Έκθεση του Αριστείδη Λάππα στη γκαλερί The Breeder

Δανειζόμενη τον τίτλο της από το ουτοπικό στοχαστικό μυθιστόρημα φαντασίας του ποιητή και κριτικού Robert Graves, η έκθεση, όπως το βιβλίο, εξερευνά τον τρόπο που μυθολογικά πλάσματα και προσωπικές μυθολογίες συμπλέκονται στην αφήγηση και επεκτείνονται από το παρελθόν στο παρόν και το μέλλον. H έκθεση εμπνέεται από το συγκεκριμένο έργο του Graves αλλά και τα ευρύτερα συγγράμματά του σχετικά με την ελληνική μυθολογία. Στο ισόγειο της γκαλερί παρουσιάζεται μια σειρά από πίνακες μεγάλου μεγέθους στους οποίους ο Λάππας ξανασυναντά μυθολογικές φιγούρες που έχουν εμφανιστεί στο έργο του και στο παρελθόν.

Συγκεκριμένα ο Μινώταυρος πρωταγωνιστεί στον Ιερό Κήπο που έχει δημιουργήσει ο καλλιτέχνης, όπου από τα έργα ξεχειλίζει πλούσια βλάστηση η οποία περιβάλλει τις μορφές. Mε τον ίδιο τρόπο που ο Graves χρησιμοποιεί την λογοτεχνία ως ένα μέσο για να εξερευνήσει τρόπους ώστε να τοποθετήσει τον εαυτό του βιωματικά στα πιο κριτικά του γραπτά, ο Λάππας διερωτάται ποια είναι η σχέση του με τον ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία και τις έννοιες του ανήκειν – ζωγραφίζοντάς αυτούς τους προβληματισμούς.

H έκθεση συνεχίζεται στον πιο ιδιωτικό χώρο του The Breeder Feeder. Η αφήγηση μετακινείται ανατολικότερα, πιο πίσω στο χρόνο, πιο βαθιά στην ανθρώπινη ψυχή και στα ερωτήματα του πολιτισμού. Στο έπος του Γκιλγκαμές, που αποτελεί μια από τις αρχαιότερες και πλουσιότερες ποιητικές παραδόσεις της Μεσοποταμίας, συναντάμε έναν από τους πιο θρυλικούς ήρωες –που έχει δώσει το όνομά του στο ποίημα- αλλά και έναν πολύ σημαντικό δευτερεύοντα χαρακτήρα, τον αγαπημένο του φίλο Enkidu.

Όπως ο Μινώταυρος, ο Enkidu αποπνέει μια ζωική ενέργεια που απαιτεί εξημέρωση. Έτσι το ιερό στέλνει την ιέρεια και πόρνη Shamhat για να τον δαμάσει. Μέσα από αυτή την αλχημική διαδικασία, μετά από επτά μέρες και επτά νύχτες έρωτα, ο Enkidu αποσχίζεται από τη ζωώδη φύση του και γίνεται εξολοκλήρου άνθρωπος. Αλλά, όπως πολλά αρχαία κείμενα που σώζονται μόνο αποσπασματικά, έτσι και στο έπος του Γκιλγκαμές δεν είναι γνωστό τι συνέβη εκείνες τις επτά ημέρες και νύχτες. Ο Λάππας αξιοποιεί το κενό που άφησε η ιστορία και συμπληρώνει με τη φαντασία του αυτή τη συσχέτιση, αυτή τη μαθητεία, το ιερό αλχημικό ταξίδι του Enkidu από θηρίο σε ηρωική φιγούρα, αντάξια του Γκιλγκαμές.

Στον πιο ιδιωτικό χώρο του Breeder Feeder μια σειρά ερωτικών σκηνών περιβάλει τον θεατή, δημιουργώντας μια κυκλική αφήγηση που θυμίζει τον ίδιο τον κύκλο ζωής και θανάτου για τον οποίο μιλά συχνά η επική μυθολογία. Εδώ, ο κύκλος ολοκληρώνεται καθώς ο θεατής οδηγείται ξανά στον Ιερό Κήπο στο ισόγειο. Και ο ίδιος ο Λάππας βρίσκεται σε αυτό το ταξίδι αναζήτησης του εαυτού, την οποία εξωτερικεύει επιστρατεύοντας τη φόρμα, το χρώμα και το φως.

