Ντοστογιέφσκι - οι αντιήρωες
Ο Δημήτρης Στεφανάκης για τέταρτη χρονιά στον Ιανό για τα "λογοτεχνικά απογεύματα". Μαζί του η Όλγα Νικολαΐδου.
Ο Ντοστογιέφσκι με τους αντιήρωες επινόησε ένα παιχνίδι χαρακτήρων θέλοντας περισσότερο να προκαλέσει την ηθική μας. Ταυτόχρονα θέλησε να μιλήσει για το κακό, όχι με τρόπο διδακτικό, κουνώντας το δάκτυλο στον αναγνώστη, αλλά ενσωματώνοντάς το στην ανθρώπινη φύση ως αναπόσπαστο κομμάτι της.
Αποκάλυψε την γοητεία της σκοτεινής πλευράς, δημιουργώντας ένα συναρπαστικό όσο και ρεαλιστικό μίγμα όπου ο άνθρωπος συγκρούεται με τον ίδιο του τον εαυτό προκειμένου να βρει ισορροπία σε αυτή την αέναη αντίθεση καλού και κακού μέσα του. Το κακό το επινοούμε από ανάγκη, ενίοτε όμως το επινοούμε και από ευχαρίστηση.
Η ευχαρίστηση αυτή διαποτίζει τη φύση του Ρασκόλνικοφ, του Σταβρόγκιν αλλά και του Ιβάν Καραμάζοφ. Και οι τρεις σου δίνουν την εντύπωση πως βλέπουν το κακό ως μια απαιτητική άσκηση στην οποία δεν πρέπει να απογοητεύσουν με τις επιδόσεις τους.
Η έννοια του αντιήρωα ασφαλώς επιδέχεται πολλές και διαφορετικές ερμηνείες. Εξαρτάται πάντοτε από το πρόσωπο που επινοεί τον αντιήρωα, από τον εκάστοτε δημιουργό, από την ηθική και φιλοσοφική του αφετηρία. Άρα ο αντιήρωας δεν είναι μια στατική έννοια αλλά μια δυναμική πρόκληση τόσο για τον αναγνώστη όσο και για τον συγγραφέα.
Ο τρόπος με τον οποίο ο Ντοστογιέφσκι εισήγαγε αυτή τη συνθήκη στη λογοτεχνία επιβεβαιώνει τα λεγόμενά μου. Δεν μπορούμε βέβαια να ισχυριστούμε ότι αντιήρωες δεν υπήρχαν πριν από τον Ντοστογιέφσκι.
Είναι όμως σαφές πως μόνο ο Ρώσος ανέπτυξε συνειδητά και συστηματικά αυτή την δυναστεία αρνητικών χαρακτήρων που στη συνέχεια ενέπνευσαν στις επόμενες γενιές δημιουργών τους σύγχρονους αντιήρωες.
Οι αλήτες του Μπέκετ, οι πρωταγωνιστές του Φώκνερ, ο Μερσώ του Καμύ, ο Γκρέγκορ Σάμσα του Κάφκα, η Λολίτα του Ναμπόκοφ, η Μόλυ Μπλουμ του Τζόις και όλοι οι άλλοι είναι αποκυήματα της Ντοστογιεφσκικής πρωτοπορίας.
H ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ
Την Τρίτη 5 Νοεμβρίου στις 18:00 ο συγγραφέας, μεταφραστής και επιμελητής του ΙΑΝΟΥ Δημήτρης Στεφανάκης συζητάει με το κοινό το θέμα «Ντοστογιέφσκι – οι αντιήρωες». Ο Δημήτρης Στεφανάκης μιλά για τη δυναστεία αντιηρώων που οικοδόμησε ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι η τέχνη του μεγάλου Ρώσου εξελίχθηκε χάρις στο αρνητικό πρόσημο των ηρώων του. Ο Δημήτρης Στεφανάκης μιλά για τη δυναστεία αντιηρώων που οικοδόμησε ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, από τον Ρασκόλινοφ έως τον Σταβρόγκιν και την οικογένεια Καραμάζοφ.
Σχολιάζει και διαβάζει αποσπάσματα, η Όλγα Νικολαΐδου.
Τα «Λογοτεχνικά απογεύματα στον ΙΑΝΟ» όπου τα σπουδαία βιβλία και οι δημιουργοί τους «συνομιλούν» μεταξύ τους, πραγματοποιούνται στον ΙΑΝΟ της Αθήνας (Σταδίου 24) και η είσοδος στις συναντήσεις είναι ελεύθερη. Η εκδήλωση θα προβάλλεται ζωντανά στο ianos.gr
Link Εκδήλωσης:
