Φρανκ Κάστορφ: Από τα ερείπια πάντα θα προκύπτει κάτι καινούριο

«Είναι μεγάλη μου τιμή να δουλέψω στην Επίδαυρο, μπροστά σε τόσους χιλιάδες θεατές. Είναι η πρώτη φορά που κάνω κάτι τέτοιο σε ένα ανοικτό θέατρο» αναφέρει ο Γερμανός σκηνοθέτης Φρανκ Κάστορφ για την παράσταση της «Μήδειας» που πρόκειται να παρουσιάσει στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου (21-22 Ιουλίου), όπου θα συνεργαστεί με σπουδαίους ηθοποιούς του θεάτρου μας παντρεύοντας τον αυτοσχεδιασμό και την υποκριτική ελευθερία με την σύγχρονη ελληνική σκηνή σε μια εκρηκτική σκηνοθετική πρόταση.

«Είμαι ένας βίαιος ειρηνιστής», δήλωσε στη συνέντευξη τύπου ο επί 25 χρόνια διευθυντής της ιστορικής βερολινέζικης θεατρικής ομάδας Φολκσμπίνε που σφράγισε από τη δεκαετία του 1990 το «γερμανικό στιλ», υπηρετώντας ένα θέατρο ακραίο και ρηξικέλευθο με υλικά μια έντονα εικαστική γλώσσα και μια σύγχρονη υποκριτική υψηλής θερμοκρασίας. «Εργάστηκα επί 25 χρόνια για να καταστρέψω ό,τι ήξερε μέχρι τότε το γερμανικό θέατρο. Αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύω: Πρώτα καταστρέφω και μετά συνθέτω. Από τα ερείπια πάντα θα προκύπτει κάτι καινούριο» τόνισε.

Το εγχείρημα εντάσσεται στην προσπάθεια της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Φεστιβάλ να καταστήσει την Επίδαυρο έναν τόπο για τον επαναστοχασμό πάνω στο στον αρχαίο δράμα. «Η συγκεκριμένη παραγωγή δίνει το διεθνές στίγμα του φετινού προγράμματος» σημείωσε η καλλιτεχνική διευθύντρια του θεσμού, Κατερίνα Ευαγγελάτου.

«Δεν θέλουμε το φεστιβάλ να φιλοξενεί απλά παραστάσεις. Μας απασχολούν οι νέες δραματουργίες. Η αρχή αυτής της προσπάθειας έγινε το 2021 με τον "Οιδίποδα" της Μάγια Τσάντε, σε σκηνοθεσία του Τόμας Οστερμάιερ και συνεχίστηκε το 2022 με τις παγκόσμιες πρεμιέρες του Γιόχαν Σίμονς και του Ούλριχ Ράσε. Αυτό που επιδιώκουμε λοιπόν είναι να ξανασκεφτούμε πάνω στους κλασικούς. Το φετινό εγχείρημα είναι κάπως διαφορετικό, γιατί ένας ξένος σκηνοθέτης έρχεται να ανοίξει διάλογο με ένα ελληνικό team. Είναι η πρώτη φορά που δοκιμάζουμε κάτι τέτοιο, με έναν δημιουργό, που έχει μια πολύ προσωπική αντίληψη κι ένα δικό του στίγμα για το τι είναι δραματουργία και πώς φτιάχνεται ένα έργο, πριν την παρουσίασή του. Δεν θα έχουμε λοιπόν ένα συμβατικό κείμενο "κλειδωμένο" στους στίχους του Ευριπίδη, αλλά μια νέα δραματουργία: θα δούμε τη Μήδεια του Φρανκ Κάστορφ» συμπλήρωσε.

Όπως εξήγησε ο Γερμανός σκηνοθέτης είναι ακόμα πολύ δύσκολο να μας πει τι ακριβώς θα δούμε στην Επίδαυρο σε λίγο καιρό. «Έχω μια ιδέα και μετά μια άλλη που με πηγαίνει στην επόμενη. Είμαι μια ψυχοπαθολογική περίπτωση. Μπορώ να σας υποσχεθώ τα πάντα, αλλά μετά να κάνω το αντίθετο» σημείωσε αυτοσαρκαζόμενος. Ο ίδιος άλλωστε θα μάς παρουσιάσει ένα νέο κείμενο, με αφορμή αυτό του αρχαίου τραγικού. Η «Μήδεια» του Κάστορφ, θα αντλεί από κείμενα του Χάινερ Μύλλερ, όπως το «Μήδειας Υλικό», τη «Ρημαγμένη Όχθη» και το «Τοπίο με Αργοναύτες», ποιήματα του Ρεμπώ, αποσπάσματα άλλων συγγραφέων, καθώς και δικές του ιδέες. Εξάλλου, ο ίδιος συνηθίζει να συνθέτει διαφορετικά κείμενα ανεξαρτήτως εποχής με στόχο να αναδείξει τον στοχασμό και τη φιλοσοφική αντιπαράθεση στο υπόστρωμα της κάθε ιστορίας.

Πέντε καταξιωμένες γυναίκες ηθοποιοί- η Αγγελική Παπούλια, η Μαρία Ναυπλιώτου, η Στεφανία Γουλιώτη, η Ευδοκία Ρουμελιώτη και η Σοφία Κόκκαλη- θα ερμηνεύσουν την Μήδεια, επιχειρώντας να αναδείξουν τις διαφορετικές πλευρές και στιγμές της ηρωίδας. Μαζί τους θα δούμε επί σκηνής τους Νίκο Ψαρρά, Αινεία Τσαμάτη και Νικόλα Χανακούλα στους ανδρικούς ρόλους του Ιάσονα και του Κρέοντα. Ο δραματουργικός ιστός της παράστασης δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, μοιάζει με ένα παζλ που συμπληρώνεται αργά, όπως υποστηρίζουν οι ηθοποιοί στο οποίο συμμετέχουν κι ίδιοι προσθέτοντας κομμάτια.

Ο Κάστορφ θεωρεί πρωτοποριακό τον Ευριπίδη, ο οποίος παρουσίασε μπροστά σε ένα ανδρικό κοινό ένα τόσο φεμινιστικό θέμα, πριν από 2.500 χρόνια: «Είναι σπουδαίο που μας κάνει να στοχαστούμε τι σημαίνει γυναίκα. Στον Ευριπίδη έχουμε μια μετάβαση, μια ιδιότυπη κι ενδιαφέρουσα διάλυση της τραγωδίας» ανέφερε. Όσο για το λόγο που θα δούμε πολλές Μήδειες σε αυτό το ανέβασμα, δήλωσε: «Σε κάθε γυναίκα υπάρχει η δυνατότητα μιας Μήδειας. Οπότε όλες μπορούν να την υποδυθούν. Κάθε μια έχει να δώσει κάτι διαφορετικό, γιατί κάθε μια προσεγγίζει και ερμηνεύει διαφορετικά το συγκεκριμένο ρόλο. Γι' αυτό αποφάσισα να εφαρμόσω αυτό το σχήμα στη συγκεκριμένη παράσταση».

Επικαλούμενος τα λόγια του Ζαν Ζενέ, είπε ότι ο κόσμος, που ζούμε δεν είναι καλός. «Γι' αυτό το μόνο που μένει στον άνθρωπο είναι μια λαχτάρα να είναι ωραίος. Αυτή η λαχτάρα κρύβει την επαναστατικότητα. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και στη Μήδεια, η οποία αντιδρά στον κόσμο που την περιτριγυρίζει. Γι' αυτό τον καταστρέφει, φεύγοντας στο τέλος με το άρμα του ήλιου στους ουρανούς».

Οι ηθοποιοί της παράστασης, αναφέρθηκαν με ενθουσιασμό στην συνεργασία τους με τον Γερμανό σκηνοθέτη και μίλησαν για μια ιδιαίτερη δουλειά που καλεί τους θεατές να είναι δεκτικοί μαζί της. Η Μαρία Ναυπλιώτου είπε ότι αυτή η συνεργασία αποτελεί την πιο ευτυχισμένη στιγμή στην επαγγελματική της πορεία και εξέφρασε τη χαρά της που έρχεται αντιμέτωπη με πράγματα που δεν έχει δοκιμάσει ξανά. Ο Αινείας Τσαμάτης αναφέρθηκε στην δραματουργία της παράστασης που αποκαλύπτεται μέρα με τη μέρα, ενώ η Ευδοκία Ρουμελιώτη και η Αγγελική Παπούλια μίλησαν για την τεράστια ελευθερία και την εμπιστοσύνη που τους δείχνει ο σκηνοθέτης στην πρόβα κάνοντας τους ηθοποιούς συμμέτοχους στη σύνθεση της δραματουργίας. Ο Νικόλας Χανακούλας αναφέρθηκε στον βαθύ, διεισδυτικό και μαγνητικό τρόπο που προσεγγίζει ο Κάστορφ τα πράγματα, η Σοφία Κόκκαλη στη συνειρμική σκέψη του που φτιάχνει ολόκληρους κόσμους και η Στεφανία Γουλιώτη στον ιδιαίτερο τρόπο δουλειάς του που θυμίζει πίνακα του Ιερώνυμου Μπος, όπου ξεπηδούν όλα τα θεμελιώδη ανθρώπινα ζητήματα.

Ν.Μπ.