Ο Αριστείδης Λάππας (γεν. Αθήνα, 1993) ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε στο University of West England και κατά τη διάρκεια των σπουδών του συμμετείχε σε πρόγραμμα ανταλλαγής με την Academia De Belle Art (Bologna). Επιλεγμένες εκθέσεις: The Portent Passage of Teras, T.A.R, Mόλυβος, Λέσβος (2021, solo); Tenderness of a Cutting Sword, The Breeder, Aθήνα, (2020, solo); Laughing to the Joke of the Sour Oranges, επιμέλεια Hugo Wheeler, Zωοδόχου Πηγής 91, Aθήνα (2017, solo); Angelus Novus, HVW8 Gallery, Bερολίνο (2022, group); Θεωρήματα 2, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τένχης , Aθήνα (2020, ομαδική); Break Time Contemplations, Transformer, Washington D.C. (2018, ομαδική); Το 2022 πραγματοποίησε το She Who Protects, μια μεγάλων διαστάσεων τοιχογραφία στο δημόσιο χώρο στην πλατεία Ομονοίας, σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Έχει συμμετάσχει σε πολλά προγράμματα φιλοξενίας καλλιτεχνών όπως: St.A.I.R., Graz, Aυστρία, Tryfon Art Residency, Λέσβος, Thermia Project, Kύθνος, μεταξύ άλλων. Έργα του πήραν μέρος στην 7η Μπιενάλε της Αθήνας (Eclipse ,2021).

AΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΛΑΠΠΑΣ
Seven Days in New Crete
Εγκαίνια: Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023, 17:00 – 22:00
Διάρκεια έκθεσης: 15 Σεπτεμβρίου – 14 Oκτωβρίου 2023
ΠΑΝΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ
Κωμωδία/Comoedia
Εγκαίνια: Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023, 17:00 – 22:00
Διάρκεια έκθεσης: 15 Σεπτεμβρίου – 14 Oκτωβρίου 2023

Η έκθεση Κωμωδία/Comoedia αποτελεί οργανική συνέχεια της in situ εγκατάστασης την οποία παρουσίασε ο Προφήτης στο αίθριο της γκαλερί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τόσο ο τίτλος όσο και η δομή της έκθεσης αντλεί έμπνευση από το σύμπαν του θεάτρου και της αφηγηματικής ποίησης, τη Θεία Κωμωδία του Δάντη, το Αριστοφανικό έργο, αλλά και από τα χαρακτικά του Gustave Dore, τη θρησκευτική τέχνη, την ουτοπική φιλοσοφία (Tomas More, Lewis Mumford, Adorno) και τους κωμικούς υπαινιγμούς του Μπρέχτ.

Με αφετηρία το υπόγειο της γκαλερί, η έκθεση αναπτύσσεται σε τρία νοητά και εννοιολογικά επίπεδα αξιοποιώντας την αρχιτεκτονική του κτιρίου ως μια παραβολή για την μεταφυσική θέαση με σκηνογραφικό τρόπο. Η εικαστική αφήγηση ξεκινά με μια εγκατάσταση που παραπέμπει στο χθόνιο στοιχείο, τον Κάτω Κόσμο για να εξερευνήσει έπειτα τα επίγεια σε παρόντα χρόνο, επίπεδο που στην προσέγγιση του Δάντη αποτελεί επίσης το καθαρτήριο. Στο τρίτο επίπεδο της δράσης, πρωταγωνιστούν έργα που γειτονεύουν με το υπερφυσικό στοιχείο. Αυτά τα πλάσματα ανήκουν σε μια ουτοπική σφαίρα η οποία εχει ραγίσει και τα θραύσματα της παρεισφρύουν στον αστικό ιστό που αγκαλιάζει την γκαλερί, ένα αντιφατικό περιβάλλον που έρχεται σε ρήξη και με τα ίδια τα έργα. Στην έκθεση και τα τρία επίπεδα συγχωνεύονται μεταξύ τους, επιτρέποντας σε κάθε μεμονωμένο έργο να μετέχει όλων των καταστάσεων ταυτόχρονα και σε κάθε θεατή να δημιουργήσει το προσωπικό του ταξίδι προς τη θέωση.

