Τρέξιμο ή περπάτημα; (Μέρος 1ο)

Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μεταβλητών που συμβάλλουν στις καταναλισκόμενες θερμίδες και είναι ξεχωριστό σε κάθε άτομο. Πέρα από την ταχύτητα, τη διάρκεια και την τεχνική (οικονομία) της κίνησης, το βάρος παίζει καθοριστικό ρόλο. Όσο βαρύτερος είναι κάποιος, τόσο περισσότερες θερμίδες ξοδεύει, αφού το τρέξιμο και το περπάτημα είναι ασκήσεις μεταφοράς βάρους.

Η διαφορά τους είναι ότι στους περιπατητές, με οποιαδήποτε ταχύτητα, το ένα πόδι βρίσκεται υποχρεωτικά στο έδαφος, ενώ οι δρομείς, για κάποιο διάστημα, αιωρούνται στον αέρα και, καθώς η ταχύτητα αυξάνεται, ο χρόνος παραμονής στον αέρα παρατείνεται και φτάνει μέχρι το 45%. Κάθε φορά που το πέλμα προσκρούει με ορμή στο έδαφος η δύναμη που δέχεται το σώμα από αντίκτυπο είναι πολλαπλάσια του βάρους. Π.χ. στον μαραθώνιο είναι πενταπλάσια ενώ στις υπεραποστάσεις είναι τουλάχιστον διπλάσια.

Στο περπάτημα η δύναμη πρόσκρουσης είναι σαφώς μειωμένη. Η συνολική δύναμη από αντίκτυπο στα 1600 μέτρα είναι περίπου 10 τόνοι, απόδειξη ότι το σώμα είναι μια εκπληκτική μηχανή ανθεκτικότητας, δύναμης και αντοχής. Όσο αυξάνεται η ταχύτητα του δρομέα, τόσο περισσότερες είναι οι θερμίδες που καταναλώνει. Π.χ. ένα άτομο βάρους 70 κιλών που τρέχει για 30 λεπτά, με ταχύτητα 10 χιλιομέτρων την ώρα, θα καταναλώσει 370 θερμίδες. Αν αυξήσει την ταχύτητα σε 11 χιλιόμετρα την ώρα θα κάψει 410 και με 12 χιλιόμετρα την ώρα 460 θερμίδες.

Σε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal Medicine & Science in Sports & Exercise οι θερμίδες που δαπανώνται στο τρέξιμο είναι διπλάσιες σε σχέση με το περπάτημα. Ένα άτομο 70 κιλών δαπανά περίπου 13 θερμίδες ανά λεπτό τρεξίματος και 7 στο περπάτημα. Αν κάποιος τρέξει 1600 μέτρα σε 10 λεπτά θα κάψει 130 θερμίδες, ενώ αν τα περπατήσει στον ίδιο χρόνο θα κάψει 70, όπως συμβαίνει στους επαγγελματίες βαδιστές.

Επιπλέον, το σώμα μετά από έντονο τρέξιμο, όπως στον μαραθώνιο, συνεχίζει να χρησιμοποιεί θερμίδες κατά την περίοδο της ανάκτησης. Το άδειασμα της καύσιμης ύλης, λόγω της χρησιμοποίησής της κατά τον αγώνα πρέπει να αναπληρωθεί και αυτό απαιτεί πρόσθετη ενέργεια. Ενέργεια απαιτείται, επίσης, για την επιδιόρθωση των τραυματισμών του μυϊκού συστήματος.

Τελικά; ποιο είναι ωφελιμότερο για την υγεία;

Πιθανώς το τρέξιμο να είναι ωφελιμότερο αλλά έχει μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού. Όσο μεγαλύτερη είναι η απαίτηση του προπονητικού προγράμματος, τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος, λόγω του μεγαλύτερου βιομηχανικού στρες, το οποίο είναι ο ένοχος των τραυματισμών. Το αίτιο όμως των τραυματισμών είναι η επιδίωξη επιδόσεων σε σύντομο χρονικό διάσημα ή η ανεπαρκής ξεκούραση.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι το τρέξιμο και άλλα αθλήματα αυξάνουν τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας περισσότερο από το περπάτημα, λόγω έντονου στρες στις αρθρώσεις. Αυτό που έχει, περίτρανα, αναδειχθεί είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία των δρομέων δεν πάσχει από αρθρίτιδα και το τρέξιμο δε συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο αρθρίτιδας από το περπάτημα. Σε ομάδα δρομέων, μάλιστα, που έτρεχε περισσότερο ο κίνδυνος ήταν σημαντικά μειωμένος, χάρη στην προστατευτική, αντιφλεγμωνώδη δράση και στην αερόβια άσκηση, ιδιαίτερα στις αρθρώσεις του γόνατος και των ισχύων.

Οι δρομείς έχουν, γενικά, μικρότερο βάρος σε σχέση με τους περιπατητές, οπότε επιβαρύνουν λιγότερο τις αρθρώσεις. Το τρέξιμο προάγει, επίσης, τη σύνθεση νέου χόνδρου αυξάνοντας το πάχος των οστών και των χόνδρινων επιφανειών. Κατά το τρέξιμο οι δρομείς εκκρίνουν μία ορμόνη (πεπτίδιο ΥΥ) που καταστέλλει την όρεξη, οπότε προσλαμβάνουν λιγότερες θερμίδες, σε αντίθεση με τους περιπατητές, που η όρεξή τους είναι αυξημένη επειδή σ’ αυτούς δεν εκκρίνεται η ορμόνη αυτή.

Το βιβλίο του Δρόσου Βενετούλη «Γεννηθήκαμε δρομείς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μπαρτζουλιάνος».

Δρόσος Βενετούλης
Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά.