Αριστείδης Καμάρας για Απόλλωνα, Ολυμπιακό, Κόκκαλη, Γιούτσο, Θ. Νικολαΐδη, ΠΑΟ-Ερυθρός Αστέρας

Συνέντευξη στον ΘΕΜΗ ΣΙΝΑΝΟΓΛΟΥ

Συνέντευξη με τον μεγάλο Αριστείδη Καμάρα. Για εξοικονόμηση χώρου, δεν γράφω πρόλογο. Είπαμε τα διπλάσια από αυτά που έγραψα, ήξερε και ο ίδιος ότι δεν μπορούν να γραφτούν όλες οι λεπτομέρειες, μου είπε να βάλω το «ζουμί».

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο «ΦΩΣ» στις 22/6/2019

Πείτε μου πώς είναι η υγεία σας.

Πρώτη έξοδο σήμερα, ήρθα στα γραφεία του Ερασιτέχνη Απόλλωνα μετά από μέρες. Το 2010 άρχισαν όλα. Είχα ένα καρδιακό πρόβλημα, νόμιζα ότι ήταν αναπνευστικό και τελικά διαπιστώθηκε ότι είχαν κλείσει αγγεία, έβαλα 5 στεντς. Όσο περπάταγα και δούλευα από το πρωί ως το βράδυ, ήταν όλα καλά. Όταν όμως άρχισε το πρόβλημα της μέσης, το θέμα της καρδιάς έγινε πιο έντονο λόγω της μη κίνησης. Το 2017 βρήκαν ότι είχε κλείσει η δεξιά καρωτίδα, πήγα στο Υγεία και ένας σπουδαίος γιατρός μού έκανε τομή 12 εκατοστά, δύσκολη επέμβαση στα αγγεία, στο τσακ με πρόλαβε. Ο Καλιάφας, από το παλιό επιτελείο του Παναθηναϊκού. Το 2018 έκανα επέμβαση ανοικτής καρδιάς από τον γνωστό χειρουργό Στρατή Πατακό με τη μεγάλη καριέρα στις ΗΠΑ και τις χιλιάδες επεμβάσεις. Μετά είχα πρόβλημα στο αίμα, έπαιρνα αιμολυτικά. Και επέμειναν οι καρδιολόγοι να κάνω επέμβαση και στη μέση διότι δεν μπορούσα να περπατήσω.

Το περπάτημα είναι απαραίτητο.

Πρέπει να περπατάμε όλοι 4-5 χιλιόμετρα τη μέρα. Εγχειρίστηκα λοιπόν τον Μάρτη του 2019 από τον Νομικό στο Υγεία -και αυτός γνωστός χειρουργός. Τώρα επιστρέφω στις δραστηριότητές μου, ο Απόλλων έχει πολλές εκκρεμότητες.

Έχετε τόσα αξιώματα, για ποιο πράγμα είστε πιο υπερήφανος; Μεγάλος ποδοσφαιριστής του Απόλλωνα, του Παναθηναϊκού, εξαίρετος δικηγόρος, διευθυντής ήσασταν στη νομική υπηρεσία της Άλφα Μπανκ, εκ των ιδρυτών του ΠΣΑΠ και δικηγόρος των παικτών, πρόεδρος του Απόλλωνα και του Ερασιτέχνη Απόλλωνα.

Ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε «οφείλω το ζην στους γονείς μου και το ευ ζην στο δάσκαλό μου τον Αριστοτέλη». Εγώ οφείλω το ζην στον Απόλλωνα και το ευ ζην στον Παναθηναϊκό και στην Εθνική ομάδα. Σε όλες τις Εθνικές που υπηρέτησα. Νέων, Ελπίδων, Ενόπλων, Ανδρών. Ήμουν ο αρχηγός της Εθνικής Ενόπλων που πήραμε το Παγκόσμιο στη Σεούλ το 1962. Τη μεγαλύτερη Εθνική θεωρώ αυτή που στο τσακ δεν προκριθηκαμε στο καλύτερο Μουντιάλ όλων των εποχών, αυτό του 1970 με τη μεγάλη Βραζιλία του Πελέ. Είχαμε νικήσει 4-2 την τρίτη παγκοσμίως τότε Πορτογαλία του Εουσέμπιο στο Καραϊσκάκη και είχαμε έρθει 2-2 στην έδρα τους. Τι παίκτες είχαμε τότε.

Πείτε μου ονόματα.