Τα έργα του Προφήτη, μεταξύ άλλων, πραγματεύονται ζητήματα γύρω από τον ρόλο του δημιουργού, της εσωτερικής διαμάχης, της υποκριτικής στάσης (θεσμικής ή ατομικής) που μπορεί να ξεπερνάει τα όρια της μυητικής τεχνης και να υπεισέρχεται στο φάσμα του λόγου, του τραγελαφικού, του σαρκασμού και της λυτρωτικής φύσης του. Αν ο ρους της ιστορίας και η ίδια η ζωή είναι ένα νόμισμα, τότε οι δύο όψεις του φέρουν αντίστοιχα την τραγωδία και την κωμωδία. Αυτή η διττότητα στο παιχνίδι των όψεων χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο σώμα δουλειάς, όπου αγγελικές μορφές διαθέτουν αιχμηρά μέλη κοφτερά σαν λεπίδες και επιθετικά σαν όπλα, ενώ η υλικότητα των γλυπτών υπογραμμίζεται από την ψυχρότητα και την μνημειακή/αντιμνημειακή ιδιότητα του αλουμινίου.

Έτσι οι μπροστινές ανάγλυφες όψεις των γλυπτών ειναι επιμελώς δουλεμένες ενώ οι πίσω είναι πιο τραχιές, φανερώνοντας τον τρόπο που έχει δουλευτεί το γύψινο πρόπλασμα πριν χυτευτεί και αποκαλύπτοντας κινήσεις των χεριών και υφές των υλικών. Και οι δύο πλευρές, εμφανείς στο θεατή, εξερευνούν τα δίπολα της σκηνής και του παρασκηνίου, του προσώπου και του προσωπείου.

Που θα μπορούσαν να κατοικούν αυτές οι δαιμονικες/αγγελικές μορφές; Μήπως περιφέρονται στους δρόμους των μητροπόλεων; Πως ακούγεται το φτερούγισμα ή το σατυρικό γέλιο τους; Πάντως, η σύγχρονη πόλη αποτελεί ένα αφιλόξενο οικοσύστημα, γιατί τέτοιες μορφές θα μπορούσαν να ανατρέψουν την φαινομενική ισορροπία της και την ίδια την δομή της- ένα καπιταλιστικό κατασκεύασμα που φιλοξενεί στα σπλάχνα του ψυχές παγιδευμένες, αποστασιοποιημένες, όπου εργάζονται σαν γρανάζια, προς όφελος μιας πλασματικής «προόδου».

Το έργο Κωμωδία/ Comoedia εξετάζει το αστικό τοπίο που απλώνεται μπροστά μας με ένα ερώτημα: θα καταφέρει ο ποιητής να σώσει τήν πόλιν, όπως στους Βατράχους, ή μόνο μας παρατηρεί αμέτοχα πάνω από τον ουράνιο θόλο, όπως ο Δάντης όταν μετέβη στον Παράδεισο;

Ο Πάνος Προφήτης ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει ολοκληρώσει σπουδές Master of Visuals Arts (2016) στην Royal Academy of Arts της Αμβέρσας με ειδίκευση στις in situ εγκαταστάσεις και στην ΑΣΚΤ (2013). Για το Μεταπτυχιακό του έχει λάβει υποτροφία από το NEON (2015-2016) και η διπλωματική του εργασία βραβεύτηκε το 2016 με το Hugo Roelandt Price από την Royal Academy of Arts, το Hugo Roelandt Estate και το Objectif Antwerp. Επιλεγμένες εκθέσεις: Unboxing Maria Callas, ΚΠΙΣΝ (2023), The Agprognostic Temple, Βρυξέλλες (2023), Cycladic Cafe Art Project, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (2022), A Midsummer Night’s Dream, Alkinois (2022), Epistemologies of the Sun, Rebecca Camhi Gallery (2022), Mythologies/ New Terrains, ΚΠΙΣΝ (2022), Prizing Eccentric Talents, Pet Projects Athens (2021), Hydra School Project (2020), Turtle Soup Ex Dogana, Ρώμη (2018). Ο Προφήτης είναι υπότροφος των Artworks (2018), του Πρoγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το 2018 συμμετείχε στο residency Initiator AiR Program στην Ελευσίνα (Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2023). Το 2013 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Biennale Νέων Καλλιτεχνών της Ανκόνα, Ιταλία. Κατά τη διάρκεια της documenta 14 ο Προφήτης εργάστηκε ως καλλιτεχνικός συνεργάτης της Νιγηριανή visual artist Otobong Enkanga. To 2017 πραγματοποίησε την πρώτη ατομική του έκθεση στην Annie Gentils Gallery στην Αμβέρσα, Βέλγιο.

Κεντρική φωτογραφία: Αριστείδης Λάππας, The Gift of Shamhat, 2023, λάδι σε καμβά, 210 x 205 cm