«Μεγάλη η απώλεια Βαλτινού για τα Ελληνικά Γράμματα»

Με βαθιά θλίψη η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου αποχαιρετά τον συγγραφέα Θανάση Βαλτινό, στον οποίο πριν από δυο χρόνια είχε απονείμει τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος, τιμώντας την πολύτροπη εισφορά του στην ελληνική λογοτεχνία. Η κ.Σακελλαροπούλου αναφέρει:

«Αποχαιρετώ με βαθιά θλίψη τον Θανάση Βαλτινό, πεζογράφο, σεναριογράφο και μεταφραστή του αρχαίου δράματος, έναν συγγραφέα με σημαντικότατη και πολύτροπη εισφορά στην ελληνική λογοτεχνία. Η αφηγηματική του λιτότητα, ο κατακλυσμός των σελίδων του από τη δράση και τα παθήματα των απλών ανθρώπων, ο συνεχής, πυρετικός διάλογός του με την ιστορία, η πρωτοπόρος χρήση των τεκμηρίων ως λογοτεχνικής ύλης, και κυρίως η προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας ως ζώσας μνήμης των νοημάτων που συνέχουν τον ελληνισμό στη διαχρονία του, άλλαξαν τον ρου του σύγχρονου ελληνικού μυθιστορήματος. Από την "Κάθοδο των εννιά" ως τα "Στοιχεία για τη δεκαετία του ‘60" και από το "Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη" ως το "Μπλε βαθύ σχεδόν μαύρο", την "Ορθοκωστά" και τον αριστουργηματικό "Τελευταίο Βαρλάμη", ο Θανάσης Βαλτινός μας έδειξε, όπως εξάλλου είχε ο ίδιος πει, ότι η υψηλή λογοτεχνία "δεν προφητεύει, αλλά ψηλαφεί αυτό που επίκειται και κουβαλά τα δικά του ρίγη"».

Πληροφορούμενη την απώλεια του Θανάση Βαλτινού, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Με μεγάλη θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Θανάση Βαλτινού, η οποία αφήνει μεγάλο κενό στα Ελληνικά Γράμματα. Ο Θανάσης Βαλτινός αναδείχθηκε- και ευτύχησε να αναγνωριστεί εν ζωή- σε μια από τις μεγαλύτερες μορφές της μεταπολεμικής μας πεζογραφίας. Το έργο του, το οποίο αντικατοπτρίζει με ενάργεια τη σπάνια αφηγηματική του δεινότητα, ακουμπά τη συλλογική μνήμη, μέσα από φαινομενικά ασήμαντες προσωπικές ιστορίες, επικυρώνοντας τη δυνατότητα του συγγραφέα να προσλαμβάνει και να αποτυπώνει καίρια ευρύτερα κοινωνικά και ιστορικά συμφραζόμενα, μέσα από τους ευρύτερους προσανατολισμούς του.

Ο Θανάσης Βαλτινός είχε την τόλμη να προσεγγίσει, όπως στην Κάθοδο των εννιά, την Ορθοκωστά και τον Τελευταίο Βαρλάμη, τραγικές περιόδους της νεότερης ιστορίας μας, πλήρως αποδεσμευμένος από στερεότυπα, ακόμη και ταμπού. Με τα Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60, κατά κοινή ομολογία ένα από τα εμβληματικότερα έργα του, αφενός εισηγήθηκε μια ιδιότυπη όσο και πρωτότυπη αφηγηματική τεχνική και, αφετέρου, μετατόπισε το βλέμμα από τη μεγάλη εικόνα της πράγματι πλούσιας σε γεγονότα, στη μικροϊστορία των αθέατων ανθρώπων που τα βίωσαν. Ενώ με το Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, εκκινώντας και πάλι από την υπαρκτή προσωπική ιστορία, μας έδωσε μια σπουδαία τοιχογραφία του πρώιμου ελληνικού 20ού αιώνα. Δείγματα και μόνον ενός έργου που χαρακτηρίζεται από στερεότητα και αναδεικνύει, με το άπλωμά του σε πάνω από μισόν αιώνα, και την ίδια τη στάση του Βαλτινού απέναντι στην Τέχνη και το χρέος του συγγραφέα απέναντί της.

Ο Θανάσης Βαλτινός υπήρξε πολυδιάστατος δημιουργός, τόσο στη θεματολογία του, όσο και στις τεχνικές και το ύφος του. Κάθε του γραπτό αναδείκνυε τη συγγραφική μαστοριά του και απαιτούσε εγρήγορση, καθώς δεν επιδεχόταν επιφανειακές αναγνώσεις. Το έργο του, από πολύ νωρίς, αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής και εμπεριστατωμένης μελέτης. Το αποτύπωμά του όμως στην πεζογραφία μας είναι βέβαιο ότι θα εξακολουθήσει να είναι βαθύ και ενεργό. Έτσι θα τον κρατήσουμε στη μνήμη μας. Στους οικείους του και τους φίλους του απευθύνω ειλικρινέστατα συλλυπητήρια».