Δρ Γεώργιος Σκάρπας: «Θα βγούμε νικητές από τη μάχη με τον κορονοϊό, όπως ο Θρύλος στα μεγάλα ματς»

Κορονοϊός, πρόληψη, θεραπεία, ρομποτική, εθελοντισμός, αναγεννητική ιατρική και Θρύλος, Θύρα 7, «Ευαγγέλιο», Ντέιβιντ Μπλατ και Αργύρης Σαλιαρέλης. Αν νομίζετε ότι υπάρχει έστω και μία λέξη ή έννοια που ενδιαφέρει εσάς ή τους (συν)ανθρώπους σας σάς προκαλούμε να διαβάσετε ολόκληρη την ενδιαφέρουσα συνέντευξη με έναν λαμπρό επιστήμονα, μοναδικό άνθρωπο και γνήσιο Ολυμπιακό, που δρα με χειρουργική σκέψη και λόγο σαν νυστέρι...

Γνωριζόμαστε χρόνια. Από πού πηγάζει αυτό το πάθος που έχεις για τον Ολυμπιακό και ποια ήταν η πρώτη «γνωριμία» με το «Γ. Καραϊσκάκης»;

Ο νονός μου Ευτύχιος Χριστοφάκης, που είχε διατελέσει και μέλος του Ερασιτέχνη διοικητικά, τη δεκαετία του ’70 ήταν αξιωματικός της αστυνομίας.
Αυτός μαζί με τον πατέρα μου με μύησαν στην αγάπη του Θρύλου. Πρώτη φορά βρέθηκα στο «Καραϊσκάκης» στα 5 με τον πατέρα μου και τον νονό μου. Ήταν το 1982, τέλος Φεβρουαρίου, και παίζαμε με τον Ηρακλή. Είχε αρχίσει η αντεπίθεση του ΟΣΦΠ στον 2ο γύρο του πρωταθλήματος με προπονητή τον Αλκέτα Παναγούλια, που αντικατέστησε τον Σενέκοβιτς τον Δεκέμβριο. Σημαντικός αγώνας, τον οποίο κερδίσαμε τελικά με 1-0 χάρη σε γκολ του Εσταβίλιο, που έβαλε και το νικητήριο στο μπαράζ με τον ΠΑΟ στον Βόλο το 1982 και κατακτήσαμε το πρωτάθλημα. Μετά το τέλος του αγώνα κατεβήκαμε στα αποδυτήρια κι εκεί πήρα αυτόγραφο από έναν «γίγαντα» στα παιδικά μου μάτια, με μαλλί-χαίτη, σαν ένα ατίθασο άλογο. Ήταν ο Μάρτιν Νοβοσέλατς, αυτός ο τεράστιος αμυντικός, εφάμιλλος όπως έλεγαν του Μπεκενμπάουερ και ηγέτης της άμυνάς μας επί τριετία. Δυστυχώς το αυτόγραφο αυτό κάπου χάθηκε, όπως και άλλα αναμνηστικά, που όταν τα έχεις νομίζεις ότι θα είναι εκεί για πάντα, αλλά καθώς μεγαλώνεις με κάποιο μαγικό τρόπο τα ξεχνάς, τα χάνεις και σου μένουν ως ανάμνηση γλυκιά της παιδικότητάς σου.

Η πιο έντονη και συναισθηματικά φορτισμένη στιγμή που θυμάσαι να έχεις ζήσει;

Την ημέρα της τραγωδίας στη Θύρα 7. Ο πατέρας ήταν στο γήπεδο στο παλιό «Καραϊσκάκης» στη θύρα απέναντι από την «7». Θυμάμαι ακόμα την αγωνία στη φωνή του νονού μου όταν σήκωσα το τηλέφωνο στο σπίτι και με ρώτησε αν γύρισε ο πατέρας μου. Μετά μίλησε με τη μάνα μου και της είπε για κάτι φοβερό που έγινε στο γήπεδο με πολλούς τραυματίες. Την καθησύχασε βέβαια, γιατί ήταν σίγουρος ότι ο πατέρας μου και η υπόλοιπη παρέα θα ήταν εντάξει. Η ενημέρωσή του ήταν συνεχής και θα μας τηλεφωνούσε για οτιδήποτε νεότερο. Η τότε κρατική τηλεόραση είχε αρχίσει ήδη να ανακοινώνει στοιχεία για την τραγωδία αυτή που θα στοίχειωνε για πάντα τη Θρυλική μας ιστορία και η αγωνία της μάνας μου ήταν αδιάκοπη στα λίγα λεπτά που μεσολάβησαν από τη λήξη του τηλεφωνήματος έως το χτύπημα στο κουδούνι από τον πατέρα μου. Μάλιστα σάστισε βλέποντας τη μάνα μου σε τόσο άσχημη ψυχολογική κατάσταση, γιατί δεν ήξερε ούτε αυτός τι είχε γίνει, καθώς είχαν φύγει 5 λεπτά πριν από τη λήξη του ματς, το οποίο είχε ήδη κριθεί, για να γλιτώσουν την κίνηση στους δρόμους γύρω από το γήπεδο (πήγαιναν όλοι με ένα αυτοκίνητο, συνήθως το δικό μας).

