Σουηδία, κορονοϊός και αθλητισμός!

Ύστερα από αρκετούς μήνες αυστηρών περιοριστικών μέτρων σε όλα τα επίπεδα, οι χώρες της Ευρώπης ετοιμάζονται δειλά δειλά να βγάλουν τις… χειροπέδες από τον αθλητισμό και να επιτρέψουν την επιστροφή στη δράση, πραγματοποιώντας -έστω και διστακτικά- ακόμη ένα βήμα προς την κανονικότητα. Αυτό, βέβαια, ισχύει για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες πλην μιας. Διότι στη Σουηδία… είναι αλλιώς!

Σε αντίθεση με τα μέτρα που πάρθηκαν -άλλοτε αστραπιαία, άλλοτε με σχετική καθυστέρηση- σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, στη σκανδιναβική χώρα ακολουθήθηκε μια εντελώς διαφορετική στρατηγική για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορονοϊού. Η απαγόρευση κυκλοφορίας, η αυστηρή κοινωνική απομόνωση και καραντίνα, το κλείσιμο καταστημάτων, επιχειρήσεων και Δημοτικών σχολείων, η υποχρεωτική χρήση μάσκας και γαντιών αποτελούν λύσεις που ουδέποτε εφαρμόστηκαν από τους Σουηδούς.

Ο βαθμός αποτελεσματικότητας αυτής της τακτικής δεν είναι ακόμη ξεκάθαρος και για να μιλήσει κάποιος σοφά επί του θέματος θα είναι φρόνιμο να περιμένει αρκετούς μήνες, ίσως και περισσότερο. Οι ευρωπαϊκές «φωνές» κατά του σουηδικού μοντέλου ίσως αποδειχθεί στο μέλλον ότι είναι ολόσωστες, ωστόσο επί του παρόντος κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει αν έχουν βάση ή αν απλώς αποτελούν μια αυτόματη αντίδραση «αυτοάμυνας» των λαών της Ευρώπης για τη διαφορετική ~και για πολλούς ριζοσπαστική~ στάση της Σουηδίας απέναντι στην πανδημία.

Πώς, όμως, επηρέασε τον αθλητισμό της χώρας το συγκεκριμένο «πείραμα», όπως το χαρακτήρισαν πολλοί με ύφος υποτίμησης και αμφισβήτησης; Εστιάζοντας στα δημοφιλέστερα -και όχι μόνο- σπορ της χώρας της Σκανδιναβίας, το «ΦΩΣ» εξετάζει τις επιπτώσεις που είχε (ή δεν είχε) το συγκεκριμένο πλάνο στις αθλητικές δομές και δραστηριότητες της Σουηδίας.

Ο Σουηδός «Τσιόδρας», η «ανοσία της αγέλης»
και οι… αντιφρονούντες

Ανεξαρτήτως αποτελεσματικότητας, η Σουηδία αναμφισβήτητα πρωτοπόρησε σε ό,τι έχει να κάνει με την οδό που διάλεξε προκειμένου να καταπολεμήσει τον κορονοϊό. Την ώρα που τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη χαλαρώνουν σταδιακά το lockdown, η σκανδιναβική χώρα εξετάζει πλέον το ενδεχόμενο να διατηρήσει τους «χαλαρούς» περιορισμούς που είχε επιβάλει εξαρχής στους πολίτες της.

Η μοναδική άλλη χώρα που τόλμησε αρχικά να δοκιμάσει το σουηδικό μοντέλο ήταν η Μεγάλη Βρετανία, η οποία όμως έκανε άρον άρον στροφή 180 μοιρών και ακολούθησε την πεπατημένη των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών, βλέποντας τον αριθμό των κρουσμάτων και νεκρών να αυξάνεται επικίνδυνα. Συνεπώς, το πλάνο της Σουηδίας είναι από κάθε άποψη μοναδικό, δεδομένου ότι η κυβέρνηση του Στέφαν Λέβεν διατήρησε σταθερά την εφαρμογή του από το ξεκίνημα μέχρι και σήμερα.

Ο «αρχιτέκτονας» της συγκεκριμένης στρατηγικής ήταν ο Άντερς Τέγκνελ, ο 64χρονος επιδημιολόγος και κυβερνητικός υπεύθυνος αντιμετώπισης της πανδημίας, όπως ήταν και 11 χρόνια νωρίτερα όταν είχε κάνει την εμφάνισή της η γρίπη των χοίρων. Ο έγκριτος λοιμωξιολόγος ήταν αυτός που σχεδίασε το συγκεκριμένο μοντέλο κατά του κορονοϊού στη Σουηδία, έχοντας την πλήρη στήριξη της κυβέρνησης αλλά και των πολιτών, στις τάξεις των οποίων είναι εδώ και καιρό άκρως δημοφιλής, πολλές φορές σε σημείο… λατρείας.

