Η ανθρώπινη ψυχή δεν χωράει σε μελέτες

«Ο άνθρωπος χρειάζεται δυσκολίες. Είναι απαραίτητες για την υγεία».

Η ρήση ανήκει στον Ελβετό γιατρό και ψυχολόγο, Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ που στις 6 Ιουνίου του 1960, πεθαίνει ήρεμα και γαλήνια στο σπίτι του στο Κίσχαντ, σε ηλικία 86 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο συγγραφικό έργο και έχοντας ανοίξει νέους δρόμους παρατήρησης και έρευνας αυτού του απίστευτου σύμπαντος που ονομάζεται ανθρώπινη ψυχή. Όσο για το απόφθεγμά του, έχει βιωματικό χαρακτήρα.

Από 12 ετών, ο μικρός Καρλ, γιος ιερέα που γεννήθηκε σε σχετικά φτωχή οικογένεια, υπέφερε από νεύρωση και είχε κρίσεις λιποθυμίας. Κι ήταν αυτή ακριβώς η προσωπική εμπειρία που τον βοήθησε στην απόλυτη κατανόηση της νεύρωσης και στην διατύπωση ενός έξοχου ορισμού: «Νεύρωση υπάρχει, όταν κόβεται η γέφυρα, ανάμεσα στο συνειδητό και στο ασυνείδητο. Θεραπεία επέρχεται με το ξανά χτίσιμο αυτής της γέφυρας. Το υλικό που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο άνθρωπος είναι η ενεργητική του φαντασία». Και σίγουρα ήταν αυτή η εύθραυστή του υγεία που του δημιούργησε την ανάγκη να μπορεί να θεραπεύει, τον εαυτό του, αλλά και τους συνανθρώπους του.

Ο Γιουνγκ, αν και είχε έφεση στις κλασικές σπουδές, αν και γνώριζε από μικρός πολλές γλώσσες (σύγχρονες και αρχαίες, συμπεριλαμβανομένων και των σανσκριτικών), αν και ήθελε να γίνει αρχαιολόγος, τελικά, στα 20 του, πήγε στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας, στο τμήμα της Ιατρικής.

Με δεδομένο το ενδιαφέρον του, σε θεολογικά, πνευματιστικά και ψυχολογικά ζητήματα, η επιλογή της ειδικότητας της Ψυχιατρικής λίγα χρόνια αργότερα, ερμηνεύεται ως φυσιολογικό επακόλουθο. Μάλιστα, όταν ξεκίνησε την πρακτική του, προκειμένου να νιώσει πιο κοντά στους ασθενείς του, για μισό χρόνο, κλειδώθηκε από μόνος του, πίσω από τους τοίχους ενός ασύλου, ακριβώς για να συνηθίσει την ατμόσφαιρα.

Όπως συνήθιζε να λέει «καλό είναι όποιος επιθυμεί να γνωρίσει την ανθρώπινη ψυχή, να αποχαιρετήσει τις μελέτες του και να περιπλανηθεί, με ανοιχτή καρδιά, στον κόσμο: Στην φρίκη των φυλακών, στα νοσοκομεία, στις σκοτεινές ταβέρνες, στα πορνεία, στα χαρτοπαικτικά καταγώγια, στα κοσμικά σαλόνια, στο χρηματιστήριο, στις σοσιαλιστικές συγκεντρώσεις, στις εκκλησίες».

Ο Γιουνγκ θεωρούσε το θρησκευτικό ένστικτο, θεμέλιο του ατομικού κόσμου, διαχωρίζοντάς το ταυτόχρονα, από τις επιταγές των θρησκειών : «Η θρησκεία είναι μια άμυνα, εναντίον της εμπειρίας του Θεού». Αυτή του η άποψη, τον έφερε σε ρήξη με τον Φρόιντ που ποτέ πάντως ο Γιουνγκ δεν έπαψε να τον σέβεται και να τον θεωρεί δάσκαλό του. Απλά, διαφώνησε μαζί του, σε κάποια πράγματα, όπως π.χ στην θεωρία του περί σεξουαλικότητας, θεωρώντας την «υπερφορτωμένη», αφού ως γνωστόν ο «πατέρας ψυχανάλυσης», πίσω από καθετί, αυτό έβλεπε. Κατά τ’ άλλα, ο μαθητής, πήγε και παραπέρα, διατυπώνοντας την κορυφαία θεωρία του «περί συλλογικού ασυνειδήτου»: «Όλοι μοιραζόμαστε ένα μαζικό ασυνείδητο νου, διαμορφωμένο από τις μνήμες και τα πρότυπα συμπεριφοράς, σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Από εδώ πηγάζουν κάποιοι αρχέγονοι φόβοι και ο μυστικισμός». Μερικά ακόμη σοφά λόγια του: «Όλα όσα μας ενοχλούν στους άλλους, μπορούν να μας οδηγήσουν στην κατανόηση του εαυτού μας». «Αυτό που δεν θέλει κανείς να ξέρει για τον εαυτό του, καταλήγει να επέρχεται σαν πεπρωμένο». «Η λέξη ευτυχία, θα έχανε την σημασία της, αν δεν την εξισορροπούσε η λύπη».