«Αιώνες φαρμάκι, γενιές φαρμάκι»…
Η Όλγα Νικολαϊδου διαβάζει Γιώργο Σεφέρη, γράφει για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967 και αναρρωτιέται: παλεύοντας χρόνια ολόκληρα με το σκοτάδι, πώς να μην γίνεις στο τέλος, αναπόσπαστο κομμάτι του;
«Τον καιρὸ της μεγάλης στέγνιας,
- σαράντα χρόνια αναβροχιὰ -
ρημάχτηκε όλο το νησὶ
πέθαινε ὁ κόσμος και γεννιούνταν φίδια.
Μιλιούνια φίδια τούτο τ᾿ ακρωτήρι,
χοντρὰ σαν το ποδάρι ανθρώπου
και φαρμακερά.
Το μοναστήρι τ᾿ Αι-Νικόλα το είχαν τότε
Αγιοβασιλείτες καλογέροι
κι ούτε μπορούσαν να δουλέψουν τα χωράφια
κι ούτε να βγάλουν τα κοπάδια στη βοσκὴ.
Τους έσωσαν οι γάτες που αναθρέφαν.
Την κάθε αυγὴ χτυπούσε μία καμπάνα
και ξεκινούσαν τσούρμο για την μάχη.
Όλη μέρα χτυπιούνταν ως την ώρα
που σήμαιναν το βραδινὸ ταγίνι.
Απόδειπνα πάλι η καμπάνα
και βγαίναν για τον πόλεμο της νύχτας.
Ήτανε θαύμα να τις βλέπεις, λένε,
άλλη κουτσή, κι άλλη στραβή, την άλλη
χωρὶς μύτη, χωρὶς αυτί, προβιὰ κουρέλι.
Έτσι με τέσσερεις καμπάνες την ημέρα
πέρασαν μήνες, χρόνια, καιροὶ κι άλλοι καιροί.
Άγρια πεισματικὲς και πάντα λαβωμένες
ξολόθρεψαν τα φίδια μα στο τέλος
χαθήκανε, δεν άντεξαν τόσο φαρμάκι.
Ωσὰν καράβι καταποντισμένο
τίποτε δεν αφήσαν στον αφρό
μήτε νιαούρισμα, μήτε καμπάνα.
Γραμμή!
Τι να σου κάνουν οι ταλαίπωρες
παλεύοντας και πίνοντας μέρα και νύχτα
το αίμα το φαρμακερὸ των ερπετών.
Αιώνες φαρμάκι γενιὲς φαρμάκι».
Ολυμπιακός: Οι λύσεις που δίνει η επιστροφή του Ορτέγκα
Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Οι γάτες του Άι-Νικόλα».
Άμεση συνέπεια του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967, ήταν η επιβολή λογοκρισίας στην ελληνική λογοτεχνία που παρέμεινε σε ισχύ για τα δυόμισι πρώτα χρόνια της Χούντας. Τον Νοέμβριο του 1969, αυτή η λογοκρισία, αντικαταστάθηκε από τον Νόμο περί Τύπου που ανάγκαζε τους συγγραφείς να λογοκρίνουν οι ίδιοι το έργο τους, ώστε να είναι σύμφωνο με το πνεύμα του καθεστώτος.
Μία από τις πιο γνωστές διατάξεις του Νόμου περί Τύπου ήταν εκείνη που προέβλεπε «κάθε τίτλος, ή επικεφαλίδα να ανταποκρίνεται επακριβώς στο περιεχόμενο του κειμένου που ακολουθούσε».
Στο πλαίσιο αυτό, δεκαοχτώ συγγραφείς και ποιητές - Γιώργος Σεφέρης, Καίη Τσιτσελή, Τάκης Κουφόπουλος, Σπύρος Πλασκοβίτης, Αλέξανδρος Κοτζιάς, Τάκης Σινόπουλος, Νόρα Αναγνωστάκη, Ρόδης Ρούφος, Γιώργος Χειμωνάς, Θ.Δ. Φραγκόπουλος, Στρατής Τσίρκας, Μανόλης Αναγνωστάκης, Δ. Ν. Μαρωνίτης, Νίκος Κάσδαγλης, Θανάσης Βαλτινός, Μένης Κουμανταρέας, Λίνα Κάσδαγλη, Αλέξανδρος Αργυρίου- αποφάσισαν να συν εκδώσουν τα πονήματά τους, κάτω από τον απολύτως ακριβή τίτλο: «Τα δεκαοχτώ κείμενα».
Ο συλλογικός αυτός τόμος, με σαφές αντιδικτατορικό περιεχόμενο, βγήκε από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, σε 3.000 αντίτυπα που εξαντλήθηκαν πολύ γρήγορα, τον Ιούλιο του 1970.
Ο συλλογικός αυτός τόμος, ξεκινούσε με το ποίημα του Σεφέρη. Με αυτές τις γάτες που παλεύαν με τα φίδια, πίνοντας το αίμα το φαρμακερό των ερπετών: Αιώνες φαρμάκι.
Το ποίημα αυτό, σε κάνει να αναρωτιέσαι:
Παλεύοντας χρόνια ολόκληρα με το σκοτάδι, πώς να μην γίνεις στο τέλος, αναπόσπαστο κομμάτι του;
