Στέλιος Καζαντζίδης vs Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Πυλώνες της λαϊκής μουσικής οι δύο αξεπέραστοι βάρδοι άφησαν μοναδικό αποτύπωμα. Χάρις στον Καζαντζίδη αναδείχθηκε μια γενιά σπουδαίων τραγουδιστών όπως ο Γαβαλάς, ο Διονυσίου, ο Αγγελόπουλος, ο Τσετίνης, ο Αναγνωστάκης και ο Μητροπάνος.

Όλοι τους, λίγο-πολύ τον μιμήθηκαν κάποια στιγμή και εμπνεύστηκαν από το παράδειγμά του. Ο ίδιος ο Στέλιος, προικισμένος με αδρή φωνή βαρυτόνου, με άνεση τόσο στα «ψηλά» όσο και στα «χαμηλά», αφομοίωσε τα ποικίλματα της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Από πολλούς θεωρείται, κι όχι άδικα, ο πιο ολοκληρωμένος μεσογειακός τροβαδούρος – εντυπωσιάζει ιδιαίτερα η λαβυρινθώδης ερμηνευτική λογική του.

Εξίσου συγκλονιστικός ερμηνευτής όμως, υπήρξε και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Χωρίς να διαθέτει το ευρύ, πλούσιο μέταλλο του Στέλιου, κατάφερε, ειδικά στα χρόνια του πενήντα και του εξήντα, να διαμορφώσει ένα προσωπικό ύφος που αποτέλεσε εντέλει το αντίπαλο δέος στην Καζαντζιδική κοσμογονία. Δωρικός, ευθύγραμμος, σχεδόν ασκητικός ο σημαίνων αυτός λαϊκός τραγουδιστής συνέδεσε το όνομά του με τα μεγάλα τραγούδια του ρεμπέτικου, ανέδειξε το έργο του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκη και του Ξαρχάκου, όπως άλλωστε και ο Στέλιος, αφήνοντας ένα όνομα βαρύ στα κατάστιχα της ελληνικής μουσικής.

Δεν μπορεί, και δεν πρέπει, να πει κανείς ότι ο Στέλιος είναι καλύτερος από τον Γρηγόρη ή το ανάποδο. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο στο ψηφιδωτό μιας αξιοσημείωτης παράδοσης που δημιούργησε λαϊκό πολιτισμό.