Βασικός στόχος αυτής της -αμφιλεγόμενης για πολλούς- στρατηγικής ήταν η επίτευξη της «ανοσίας της αγέλης», η οποία συνίσταται στην ελεύθερη μετάδοση του ιού, με στόχο τη δημιουργία αντισωμάτων στο μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού. Παράλληλα, με αυτό τον τρόπο η Σουηδία απέφυγε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλα τα άλλα κράτη της Ευρώπης με το εγχείρημα σταδιακής άρσης των αυστηρών περιοριστικών μέτρων που είχαν επιβάλει, ενώ διατήρησε -έστω και οριακά- σε αναπτυξιακή τροχιά την οικονομία της χώρας.

Η τακτική της Σουηδίας έχει λογική, δεδομένου ότι ο νέος κορονοϊός είναι δυστυχώς εδώ για να… μείνει, αφού σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ο ιός θα διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα στους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς για τουλάχιστον ενάμιση χρόνο ακόμα, ενώ είναι πολύ πιθανό να υπάρξει και ένα δεύτερο κύμα κρουσμάτων προς τα τέλη του 2020. Απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο, οι Σουηδοί θεωρούν ότι θα είναι περισσότερο προετοιμασμένοι.

Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, βεβαίως, δεν δικαιώνουν το μοντέλο του Τέγκνελ. Παρότι ο ίδιος είχε εκτιμήσει ότι μέχρι τα τέλη Μαΐου θα είχε επιτευχθεί ποσοστό ανοσίας 30%-40% στη Στοκχόλμη, πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι μόλις 7,3% των κατοίκων της σουηδικής πρωτεύουσας είχε αναπτύξει αντισώματα. Την ίδια ώρα, η Σουηδία καταγράφει τον υψηλότερο ημερήσιο αριθμό θανάτων με βάση τον πληθυσμό της. Είναι χαρακτηριστικό ότι την εβδομάδα 21-28 Μαΐου είχε ημερησίως κατά μέσον όρο 5,5 θανάτους ανά εκατομμύριο πολιτών. Αριθμός πολλαπλάσιος σε σύγκριση με τους αντίστοιχους των άλλων σκανδιναβικών κρατών.

Παρότι το «σχέδιο Τέγκνελ» είχε την απόλυτη στήριξη της κυβέρνησης και την καθολική αποδοχή -έστω και σιωπηρά- των κομμάτων της αντιπολίτευσης, το γεγονός αυτό ήρθε σαν… βούτυρο στο ψωμί των Σουηδών που εμφανίζονται αντίθετοι. «Σημαιοφόρος» των… αντιφρονούντων μπορεί ασφαλώς να θεωρηθεί η επιδημιολόγος Λένα Άινχορν, η οποία υπήρξε εξαρχής επικριτική στο πλάνο που οργάνωσε ο Τέγκνελ.

Σαν να μην έφτανε αυτό, πολλοί κάνουν λόγο για σκάνδαλο αναφορικά με τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό θανάτων των ηλικιωμένων που νοσούν από τον ιό στη χώρα και ζουν σε οίκους ευγηρίας. Σύμφωνα με κρατικά στοιχεία, περισσότεροι από τους μισούς θανάτους ανθρώπων άνω των 70 ετών στη Σουηδία αφορούν ανθρώπους που ζούσαν στα συγκεκριμένα ιδρύματα.

Προς υπεράσπιση, ωστόσο, της εν λόγω στρατηγικής, είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί με ασφάλεια αν η αποτελεσματικότητά της μεσομακροπρόθεσμα μπορεί να αντισταθμίσει το μέχρι στιγμής κόστος της σε ανθρώπινες ζωές. «Θα πρέπει να περιμένουμε. Έχει μεγάλη διαφορά αν συνεχίσουμε να βλέπουμε τόσο υψηλά νούμερα σε έξι μήνες από τώρα, ή αν οι αριθμοί θα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα σε μερικές εβδομάδες» σημειώνει ο στατιστικολόγος και δημογράφος Μάρτιν Κολκ.