Έχεις κλάψει για τον Ολυμπιακό;

Στον τελικό Κυπέλλου του 1986, όταν χάσαμε 4-0 από τον Παναθηναϊκό. Η χειρότερη στιγμή, για ένα ματς που ακόμα δεν έχω καταλάβει πώς ήρθε αυτό το σκορ. Τότε ήταν η πρώτη φορά που έκλαψα για την ομάδα αυτή, μικρούλης όπως ήμουν, νομίζω στο 3-0 θυμάμαι να κλαίω απαρηγόρητος, γιατί ένιωσα ότι κατέρρευσε η ομάδα μου και καταστράφηκε ο κόσμος όλος. Την επόμενη δεκαετία βέβαια ο Θρύλος με αντάμειψε με πολλές 4άρες ενάντια στον «αιώνιο». Οπότε...

Ξέρω την αδυναμία που έχεις στο μπάσκετ. Ποιο είναι το παιχνίδι που σου έρχεται πρώτο στο μυαλό, τώρα που μιλάμε; Μη μου πεις ο τελικός της Πόλης. Κάτι πιο... ρετρό!

Η Ρεάλ με Σαμπόνις, Αρλαούσκας, Λάσα κ.λπ., ο Θρύλος με Τάρλατς, Πασπάλιε, Μπέρι, τον μεγάλο και αιώνιο κατοπινό αρχηγό Τόμιτς κ.λπ. Τεράστια νίκη στον δρόμο για το φάιναλ φορ που θα γινόταν στο ΣΕΦ, όπου δεν πήγαμε για ένα πάτημα στη γραμμή από τον Ζάρκο. Ένα ματς που είδα στο ΣΕΦ και αρνιόταν να χάσει ο Θρύλος του Ιωαννίδη. Ένα γήπεδο τόσο γεμάτο, που φάγαμε μία ώρα για να βγούμε από τις εξέδρες και άλλη μία ώρα από το πάρκινγκ. Τότε άνοιγαν και οι πτυσσόμενες εξέδρες και έφταναν έως τις πλάγιες γραμμές. Στην τελευταία επίθεση που έκρινε τη νίκη έγιναν 2 σουτ άστοχα και του Σαμπόνις που ήταν εκπρόθεσμο και νομίζω πως πεθάναμε όλοι μέχρι να καταλάβουμε ότι ο διαιτητής δεν το μέτρησε.
Την επόμενη χρονιά, το 1993, ο Θρύλος με Φασούλα, Ζάρκο, Τάρπλεϊ, Τόμιτς, Σιγάλα νίκησε μέσα στη Μαδρίτη στον δρόμο για το τραγικό φάιναλ φορ του Τελ Αβίβ και μάλιστα νομίζω ότι ήταν η 1η ελληνική ομάδα που κατάφερε ποτέ κάτι τέτοιο. Από τα κατοπινά χρόνια της δόξας υπάρχουν πλείστες στιγμές που μας έχουν στιγματίσει, αλλά δυστυχώς δεν χωρούν ούτε σε 15τομη εγκυκλοπαίδεια. Πάντως στη ζυγαριά, τώρα που είμαι 42 ετών, βλέπω ότι έχουμε 90%-95% στιγμές δόξας και χαράς για τον Θρύλο και μόνο ένα 5% με λύπες, που όμως έδρασαν και δρουν ευοδωτικά στην εξέλιξη της ομάδας μας.

Αυτό το ποσοστό οφείλεται και στην αυτοκρατορία στα ερασιτεχνικά τμήματα...

