Μοντέγοι και Καπουλέτοι - Τα ερωτικά δράματα είναι πρωτίστως πολιτικά

Ο διακεκριμένος Βρετανός λόγιος και κριτικός Σύριλ Κόνολυ είχε πει κάποτε:

…αν κοιτάξουμε τους συγγραφείς κάθε εποχής, θα διαπιστώσουμε πως είχαν ανέκαθεν μια πολιτική διάσταση… Στερώντας την διάσταση αυτή από ένα συγγραφέα είναι σαν να του στερείς μέρος της ανθρωπιάς του.

Το είπε αυτό προφανώς σε πείσμα της κριτικής και της θεωρίας που αναθεματίζουν κάθε υποψία πολιτικού στοιχείου στη λογοτεχνία, συνδέοντάς το με την επαίσχυντη έννοια της στράτευσης. Γιατί τελικά κάθε σημαντικό λογοτεχνικό έργο είναι πολιτική πράξη που αμφισβητεί με πολλούς και διαφόρους τρόπους το κατεστημένο. Με αυτή την έννοια δεν είναι λιγότερο πολιτικά τα μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι και του Ντίκενς από εκείνα του Όργουελ. Ούτε κι ο Σαίξπηρ είναι λιγότερο πολιτικός από τον Μπρεχτ. Σε εποχές που η ελευθεροστομία των συγγραφέων δεν αποτελούσε αναφαίρετο δικαίωμα, οι πιο τολμηροί από αυτούς έπρεπε να βρουν κάποιο τρόπο να καταθέσουν τις πολιτικές απόψεις στο έργο τους. Μια και δεν υπήρχε πάντα η δυνατότητα να επινοεί ή να δανείζεται κανείς συμβατικούς μύθους όπως της Αντιγόνης, του Προμηθέα ή του Άμλετ, έπρεπε να επινοήσουν ένα άλλο όχημα. Κι αυτό ήταν ο έρωτας. Γιατί ο έρωτας έχει μια σημαντική πολιτική διάσταση την οποία ήξεραν καλά οι μυθιστοριογράφοι ή οι δραματουργοί που έφτιαξαν έργα όπως ο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», η «Άννα Καρένινα», για να αναφέρω μονάχα δύο από τα πιο ονομαστά ερωτικά δράματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Στα έργα τους οι παλιότεροι δεν λογόκριναν απλώς τον έρωτα αλλά μέσω αυτού εξέφραζαν εμμέσως τις αιρετικές τους απόψεις.

Οι Μοντέγοι και οι Καπουλέτοι και ο αντι-ήρωας Καρένιν αντιπροσωπεύουν τους θεσμούς που πρέπει να αμφισβητηθούν κι αν χρειαστεί να καταλυθούν. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε επανάσταση. Έτσι η λογοτεχνία, η πολιτική και ο έρωτας έγιναν οι πλευρές ενός εννοιολογικού τριγώνου βάσει του οποία σχεδιάστηκαν τα μείζονα λογοτεχνικά έργα.