Ο ίδιος ο Τέγκνελ τόνισε σε πρόσφατη δήλωσή του: «Πιστεύω ότι η σουηδική στρατηγική αποδεικνύεται βιώσιμη. Έχουμε τώρα δεδομένα που δείχνουν ότι οι άνθρωποι συμμορφώνονται ολοένα και περισσότερο στις συστάσεις μας», αν και λίγο αργότερα παραδέχθηκε: «Είναι αρκετά προφανές πως υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης σε ό,τι έχουμε κάνει στη Σουηδία... Αν γνωρίζαμε τότε όσα γνωρίζουμε τώρα για την ασθένεια, ίσως καταλήγαμε κάπου ενδιάμεσα, ανάμεσα σε αυτό που κάναμε σε και αυτό που έκανε ο υπόλοιπος κόσμος».

Πιστός στο σουηδικό μοντέλο δηλώνει και ο πρωθυπουργός Στέφαν Λέβεν: «Η μάχη κατά του Covid-19 είναι ένας μαραθώνιος. Τα μέτρα που ελήφθησαν επελέγησαν διότι πιστεύουμε ακράδαντα ότι μπορούν να διατηρηθούν σε ισχύ μακροπρόθεσμα». Τον Τέγκνελ στηρίζει και ο προκάτοχός του, ο καθηγητής Γιόχαν Γκίσεκε: «Πέρα από το πλύσιμο των χεριών, όλα τα άλλα μέτρα ~όπως το κλείσιμο των συνόρων, των σχολείων κ.λπ.~ δεν υποστηρίζονται σχεδόν καθόλου από επιστημονικά στοιχεία». Ο χρόνος θα δείξει…

Ιμπραΐμοβιτς: Καλύτερα στη Σουηδία

Ο μεγαλύτερος ποδοσφαιρικός σταρ του ποδοσφαίρου της χώρας και ένας εκ των μεγαλύτερων όλων των εποχών ανεξαρτήτως αθλήματος στη χώρα είναι αναμφίβολα ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς. Ο 38χρονος στράικερ, ο οποίος προ ολίγων εβδομάδων επέστρεψε στην Ιταλία και ξεκίνησε προπονήσεις με τη Μίλαν (όπου και ανήκει) για να… τραυματιστεί σχεδόν αμέσως και να τεθεί νοκ άουτ για τουλάχιστον ένα μήνα με θλάση στη γάμπα, πέρασε όλο το προηγούμενο διάστημα στην πατρίδα του.

Την ώρα που όλοι οι υπόλοιποι ποδοσφαιριστές ανά την Ευρώπη τηρούσαν τις υγειονομικές εντολές καραντίνας και απομόνωσης, ο πολύπειρος σέντερ φορ απόλαυσε τη διαφορετικότητα της Σουηδίας κάνοντας προπονήσεις κανονικότατα με τη Χάμαρμπι. Ο «Ίμπρα», ο οποίος ως γνωστόν κατέχει το 25% των μετοχών της συγκεκριμένης ομάδας, παρέμεινε σε φόρμα όλο αυτό το διάστημα πραγματοποιώντας προπονήσεις με τη Χάμαρμπι και μάλιστα συμμετείχε και σε φιλικό παιχνίδι που έγινε στα τέλη Απριλίου με τη συμμετοχή παικτών και της ΙΚ Φρέι, στο οποίο βρήκε και δίχτυα!

Ο ίδιος δήλωσε ευγνώμων για το γεγονός ότι -σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη- είχε τη δυνατότητα να συνεχίσει προπονήσεις υπό κανονικές συνθήκες, αν και παραδέχθηκε ότι δεν γνωρίζει κατά πόσο η σουηδική τακτική στο θέμα της αντιμετώπισης του κορονοϊού είναι η πλέον ενδεδειγμένη:

«Φυσικά και ανησυχώ. Σίγουρα κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει απόλυτα ποια θα είναι τα αποτελέσματα ή τι μπορεί να συμβεί σε τέτοιες καταστάσεις, όμως από την άλλη πλευρά δεν νομίζω ότι έπρεπε να σταματήσουμε τα πάντα. Πρέπει να συνεχίσουμε να ζούμε τις ζωές μας. Όλοι πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι και να σεβαστούμε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση» τόνισε αρχικά ο Ζλάταν, για να προσθέσει:

