Γράφοντας μυρωδιές…

Όσφρηση. Η αίσθηση που συνδέεται πιο δυνατά από όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις με τη Μνήμη και το Χρόνο. Η αίσθηση η πιο συνειρμική. Τα αρώματα, οι μυρωδιές κάθε λογής, εγγράφονται ανεξίτηλα στο μυαλό μας. Αφηγούμαστε ιστορίες και οι λέξεις μυρίζουν τόπους, ανθρώπους, εποχές, διαδρομές, στιγμές, συναισθήματα.«Γράφουμε μυρωδιές».

Μια αφήγηση εκτυλίσσεται, ας πούμε, σε μια συνοικία. Με τους ανθρώπους της, με την αγορά της, με τα τετράγωνά της, με την ήμερη και την άγρια χλωρίδα της, με τους δρόμους,με τα υπόγεια, με τα μυστικά στενά της (πώς μυρίζει αλήθεια ένα αδιέξοδο στενό; πώς μυρίζει η λέξη μυστήριο;)

Ιχνηλατώντας τη γειτονιά, οσφραινόμαστε τη ζωή της, διαβάζουμε μυρωδιές. Νεραντζιές–χώμα–καπνός–παρτέρια–τσίκνα–βενζίνη– καφές–σκουπίδια–ατμός– βροχή–λιβάνι–πυρκαγιά–άσφαλτος–ψωμί–μούχλα–αλκοόλ -βρεγμένο ξύλο–χαρτί -φρούτα και ψάρια.

Οι μυρωδιές αφηγούνται ιστορίες. Αν ο αφηγητής είναι καλός «αρωματοποιός», οι χαρακτήρες του μάς συστήνονταιαποκαλυπτικά μέσα από τη μυρωδιά τους. Διαβάζοντας την οσμή που εκπέμπουν-ωραία, ανυπόφορη ή, μυστηριωδώς, καμία- τους γνωρίζουμε καλύτερα, βαθιά, ακολουθούμε την ευωδιά ή την αποφορά τους από σελίδα σε σελίδα. Οι άνθρωποι των ιστοριών μυρίζουν ιδρώτα, σαπούνι, χειρουργείο, μπαγιατίλα, ζεστασιά,έρωτα, φορμόλη, σίδερο, λάσπη, δηλητήριο, δειλία, φόβο. Η μυρωδιά τους είναι πιο σημαντική κι από το όνομά τους.

Μια αφηγηματική εμπειρία μάς πηγαίνει περίπατο σε μυρωδιές, κοντά ή μακριά μέσα στο χρόνο. Οι μυρωδιέςτο έχουν αυτό το «κουσούρι»:Εντυπώνονται.Διεισδύουν στο μυαλό μας. Κι όταν τις ξαναμυρίζουμεδιαβάζοντας,τότε κάθε αναγνώστης περπατά τη δική του συνειρμική διαδρομή, έχοντας ριζωμένη στο μυαλό του την προσωπική«αρωματοθήκη» της ζωής του.Τη συλλογή από τις -υποκειμενικά-καλές και τις-υποκειμενικά-κακές οσμές. Αναδύονται έστω και για ένα μικροσκοπικό δευτερόλεπτο. Η συλλογή της όσφρησης είναι τόσο προσωπική όσο και κάθεατομική αναγνωστική εμπειρία. Αν τα τριαντάφυλλα ή ο μυρωδάτος καφέςέχουν συνδεθεί με μια «δύσοσμη» στιγμή στη ζωή μας, τότε τα τριαντάφυλλα μυρίζουν άσχημα κι από το φλυτζάνι αναδύεται δυστυχία.

Οι λέξεις μυρίζουν. Όχι μόνο οι κυριολεκτικά αρωματικές ή δυσώδεις. Ακόμη και οι φαινομενικά άοσμες και ουδέτερες,οι αφηρημένες λέξεις του κειμένου. Κι ας μην υπάρχει εκεί γύρωκήπος ή βρωμιά ή φαγητό, δεν είναι θαυμαστός ο συγγραφέας που σε κάνει να μυρίζεις το χώρο και τα πλάσματα που δημιουργεί, χωρίς να σου δώσει τα αρώματα στο πιάτο;

Οι λέξεις και η συνειρμική μαγεία τους είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής των κειμένων. Ωστόσο,αξίζει μια αφιέρωση και στα σύμβολα της γλώσσας, σε αυτά που θεωρούνται «οι κομπάρσοι». Μια ιστορία εκτυλίσσεται, ας πούμε, την άνοιξη. Οι μυρωδιές είναι δυνατές, το χαρμάνι μεθυστικό, βρισκόμαστε σε ένα σύμπαν που ξυπνά. Και αν η άνοιξη ήταν σημείο στίξης, θα ήταν σίγουρα η έκρηξη, το θαυμαστικό!
Καλή άνοιξη!

«…Όταν όμως από ένα μακρινό παρελθόν τίποτα δεν επιζεί, αφού πεθάνουν οι άνθρωποι, αφού καταστραφούν τα άψυχα, μόνες, οι πιο φθαρτές, αλλά πιο μακρόβιες, πιο άυλες, πιο επίμονες, πιο πιστές, η όσφρηση και η γεύση ζουν για καιρό ακόμα σαν τις ψυχές…»

(ΜαρσέλΠρουστ, Σε αναζήτηση του χαμένου χρόνου)