Τι να πει κάποιος για τα υπόλοιπα τμήματα και για τους αθλητές του Ερασιτέχνη, που μόνο επιτυχίες και περηφάνια έχουν φέρει όλα αυτά τα χρόνια... Ως παλιός πολίστας έχω μια αδυναμία στην ομάδα αυτή, που είναι παγκόσμιας κλάσης, αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ τον τελικό στο βόλεϊ με τη Ραβένα σε ένα κατάμεστο ΣΕΦ με την τότε ομαδάρα του Θρύλου. Δυστυχώς ηττηθήκαμε, αλλά μάθαμε και κατακτήσαμε κορυφές τα επόμενα χρόνια.

Ξεπληρώνονται... γραμμάτια από τα «πέτρινα» χρόνια;

Εμείς που τα ζήσαμε και καταφέραμε να παραμείνουμε Ολυμπιακοί, μόνο εμείς ξέρουμε τι περάσαμε. Ήταν βλέπεις μια άλλη εποχή, πιο αγνή, αλλά πολύ πιο σκληρή. Με λίγα ματς, φτωχή ενημέρωση και συγκεκριμένα ΜΜΕ. Τότε ήταν που το «Ερυθρόλευκο Ευαγγέλιο» ~που λέγεται «ΦΩΣ των Σπορ»~ και ο αείμνηστος Θεόδωρος Νικολαΐδης κράτησαν και στήριξαν όλους εμάς τους μικρούς δίπλα στον Θρύλο. Γιατί ο πόλεμος και η καζούρα μαίνονταν παντού. Εφημερίδες, αθλητικοί παράγοντες, συμμαθητές στο σχολείο, όλοι ενάντια στον Θρύλο. Τότε χάσαμε πολλούς φιλάθλους στην ηλικία μας, γιατί ο νέος θέλει να πηγαίνει πάντα με τον δυνατό, βλέπεις. Τους ανακτήσαμε βέβαια μετά, στα ένδοξα χρόνια του Σωκράτη Κόκκαλη, και τώρα στη «χρυσή» εποχή του Βαγγέλη Μαρινάκη, αλλά... ήταν μια δύσκολη 9ετία για όλους μας.

Και με ακραία σκηνικά. Ως επιστήμονας, θυμάσαι τους... επιστήμονες του Σαλιαρέλη;

Αν το θυμάμαι! Το ματς με τον Αθηναϊκό το ’91, με τραγελαφικά γεγονότα να συμβαίνουν στα διοικητικά του Ολυμπιακού. Πρόεδρος ο Αργύρης ~«φέρε πίσω το πορτοφόλι»~ Σαλιαρέλης. Η εξέδρα βράζει, γιατί εκτός από τη διοικητική ανυποληψία υπάρχει και κυνήγι από διαιτησία, ΕΠΟ και άλλους. Η εκδοχή που ξέρω από την «ερυθρόλευκη» παρέα, είναι ότι κάποιος ιατρός ~και μετέπειτα καθηγητής νομίζω~ που ήταν μέσα σε αυτούς που εισέβαλαν εντόπισε τον Σαλιαρέλη που κατέβηκε στον αγωνιστικό χώρο για να κατευνάσει δήθεν τα πράγματα και ακούγοντας τις αιτιάσεις για «χουλιγκανισμούς», ότι «ήθελαν να κάψουν το γήπεδο» και άλλα γραφικά, του είπε: «Εμείς που μπήκαμε σήμερα μέσα δεν είμαστε χούλιγκαν ή αλήτες, γιατί τότε θα τις έτρωγες πρώτος. Είμαστε απλώς αγανακτισμένοι με την αδικία της ομάδας μας και παραφερθήκαμε. Εγώ είμαι ιατρός, ο άλλος οδοντίατρος, τα παιδιά εκεί μηχανικοί. Είμαστε όλοι επιστήμονες και θέλουμε να απαλλάξουμε την ομάδα από σένα και να την προστατέψουμε από την αδικία». Αυτή την κουβέντα πήρε ο Ανάργυρος και την έκανε σημαία!

Φοβερό, δεν έχει ακουστεί αυτή η εκδοχή... «Έβραζε» ο κόσμος τότε ~και με το δίκιο του.