«Για μένα ήταν καλύτερα στη Σουηδία, όπου μπορούσα να προπονηθώ και να παίξω ποδόσφαιρο μαζί με μια ολόκληρη ομάδα. Νιώθω ευγνωμοσύνη που μπόρεσα να είμαι μέρος της Χάμαρμπι και να προπονούμαι μαζί με αυτά τα παιδιά, την ώρα που στην υπόλοιπη Ευρώπη τα πάντα είχαν ακινητοποιηθεί και ιδιαίτερα στην Ιταλία, όπου κανείς δεν μπορούσε να βγει έξω. Γι’ αυτό είμαι πολύ χαρούμενος που είχα τη δυνατότητα να βρίσκομαι στη Σουηδία και να γνωρίσω αυτούς τους καταπληκτικούς ανθρώπους της Χάμαρμπι, όπως φυσικά και τους παίκτες. Με βοήθησαν να συνεχίσω και ελπίζω να μπόρεσα κι εγώ να τους προσφέρω κάτι με την παρουσία μου».

Να σημειώσουμε ότι η απουσία του Ιμπραΐμοβιτς από την πατρίδα του κράτησε ελάχιστα, καθώς εξαιτίας του τραυματισμού του επέστρεψε ξανά πριν από λίγες μέρες στη Σουηδία και αναμένεται να ταξιδέψει εκ νέου στην Ιταλία εντός της εβδομάδας, προκειμένου να εξεταστεί ξανά από τους γιατρούς της Μίλαν.

Ποδόσφαιρο, πόλο και χόκεϊ επί πάγου

Παρά το γεγονός ότι όλες οι αθλητικές δραστηριότητες αναβλήθηκαν εδώ και μήνες, με κάποιες εξ αυτών να διακόπτονται οριστικά, όπως η επαγγελματική Λίγκα του χόκεϊ επί πάγου, εντούτοις τα πράγματα ήταν σαφώς πιο χαλαρά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη σε ό,τι έχει να κάνει με την προπόνηση, είτε ατομική είτε ομαδική. Οι ποδοσφαιρικές ομάδες συνέχισαν σχεδόν χωρίς την παραμικρή αλλαγή τις προπονήσεις τους, κάτι που ίσχυσε και στο πόλο, ενώ στο χόκεϊ ναι μεν η σεζόν διακόπηκε οριστικά, ωστόσο αρκετοί Σουηδοί παίκτες που αγωνίζονται στο NHL των Ηνωμένων Πολιτειών εκμεταλλεύτηκαν τη χαλαρότητα της χώρας τους, προκειμένου να συνεχίσουν να προπονούνται.

Τρανό παράδειγμα ο Ελίας Πέτερσον, ο άσος των Βανκούβερ Κανάκς, ο οποίος επέστρεψε στη Σουηδία και συνέχισε να κάνει προπονήσεις με τον αδερφό του Εμίλ (κι αυτός επαγγελματίας αθλητής χόκεϊ) στην πόλη Σούντσβαλ, ενώ στη χώρα ταξίδεψαν ακόμη οι Γιάκομπ Μάρκστρομ, Όσκαρ Φάντενμπεργκ, επίσης αθλητές της καναδικής ομάδας. Την ίδια ώρα, η ζωή για τους πολίστες της Σουηδίας δεν άλλαξε ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ομάδας SPIF Στοκχόλμης, Χοσέ Χαβιέρ Βενγκανζόνες:

«Ο τρόπος με τον οποίο η Σουηδία χειρίζεται την κατάσταση με τον κορονοϊό είναι ευρέως γνωστή, καθώς πηγαίνει κόντρα στη στρατηγική που ακολούθησαν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γι’ αυτό οι προπονήσεις των αθλητών πόλο δεν σταμάτησαν ποτέ εδώ στη Στοκχόλμη, όπως συνέβη με το δικό μου κλαμπ. Η πισίνα παρέμεινε ανοιχτή και παρ’ όλο που ερχόταν λιγότερος κόσμος σε σχέση με πριν, εντούτοις είχαμε αρκετά άτομα προκειμένου να γίνονται ωραίες προπονήσεις. Άλλες γειτονικές ομάδες, όπως οι Neptune, Hellas, SKK, έχουν κάνει το ίδιο με εμάς».

Υπέρ της κανονικότητας ήταν καθολικά και όλες οι ποδοσφαιρικές ομάδες της Σουηδίας, οι οποίες μάλιστα προ ολίγων εβδομάδων διαμαρτυρήθηκαν επίσημα προς την κυβέρνηση για την καθυστέρηση της τελευταίας να επισημοποιήσει την ημερομηνία επιστροφής στη δράση. «Τα εμπορικά κέντρα και τα εστιατόρια παρέμειναν ανοιχτά, εφόσον ακολουθούσαν το υγειονομικό πρωτόκολλο. Από την άλλη, δεν επιτρέπεται σε κορυφαία ποδοσφαιρικά κλαμπ να παίξουν έντεκα εναντίον έντεκα σε άδεια γήπεδα. Πού είναι η λογική σε αυτό;» είχαν αναρωτηθεί οι ομάδες της Σουηδίας σε κοινή ανακοίνωσή τους.