Είχα συμπαίκτες Οικονομόπουλο, Χάιτα, Δομάζο, Σιδέρη, Παπαϊωάννου, Δέδε, Κούδα, τρομεροί παίκτες. Μεγάλη στιγμή και το Γουέμπλεϊ με τον Παναθηναϊκό το 1971 που φτάσαμε στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.

Η Δέσποινα Παπαδοπούλου έχει δηλώσει στον Παπαχελά ότι ο ημιτελικός με τον Ερυθρό Αστέρα ήταν πληρωμένος υπέρ του ΠΑΟ από την Χούντα.

Αυτά είναι λόγια. Και είναι λόγια φθόνου. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι υπάρχουν παίκτες που τα παίρνουν σε τόσο υψηλό επίπεδο και μάλιστα σε ένα σκληρό καθεστώς όπως ήταν τότε στη Γιουγκοσλαβία. 4-1 χάσαμε στο Βελιγράδι με σφαγιαστική διαιτησία του Λινενμάγερ. Ο Πούσκας σε εκείνο το ματς στο Βελιγράδι, τον τράβαγε από το πέτο να του σκίσει το σήμα, τον έβριζε «σβάιν» δηλαδή γουρούνι και ούτε τόλμησε να γράψει τίποτα στο φύλλο αγώνα. Και μετά από εκείνο το ματς, τον τελείωσαν ως διαιτητή ύστερα από τις καταγγελίες του Παναθηναϊκού. Κοιτάξτε, δύο είναι οι γάγγραινες στο ποδόσφαιρο.

Πείτε μου.

Πάντα η δίοδος για στησίματα βρισκόταν μέσω των διαιτητών. Και τα τελευταία χρόνια η άλλη μάστιγα είναι οι μάνατζερ. Βλέπω στον Απόλλωνα παιδιά 14 χρονών να έρχονται με τον πατέρα τους και με τον μάνατζερ. Είναι τρομερό. Και όταν ένας μάνατζερ έχει 4 παίκτες σε μια ομάδα και 4 στην άλλη, είναι εύκολο να στηθούν αγώνες... Εγώ πάντως είμαι με τους παίκτες. Η μεγάλη μου ικανοποίηση είναι που ίδρυσα τον ΠΣΑΠ μαζί με τον Δομάζο, τον Παπαϊωάννου, τον Αντωνιάδη, τον Μαύρο. Και αγωνίστηκα νομικά να πέσει το καθεστώς δουλείας που υπήρχε τότε με τη 12ετία. Μιλάμε για σκλάβους ποδοσφαιριστές. Έχω την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας καδραρισμένη πάνω από το γραφείο μου. Κέρδισα την υπόθεση και βγήκε αντισυνταγματική η οποιαδήποτε δέσμευση ποδοσφαιριστή με ομάδα πάνω από 5 έτη! Στην ουσία οι παίκτες έγιναν επαγγελματίες το 1981. Όμως για τον Απόλλωνα θέλω να πω κάτι.

Ό,τι θέλετε, αλλά μετά θα σας ρωτήσω για το γήπεδο του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό. Την ξέρετε από μέσα την ιστορία αυτή.

Οφείλω την αθλητική ύπαρξή μου στον αδελφό μου διότι ήταν 10 χρόνια μεγαλύτερος από εμένα, ήταν αρχηγός του Απόλλωνα για 20 χρόνια, για αυτό το όνομα του γηπέδου έχει το όνομα του αδελφού μου. Γεννήθηκα στον Απόλλωνα και γνώρισα τον πολιτισμό! Ήταν πολύ μπροστά σε πολιτισμό η Σμύρνη, η Ιωνία, ήταν το μεγαλύτερο λιμάνι τότε του ελληνισμού. Ο Απόλλων είχε εξαίρετες προσωπικότητες ως παράγοντες, βουλευτές, υπουργό. Ο Απόλλων ιδρύθηκε το 1891 στη Σμύρνη και ανασυστάθηκε το 1922 εδώ όταν ήρθαν οι πρόσφυγες με τη Μικρασιατική καταστροφή. Και αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο Αθηνών ως συνέχεια του πρώτου σωματείου στη Σμύρνη. Το πρώτο προπονητήριο του Απόλλωνα ήταν ο προαύλιος χώρος στις Στήλες του Ολυμπίου Διός! Μετά πήγε στο Ρουφ όπου πήρε το πρωτάθλημα Αθηνών το 1948, και κτίστηκε το γήπεδο στη Ριζούπολη με πρόεδρο τον Μαρσέλο. Πρέπει να σου πω ότι νιώθω ικανοποίηση για την διπλή συμβολή μου σε αυτό το γήπεδο.

