ουσιών η ραβδομυόλυση μπορεί να εξελιχθεί σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια, παρατεταμένη ανουρία και σοβαρή διαταραχή της ομοιοστασίας του οργανισμού. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής θα πρέπει να μεταφερθεί σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας για νεφροκάθαρση.

Η έγκαιρη εκτίμηση προειδοποιητικών συμπτωμάτων, όπως είναι η ζάλη, η λιποθυμία, το προκάρδιο άλγος, η διαταραχή του προσανατολισμού, οι κράμπες, η διακοπή του ιδρώτα, το ξηρό και υγρό δέρμα, συμπτώματα τα οποία αποτελούν δικλίδες ασφαλείας, προειδοποιούν τον αθλητή ότι έχει εισέλθει στην επικίνδυνη περιοχή σοβαρής διαταραχής της ομοιοστασίας του και πρέπει να μειώσει την ένταση του τρεξίματος ή ακόμη και να σταματήσει.

Για τον λόγο αυτό πρέπει να έχει την ικανότητα και την αίσθηση της επίγνωσης των ορίων του για να απομακρύνει την πιθανότητα ανεπιθύμητων συμβάντων και να απολαύσει έναν αγώνα με πολλαπλά οφέλη για την υγεία του και για την ψυχική και σωματική του ευεξία.

Το βιβλίο του Δρόσου Βενετούλη «Γεννηθήκαμε δρομείς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μπαρτζουλιάνος».

Δρόσος Βενετούλης
Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά.