Ο πολιτισμός στο Καστελόριζο

Με μια φαντασμαγορική Τελετή Λήξης ολοκληρώθηκε την Κυριακή 28 Αυγούστου 2022 το 7o Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελορίζου 2022 «Πέρα από τα Σύνορα».

Το 7o Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελορίζου 2022 έριξε αυλαία ως η πιο λαμπρή και πετυχημένη έκδοση, έως τώρα, στην ιστορία του θεσμού: 3 σκηνές προβολών, 10 βραβεία, 3 κριτικές επιτροπές και 26 παγκόσμιες και πανελλαδικές πρεμιέρες υπήρξαν, μεταξύ άλλων, μερικές μόνο από τις πρωτοπορίες του 7ου «Πέρα από τα Σύνορα».

Η Τελετή Λήξης ξεκίνησε με την προβολή της ταινίας «A Death for Peace. Mahatma Gandhi and the Impossible Quest», του Arnaud Mandagaran μια ταινία αφιερωμένη στις άγνωστες πτυχές του πολιτικού παρασκηνίου των αντιπάλων του σπουδαίου ανθρωπιστή και συμβόλου της ελευθερίας, Mahatma Gandhi, θέτοντας επί τάπητος προβληματισμούς για την έννοια της Δημοκρατίας σε μια καθολική και παγκόσμια κλίμακα. Μιας Δημοκρατίας πέρα από κάθε σύνορο.

Στη συνέχεια έλαβε χώρα η τελετή απονομής των 10 βραβείων του Φεστιβάλ, τα οποία παρέδωσε με μεγάλη συγκίνηση η Κριτική Επιτροπή του Επίσημου Διαγωνιστικού Τμήματος. Το βραβείο για το καλύτερο Κοινωνικό-Πολιτικό Ντοκιμαντέρ απέσπασε η ταινία «The Poet’s Wife» της Helke Misselewitz, μια ταινία αιφνίδιας ομορφιάς και «αφιλτράριστης» ανθρωπιάς, ύμνος στην γυναικεία καλλιτεχνική πρωτοπορία. Το βραβείο καλύτερου Ελληνικού Ντοκιμαντέρ, με την ευγενική χορηγία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, απέσπασε η ταινία «The Other Half» του Γιώργου Μουτάφη, μια ταινία που εισχωρώντας σε απρόσιτα σημεία κατέγραψε ιστορίες που ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια και αποκάλυψε πώς ζει «Το Άλλο Μισό». Το βραβείο απένεμε η Άννα Κασιμάτη, εκπρόσωπος του Ε.Κ.Κ. που τίμησε το Φεστιβάλ με την παρουσία της. Το βραβείο καλύτερου Ιστορικού Ντοκιμαντέρ απέσπασε η ταινία «Reconstruction of the Occupation» σε σκηνοθεσία του Jan Sikl, το οποίο προβλήθηκε σε πανελλαδική πρεμιέρα. Φιλμικές αντηχήσεις εορτασμών και καθημερινών στιγμών περιγράφονται λίγο πριν την εισβολή των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία. Το βραβείο καλύτερου Μικρού Μήκους του Επίσημου Διαγωνιστικού Τμήματος απέσπασε η ταινία «May 1st 2021» του Luis Cuenca Castro, το οποίο έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο «Πέρα από τα Σύνορα». Στην ταινία περιγράφεται η ιστορία μιας ημέρας από τη ζωή μιας κινεζικής οικογένειας της εργατικής τάξης, η επαναλαμβανόμενη ρουτίνα της, αλλά και η αισιοδοξία για το μέλλον που μένει να έρθει. Το ειδικό βραβείο «Οδυσσέας» για δημιουργούς του απόδημου ελληνισμού απέσπασε το «Πνεύμα Γηγενές» της Βίκυ Μαρλωφέκα, πραγματευόμενο τη σχέση ανθρώπου – φύσης εντός ενός ψυχογεογραφικού πλαισίου. Το βραβείο «Οδυσσέας» απονέμεται από τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών. Τέλος, το βραβείο Μεσογειακής Φιλίας απέσπασε η ταινία «Χρόνης Μπότσογλου. Ήμουν κι εγώ εκεί και με φίλεψαν ένα πιάτο με φακή…», του Φρέντυ Βιανέλλη μια ταινία – φόρος τιμής σε έναν από τους πιο σημαντικούς ζωγράφους της σύγχρονης εγχώριας ιστορίας. Το εν λόγω βραβείο, που δίνεται κάθε χρόνο με την χορηγία του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων, παρέδωσε ο Γιώργος Χαρωνίτης, ως εκπρόσωπος του ΕΚΟΜΕ.

Φέτος για πρώτη φορά εγκαινιάστηκε και η δεύτερη διαγωνιστική σκηνή του Φεστιβάλ που έχει ως στόχο την ανάδειξη και βελτίωση του μικρού μήκους ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα και την προώθηση νέων ή/και ανερχόμενων κινηματογραφιστών της διεθνούς καλλιτεχνικής κοινότητας, η μicro σκηνή. Συγκεκριμένα δόθηκαν ο Χρυσός, Αργυρός και Χάλκινος «Φοίνικας» με αποκλειστική χορηγία του γερμανικού κρατικού καναλιού Phoenix. Τον Χρυσό «Φοίνικα» του «Πέρα από τα Σύνορα» απέσπασε η ταινία «February 1st», ένα οπτικό οδοιπορικό προς την αναζήτηση της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας μέσα από ένα αμιγώς γυναικείο πρίσμα των Mo Mo και Leila Macaire, εστιασμένο στην Μιανμάρ. Αργυρό «Φοίνικα» απέσπασε το ντοκιμαντέρ κινουμένων σχεδίων iRony, του Radheya Jegatheva το οποίο έθεσε ως βασικό πυλώνα στοχασμού το ζήτημα της εξάρτησης από τα νέα τεχνολογικά μέσα, σε μια σύγχρονη μετανεωτερικότητα ταχέως μεταβαλλόμενη. Τέλος, ο Χάλκινος «Φοίνικας» αποδόθηκε στην ταινία «Σιδηροδρομικές Μνήμες» της Αιμίλιας Μπουρίτη, μια οπτικοακουστική σπουδή πάνω στην έννοια της μετακίνησης ως ατομική και συλλογική μνήμη. Εύφημο Μνεία απέσπασαν οι ταινίες μικρού μήκους «Ταναϊς», της κινηματογραφικής ομάδας του γυμνασίου Νέας Κυδωνιάς Χανίων, και «Boxer» της Άριας Σαρίδη.

Κλείνοντας, το βραβείο της η Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI), που από φέτος εγκαινίασε το αντίστοιχο βραβείο στο «Πέρα από τα Σύνορα», απέσπασε η ταινία “Village of Women” της Tamara Stepanyan, μια ταινία που κοιτά συγκριτικά τις αλλαγές στον κύκλο του χρόνου και τις αλλγές στον κύκλο των ανθρώπινων ζωών.

Κατά τη διάρκεια της Τελετής Λήξης σημαντικοί άνθρωποι της πολιτικής, αλλά και διεθνών πολιτιστικών και ευαγών ιδρυμάτων απεύθυναν χαιρετισμό προς το Φεστιβάλ: μεταξύ άλλων, χαιρετισμό έδωσε ο εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού και Γενικός Γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών, καθηγητής Γιάννης Χρυσουλάκης ο οποίος για μια ακόμα χρονιά συνεχάρη την διοργάνωση και εξύμνησε την υψηλή πολιτιστική αίγλη που εκπέμπει. Στο πλαίσιο της επίσκεψης επισήμων διπλωματών της Νοτίου Αφρικής, τίμησαν την Τελετή Λήξης η Πρέσβειρα της Νοτίου Αφρικής στην Ελλάδα, κυρία Beryl Rose Sisulu, όπως και ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Nelson Mandela, κύριος Sello Hatang. Επιπλέον, ο Πρέσβης του Καναδά στην Ελλάδα, κύριος Mark Allen, στον χαιρετισμό του δήλωσε εντυπωσιασμένος από την πρώτη του επίσκεψη στο Φεστιβάλ «Πέρα από τα Σύνορα» και ανέφερε την ζωογόνα ανάγκη για την στενή πολιτιστική συνεργασία Καναδά και Ελλάδας, με αφορμή το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου. Τέλος, η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ειρήνη Σαρίογλου και ο Διευθυντής Διεθνούς Ανάπτυξης, Michel Noll, με μεγάλη χαρά και εμφανή συγκίνηση ευχαρίστησαν όλους τους διοργανωτές και εθελοντές του Φεστιβάλ για τη συμβολή τους, καθώς επίσης και όλους τους 200 προσκεκλημένους της 7ης έκδοσης του «Πέρα από τα Σύνορα» που συνεχίζουν όχι μόνο να υποστηρίζουν τη διοργάνωση, αλλά και να την ενθαρρύνουν έτσι ώστε το Φεστιβάλ να καταστεί ένας από τους σημαντικότερους κινηματογραφικούς τόπους συνάντησης στην Ελλάδα, στην άκρη του Αιγαίου και εκεί που το Ντοκιμαντέρ συναντά την Ιστορία και τον Πολιτισμό.

Σαν επιστέγασμα της μοναδική αυτής βραδιάς, ο πολύ ξεχωριστός ερμηνευτής και φίλος του Φεστιβάλ, Βασίλης Γισδάκης, πλαισιωμένος από το μοναδικό μουσικό σύνολο «Αργοναύτες» απέτισαν φόρο τιμής σε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κεφάλαια που έβγαλε ποτέ αυτός ο τόπος, στον αείμνηστο Μίκη Θεοδωράκη. Με μελωδίες και ηχοχρώματα από τον μαγικό κόσμο του μεγάλου έλληνα συνθέτη, ο Βασίλης Γισδάκης ταξίδεψε τους παρευρισκόμενους σε αλλοτινές εποχές κλείνοντας έτσι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτή την μεγάλη και διεθνή γιορτή της πρωτοποριακής κινηματογραφίας και πολιτισμού που ακούει στο όνομα Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου «Πέρα από τα Σύνορα». Τον συντονισμό και παρουσίαση της βραδιάς ανέλαβε η καταξιωμένη δημοσιογράφος Ευάννα Βεάρδου.

Το Φεστιβάλ τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Πρoέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Η διοργάνωση ανήκει στο Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔΙΣΜΕ), σε συνεργασία με την Ecrans des Mondes (Παρίσι), την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και έχει την υποστήριξη ή/και χορηγία του Υπουργείου Εξωτερικών / Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμου και Δημόσιας Διπλωματίας, του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Υπουργείου Εσωτερικών, της Βουλής των Ελλήνων, του Δήμου Μεγίστης, της Πρεσβείας της Αυστραλίας στην Αθήνα, της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, της Πρεσβείας της Ισπανίας στην Αθήνα, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, του Τσεχικού Κέντρου Αθήνας, του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ), του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης (ΕΡΤ).

culturenow.gr