Η μία συμβολή είναι του Ολυμπιακού.

Θα σου πω. Όταν το 1961 πήρα τη μεταγραφή στον Παναθηναϊκό, ο Απόλλων πήρε 1 εκατομμύριο 100 χιλιάδες δραχμές! Με αυτά τα χρήματα κτίστηκε η εξέδρα των 6.000 θέσεων απέναντι από τα επίσημα! Χρόνια μετά, το 1999 ήρθα να βοηθήσω όταν κατέρρεε ο σύλλογος και χρώσταγε ο Απόλλων 75 εκατομμύρια δραχμές. Γιατί είχε κάνει και το κλειστό γυμναστήριο. Νοικοκυρέψαμε το σύλλογο και είχαμε την τύχη να έχει ανάγκη από έδρα ο Ολυμπιακός. Διότι κατεδάφισε το παλιό Καραϊσκάκη και θα έφτιαχνε το καινούργιο. Έτσι έφτασα σε συμφωνία με τον Κόκκαλη και μας έφτιαξε ο Ολυμπιακός τη Ριζούπολη ανακατασκευασμένη σύγχρονη και έγινε στολίδι! Έγιναν ματς Τσάμπιονς Λιγκ στην έδρα μας! Άλλες ομάδες δεν έχουν δική τους έδρα.

Πριν σας ρωτήσω για το γήπεδο του Παναθηναϊκού, πείτε μου για τον Θόδωρο Νικολαϊδη που, ξέρω ότι, γνωριζόσασταν.

Να καταλάβεις πόσο παλιός είμαι στο ποδόσφαιρο, θυμάμαι τα εγκαίνια του γηπέδου της Ριζούπολης το 1948! Ήμουν πιτσιρικάς και με είχε πάρει ο αδελφός μου που έπαιζε στην πρώτη ομάδα. Αργότερα σπουδάζοντας στη νομική, παράλληλα με το ποδόσφαιρο, πήγαινα σε ένα περίφημο στέκι σε μια στοά της Σταδίου, τον «Μερακλή». Εκεί μαζεύονταν παράγοντες του Απόλλωνα, της ΑΕΚ, του Ολυμπιακού, και δημοσιογράφοι. Εκεί γνώρισα τον Θόδωρο Νικολαϊδη πρώτη φορά. Εκεί μπορώ να πω ότι ξεκίνησε το «ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ». Να ξέρεις, οι Απολλωνιστές βοήθησαν στην αρχή, και για αυτό πάντα ο Απόλλων είχε καλή μεταχείριση από το ΦΩΣ του μεγάλου Θόδωρου Νικολαϊδη. Και τον αδελφό μου τον εκτιμούσε πολύ, τον έλεγε «βλάχο κανονιέρη». Γνώριζα και την κυρία Ειρήνη που ήταν ο στυλοβάτης της εφημερίδας. Περνούσα από τα παλιά γραφεία του «ΦΩΤΟΣ» στην πάροδο της Πειραιώς. Θυμάμαι την Μαρία και την Όλγα μικρά κορίτσια. Ο Θόδωρος ήταν άρχοντας, τον θυμάμαι και στη Μύκονο, λεβεντιά. Η Ειρήνη ήταν ο βράχος. Άλλες εποχές, άλλα ήθη, άλλος αθλητισμός, άλλοι άνθρωποι. Θα σου πω μόνο ένα πράγμα για μία φωτογραφία που τα λέει όλα.

Τι φωτογραφία;

Έχω μία φωτογραφία κάπου φυλαγμένη όπου κάνω τάκλιν στον Δεληκάρη, εκείνος περνάει από πάνω μου, και πίσω στο πέταλο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας οι εφτά στους δέκα είναι με γραβάτες! Το διανοείσαι; Σε ντέρμπι Παναθηναϊκός- Ολυμπιακός. Δεν υπήρχε ματς που να μην είναι ανακατεμένοι οι φίλαθλοι των δύο ομάδων. Τώρα βλέπουμε κλειστά άδεια γήπεδα.

