Η αποκατάσταση της Αρχαίας Πέλιννας

Στην ανάταξη και συντήρηση του δομικού υλικού του δυτικού σκέλους και του βορειοδυτικού πύργου της ακρόπολης της Αρχαίας Πέλιννας προχωρά το υπουργείο Πολιτισμού δια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Τρικάλων. Όπως αναφέρει ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, οι εργασίες εκτελούνται στο πλαίσιο του έργου προστασίας και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της Πέλιννας, η χρηματοδότηση του οποίου έχει ενταχθεί στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας- ΕΣΠΑ 2014-2020 και 2021-2027.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Η Αρχαία Πέλιννα βρίσκεται περί τα 16 χλμ. ανατολικά των Τρικάλων. Αποτελούσε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Αρχαίας Εστιαιώτιδος. Η Πέλιννα ήκμασε κατά τους ύστερους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους λόγω της σταθερής φιλομακεδονικής πολιτικής της. Κατά την περίοδο αυτή η θέση της παλαιάς πόλης μετατράπηκε σε ακρόπολη, και το άστυ επεκτάθηκε στην πεδιάδα και προστατεύτηκε με ισχυρό τείχος. Από την Αρχαία Πέλιννα διέβη ο Μεγάλος Αλέξανδρος, το 335 π.Χ., για να εισβάλει στη Βοιωτία. Οι αρχαίες πηγές, αλλά και τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα προσφέρουν σημαντικές μαρτυρίες για τη ζωή αυτής της πόλης, κυρίως στον 4ο αι. π.Χ., ενώ πολλά νέα δεδομένα αποκαλύπτονται στο πλαίσιο του έργου. Η ακρόπολη που αποτελούσε τον αρχικό πυρήνα της πόλης μέχρι την έλευση των Μακεδόνων και τη συνακόλουθη επέκτασή της, είναι κτισμένη σε φυσικά οχυρή θέση στην κορυφή λόφου, ο οποίος εποπτεύει τον κάμπο. Οι επεμβάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο βορειοδυτικός προμαχώνας της ακρόπολης έχουν στόχο τη διάσωση και ανάδειξη του μνημείου, καθώς και την απόδοσή του στο κοινό με τη δημιουργία ενός ασφαλούς, οργανωμένου αρχαιολογικού χώρου, εύκολα προσβάσιμου και ευανάγνωστου στους επισκέπτες».

Όπως πληροφορεί το ΥΠΠΟ, στη βόρεια πλευρά της ακρόπολης σχηματίζεται φυσικό απότομο κοίλωμα του εδάφους (δολίνη), οφειλόμενο, πιθανόν, στην κατακρήμνιση της οροφής υπογείου σπηλαίου, που καθιστά τη θέση απόρθητη από την πλευρά αυτή. Επομένως το τείχος διαμορφώνεται ως ένας τραπεζιόσχημος σε κάτοψη περίβολος στις άλλες τρεις πλευρές. Το μνημείο αντιμετωπίζει προβλήματα, που οφείλονται τόσο σε φυσικούς, λόγω της χρόνιας εγκατάλειψης, όσο και σε ανθρωπογενείς παράγοντες. Παρατηρούνται κατάρρευση της ανωδομής λόγω της εγκατάλειψης και της εισροής υδάτων, αποδόμηση της ανωδομής λόγω αφαίρεσης αρχαίου υλικού για χρήση του σε νεώτερες κατασκευές, αλλά και σκόπιμες καταστροφές από λαθρανασκαφές. Η δράση της βροχής σε συνδυασμό με το κατωφερές έδαφος, οι κατά καιρούς δυναμικές καταπονήσεις και η πυκνή βλάστηση έχουν ως αποτέλεσμα ρηγματώσεις και αποπτώσεις λίθων. Κατά τις πρόσφατες αποχωματώσεις αποκαλύφθηκαν πάνω από 300 αρχιτεκτονικά μέλη πλησίον του μνημείου.

Στον 6ο και τον 5ο αι. π.Χ., η πόλη περιοριζόταν στις μεσημβρινές κλιτύες του υψώματος «Παλαιογαρδίκι», που απετέλεσε μετέπειτα την ακρόπολη. Η κυριαρχία των Μακεδόνων στη Θεσσαλία έληξε με την ήττα του Φιλίππου Ε' το 197 π.Χ. Το 191 π.Χ., κατά τη διάρκεια του αντιοχικού πολέμου, οι Αθαμάνες κατέλαβαν την Πέλιννα, ενώ στη συνέχεια η πόλη κατελήφθη από τους Ρωμαίους και περιέπεσε στην αφάνεια. Κατά τη βυζαντινή περίοδο, στην ακρόπολη της Αρχαίας Πέλιννας κτίσθηκε ο οικισμός «Γαρδίκιον», και με βάση τα νεώτερα ανασκαφικά δεδομένα η κατοίκιση στον χώρο συνεχίστηκε μέχρι και τα πρώιμα χρόνια της οθωμανοκρατίας, οπότε η θέση εγκαταλείπεται οριστικά. Από τη μεσαιωνική περίοδο, στην ακρόπολη, διακρίνονται επεμβάσεις επισκευής στις οχυρώσεις, καθώς και τα κατάλοιπα μιας τρίκλιτης βασιλικής.