Όπως αναμενόταν, βέβαια, το αίτημά τους έγινε δεκτό, καθώς στα τέλη Μαΐου η κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσημα πως τα πρωταθλήματα μπορούν να ξεκινήσουν οριστικά στις 14 Ιουνίου: «Από τις 14 Ιουνίου τα αθλήματα θα επιτρέπονται χωρίς κοινό. Η απόφαση επηρεάζει όλα τα αθλήματα, σε όλα τα επίπεδα, τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, υπό την προϋπόθεση ότι είναι σε εξωτερικούς χώρους και σύμφωνα με τους περιορισμούς για δημόσιες εκδηλώσεις».

Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι τα ποδοσφαιρικά μέλη κάθε ομάδας δεν θα χρειάζεται καν να υποβάλλονται σε τεστ κορονοϊού πριν από τα παιχνίδια. Αντιθέτως, ακολουθώντας τη γενική αρχή που υιοθετήθηκε στη Σουηδία, θα είναι υποχρεωμένοι να συμπληρώνουν μια φόρμα κάθε πρωί και να τη στέλνουν διαδικτυακά στον γιατρό τού εκάστοτε κλαμπ, προκειμένου αυτός να αποφασίσει αν είναι αρκετά υγιείς ώστε να αγωνιστούν…

Ιπποδρομίες και… στοίχημα!

Ένα ασυνήθιστο άθλημα στη Σουηδία, το οποίο δεν επηρεάστηκε σχεδόν καθόλου από την πανδημία, ήταν οι ιπποδρομίες με αμαξίδιο (harness racing ή trotting). Πράγματι, το συγκεκριμένο σπορ συνέχισε να δραστηριοποιείται αγνοώντας ουσιαστικά το τι συνέβαινε γύρω του, την ώρα που η συντριπτική πλειονότητα των αθλημάτων σε όλη την ήπειρο κατέβαζε… ρολά.

Οι επίσημοι αγώνες στο παράξενο αυτό άθλημα δεν σταμάτησαν ποτέ, γεγονός που είχε ευεργετικές συνέπειες για τον κόσμο που εργάζεται στον συγκεκριμένο χώρο. Για του λόγου το αληθές, στη Σουηδία περί τους 40.000 ανθρώπους ασχολούνται επαγγελματικά με τις συγκεκριμένες ιπποδρομίες ως αθλητές, εκτροφείς αλόγων, προπονητές, υπεύθυνοι εγκαταστάσεων και εξοπλισμού κ.λπ.

Όλοι αυτοί, λοιπόν, όχι μόνο δεν αναγκάστηκαν να χάσουν τις δουλειές και τους μισθούς τους, αλλά συνέχισαν απρόσκοπτα να ασχολούνται με το αντικείμενο που γνωρίζουν, αγαπούν και υπηρετούν. Πέραν αυτού, η ύπαρξη του harness racing ωφέλησε άλλη μια σημαντική μερίδα ανθρώπων όχι μόνο στη Σουηδία, αλλά σε όλη την Ευρώπη και πιθανότατα παγκοσμίως: τις στοιχηματικές εταιρείες και τους φανατικούς παίκτες του στοιχήματος!

Οι ιπποδρομίες στη Σουηδία αποτέλεσαν «βάλσαμο» για τις εταιρείες και τους τζογαδόρους ανά τον κόσμο, καθώς ελλείψει των κορυφαίων επαγγελματικών πρωταθλημάτων στην Ευρώπη -και όχι μόνο- έδωσαν την ευκαιρία αφ’ ενός στους παίκτες να συνεχίσουν να στοιχηματίζουν, αφ’ ετέρου στις στοιχηματικές εταιρείες να συνεχίσουν να έχουν κέρδη, έστω και σε πολύ μικρότερο επίπεδο.

Ουσιαστικά, οι ιπποδρομίες αποτέλεσαν… αποκούμπι για τους φανατικούς που έψαχναν μανιωδώς να βρουν οτιδήποτε για να στοιχηματίσουν, ενώ παράλληλα επέτρεψαν στις εταιρείες να αποφύγουν έως ένα βαθμό την τεράστια οικονομική ζημιά που αναπόφευκτα προκάλεσε η πανδημία.