Ποιον παίκτη του Ολυμπιακού θαυμάζατε περισσότερο;

Πάντα έχω σεβασμό στον μεγάλο αντίπαλο. Ο Ολυμπιακός είχε τρομερούς παίκτες. Ακόμα και τη δεκαετία του '60 που κυριαρχούσε περισσότερο ο Παναθηναϊκός. Ήταν και φίλοι μου από τις Εθνικές ομάδες. Τι μπορώ να πω για αυτήν την μπουλντόζα τον Σιδέρη. Ένα τανκ, ένα τέρας δύναμης. Ταχύτατος, μαχητής, έτσι και σου έφευγε λίγο από το μάτι, ήταν τελειωμένη υπόθεση το γκολ. Γκολτζής μεγάλος. Παρ' ότι είχε βαρύ σώμα από τη μέση και πάνω, ήταν λεπτός από τη μέση και κάτω και ταχύτατος. Τι μπορώ να πω για τον Νίκο Γιούτσο που έφερε από τη μεγάλη Ουγγαρία τότε έναν άλλο αέρα, μια φινέτσα που δεν υπήρχε εδώ. Μπαλαδόρος ολκής. Εγώ πρόλαβα και τον Μπέμπη στα τελειώματα του.

Ο μεγαλύτερος όλων μου έχουν πει.

Επίσης μεγάλος παίκτης ήταν και ο Δαρίβας. Θυμάμαι ματς Ελλάδα-Τουρκία 3-0 στη Λεωφόρο και τα 3 γκολ ο Δαρίβας. Ήμουν πιτσιρικάς στο γήπεδο, με είχε βάλει μέσα ο αδελφός μου που ήταν τότε αναπληρωματικός στην Εθνική.

Μεγαλύτερος συμπαίκτης που είχατε στον Παναθηναϊκό, ο Δομάζος;

Ο Δομάζος ήταν ο στρατηγός. Δεν του βγήκε τυχαία το όνομα.

Ο Δομάζος μου έχει πει ότι ο Λουκανίδης ήταν καλύτερος από εκείνον.

Ο Λουκανίδης ήταν ο πληρέστερος Έλληνας ποδοσφαιριστής όλων των εποχών. Αν είχε πάει στο εξωτερικό, θα τον έλεγαν καλύτερο από τον Μπεκενμπάουερ. Το πιστεύω αυτό. Όμως σε διάρκεια προσφοράς, ο Δομάζος ήταν άλλο πράγμα. Έβαλε τη σφραγίδα του στην ιστορία του Παναθηναϊκού. Γενικώς στη δεκαετία του '60 και τα πρώτα χρόνια του '70 ο Παναθηναϊκός είχε παίκτες κολοσσούς. Να μην ξεχάσω να σου πω ότι θυμάμαι και τη μεγαλύτερη μορφή στον Ολυμπιακό, τον Βαγγέλη Χέλμη, τον «σιδηρούν έφορο».

Πείτε κάτι μη γνωστό για τον Χέλμη.

Είχε δύο φορτηγά ο Χέλμης και έκανε μεταφορές από εργοστάσια. Ο πατέρας μου είχε κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις στη Φιλαδέλφεια και μας έφερνε ο Χέλμης μπαμπακόσπορο και μπαμπακόπιτα από το εργοστάσιο της Ελαϊς. Τον θυμάμαι που κούτσαινε λίγο, ήμουν μικρό παιδί, τον βοηθούσα να ξεφορτώνει τα σακιά και του έφτιαχνε η μάνα μου καφέ. Και φώναζε «πάρτε το παιδί από εδώ, θα το... γονατίσετε»! Αργότερα με πείραζε λέγοντας ότι έγινα ποδοσφαιριστής επειδή σήκωνα τσουβάλια.

Σας θλίβει η σημερινή κατάσταση του Παναθηναϊκού;

Ασφαλώς με θλίβει. Ο Παναθηναϊκός περνάει παρατεταμένη κρίση, μία κρίση που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί και να περάσει εύκολα και γρήγορα. Ο Γιάννης Αλαφούζος έχει βάλει πολλά χρήματα στον Παναθηναϊκό, αυτό είναι μια αλήθεια που δεν πρέπει να αποσιωπάται. Η καταστροφή για εμένα ήταν η περίοδος Στραματσόνι που την λέω περίοδο Κατοχής! Έπαθε μεγάλες οικονομικές ζημιές με τις επιλογές του Ιταλού και τη στροφή από το μοντέλο Νταμπίζα - Αναστασίου σε κάτι τελείως διαφορετικό. Τώρα ξαναγύρισαν στα νέα παιδιά, συμφωνώ με αυτό, όμως χρειάζονται 3-4 καλοί παίκτες στηρίγματα. Εγώ θέλω Έλληνες, όλο το ελληνικό ποδόσφαιρο είναι σε κρίση, βλέπουμε και την Εθνική τι πτώση έχει.

Πείτε μου τώρα για το γήπεδο του Παναθηναϊκού που μοιάζει με το γιοφύρι της Άρτας. Σας φαίνεται προεκλογικό παραμύθι τώρα που αναζωπυρώθηκε του Βοτανικού;

Εγώ ήμουν στην ομάδα των δικηγόρων που δημιουργήθηκε για το γήπεδο. Με προϊστάμενο τον Βαγγέλη Σαμαρά, το στέλεχος της Μότορ Όιλ πάντοτε. Είχαμε κερδίσει τις δίκες για τον Βοτανικό, τα προβλήματα με τους κορμοράνους, και ήταν όλα έτοιμα για τη διπλή ανάπλαση. Μάλιστα παζαρεύαμε κοντά στα 10 εκ. ευρώ το όνομα του γηπέδου! Δηλαδή θα ερχόταν μία εταιρεία να δώσει 10 εκ. ευρώ και να βάλει το όνομά της στο γήπεδο. Η ΑΕΚ τότε βρισκόταν στη μέση σε σχέση με εμάς. Ήταν χρόνια πίσω μας η ΑΕΚ. Όμως ο κ. Μελισσανίδης κατάφερε να περάσει 3 νόμους, ειδικές ρυθμίσεις, και εκεί που ήταν πολύ πίσω μας η ΑΕΚ, έφτασε να είναι έτοιμη τώρα να κάνει εγκαίνια του γηπέδου του χρόνου! Έφυγε η οικογένεια Βαρδινογιάννη από τον Παναθηναϊκό και ναυάγησε το όνειρο του γηπέδου.

Τι πιστεύετε ότι θα γίνει;

Χάρηκα για την τoποθέτηση του Μπακογιάννη, του νέου δημάρχου Αθηνών. Και μάλιστα πήρε τη συγκατάθεση των 4 άλλων που πάλεψαν ως αντίπαλοι για την εκλογική νίκη. Θα αλλάξει μορφή η πόλη με τη διπλή ανάπλαση, όσο και αν με στεναχωρεί να δω να γκρεμίζεται και να εξαφανίζεται το ιστορικό γήπεδο του Παναθηναϊκού. Θα αξιοποιηθεί και ο Ελαιώνας που ρημάζει.

Στον Απόλλωνα ο Μονεμβασιώτης έκανε τραγικά λάθη; Άλλαξε τους προπονητές σαν τα πουκάμισα.

Πριν πω για το ποδόσφαιρο, να μην ξεχάσω να πω ότι η ομάδα πόλο του Απόλλωνα θα παίξει για πρώτη φορά στην Ευρώπη. Με τη χορηγία του Σταμάτη Βελλή. Ο σύλλογος παλεύει, σε δύσκολους καιρούς. Τώρα, για το ποδόσφαιρο που μου είπες. Ως φίλαθλος, μπορώ να πω ότι ο Μονεμβασιώτης έκανε ρεκόρ γκίνες στο πόσους προπονητές άλλαξε τις πρώτες αγωνιστικές! Είναι κρίμα διότι ο Τάκης Μονεμβασιώτης είχε όλη τη διάθεση να πετύχει, έχει βάλει πολλά χρήματα στο ποδόσφαιρο, ο Απόλλων είναι ένα από τα πιο νοικοκυρεμένα σωματεία στην Ελλάδα.

Ανακατεύεται και στα πόδια των προπονητών; Έτσι λέγεται.

Άμα βάζεις τα λεφτά, έχεις και το κουμάντο. Όμως εγώ είμαι της παλιάς σχολής και πιστεύω ότι άμα βάζεις τα λεφτά, πρέπει να βρεις τους κατάλληλους ειδικούς που θα σου κάνουν σωστά τη δουλειά, να τους αφήνεις όμως να δουλέψουν. Θυμάμαι ο Κούδας μου είχε πει ότι ο Λόραντ δεν άφηνε κανέναν να μπει στα αποδυτήρια, ούτε καν τον Παντελάκη! Ούτε στην Αγγλία βλέπουμε τους παράγοντες να ανακατεύονται στη δουλειά του προπονητή...