Ξέρεις στον Ολυμπιακό συναντιούνται η εργατική τάξη και η διανόηση γιατί και τα δύο αυτά κοινωνικά πεδία έχουν τρία κοινά βασικά χαρακτηριστικά: την προοδευτική διάθεση, την αλληλεγγύη με την προσφορά και την πολιτική ωριμότητα με τη σοφή σκέψη. Δες λίγο ποιοι δημιούργησαν τον ΟΣΦΠ και θα καταλάβεις ακριβώς τι εννοώ. Ποια ήταν η αφετηρία τους και πώς πορεύτηκαν. Γι’ αυτό είναι επιβεβλημένο να μη χάσει ο Θρύλος αυτή την ταυτότητα, αλλά να την αναδείξει, όπως κάνει με τεράστια επιτυχία η διοίκηση του Βαγγέλη Μαρινάκη.

Μου έλεγες για το «ΦΩΣ» νωρίτερα. Το χαρακτήρισες... Ευαγγέλιο. Πες μου δυο λόγια...

Θυμάμαι ακόμα τη λαχτάρα με την οποία αγόραζα την εφημερίδα με το χαρτζιλίκι μου στα γυμνασιακά και μετέπειτα χρόνια. Χανόμουν διαβάζοντάς την από την 1η έως την τελευταία σελίδα. Ήταν ένα μικρό ‘Ιντερνετ τότε. Είχε ενημέρωση για τα πάντα. Τα χρώματά της, το σχήμα της εμπνευσμένο από τον Τύπο του εξωτερικού, οι στήλες που υπογράφονταν από ιερά τέρατα της δημοσιογραφίας. Ήταν για μένα ένα καθημερινό μάθημα φιλολογικών και ιστορίας. Εντυπωσιακά ρεπορτάζ, με φωτογραφίες λίγες αλλά χαρακτηριστικές και περιγραφές που ζωντάνευαν μπροστά σου. Είναι μια εφημερίδα-σύμβολο, ο σύντροφός μας σε στιγμές θριάμβου και λύπης. Είναι το «Ευαγγέλιο» του Θρύλου και πάντα διατηρεί την αγνότητα και την ακεραιότητά της. Ασκεί κριτική γόνιμη και διαπαιδαγωγεί-φτιάχνει υγιείς «ερυθρόλευκους» φιλάθλους. Καθώς και μνημειώδη πρωτοσέλιδα. Είχα αρχειοθετήσει πολλά, θα σου πω όμως ποια έχω ξεχωρίσει ιδιαίτερα ~είναι δύο. Το ένα είναι της κατάκτησης του πρωταθλήματος του 1996, το 1ο μετά τα «πέτρινα» χρόνια, και το άλλο μετά το 1-4 στη Λεωφόρο. Και τα δύο είναι έργα τέχνης για μας τους Ολυμπιακούς.

Και μιας που μιλήσαμε για το «ΦΩΣ», θα ήθελα να επεκταθώ γενικότερα στην έντυπη δημοσιογραφία, καθώς θεωρώ ότι είναι ζωτικής σημασίας η επιβίωση, καθώς και η εξέλιξή της. Μου προκαλεί ειλικρινά θλίψη η αναστολή λειτουργίας εφημερίδων και ραδιοφωνικών σταθμών. Πέρα από το καθαρά κοινωνικό μέρος της απώλειας εργασιακών θέσεων τόσων ανθρώπων με την ταυτόχρονη φτωχοποίηση και απόγνωσή τους, υπάρχει και το ηθικό και πνευματικό στοιχείο της σταδιακής «κατάργησης» δύο μέσων που συμβάλλουν καθοριστικά στους δημοκρατικούς θεσμούς. Ειδικά η έντυπη δημοσιογραφία διαμόρφωσε ιστορικά γεγονότα και συνέβαλε στην πολιτισμική εξέλιξη της κοινωνίας. Μπορεί στο παρελθόν να την κακομεταχειρίστηκαν ανάλογα με τα οικονομικά ή πολιτικά συμφέροντα που έπρεπε να εξυπηρετηθούν, αυτό όμως δεν αναιρεί ότι ενδεχόμενη κυριαρχία της ενημέρωσης από το διαδίκτυο ή τα σόσιαλ μίντια θα οδηγήσει σε μονομέρεια και στρεβλώσεις. Οι Λατίνοι έλεγαν «scripta manent», τα γραπτά μένουν δηλαδή… Ένα ποστ ή ένα άρθρο σε κάποιο σάιτ ή μπλογκ εύκολα «ανεβαίνει» και ακόμα ευκολότερα «κατεβαίνει» ή «μπλοκάρεται», χωρίς να έχει τις περισσότερες φορές τεκμηρίωση ή ακόμα και υπογραφή. Έτσι φτάνουμε σε φαινόμενα διασποράς πανικού μέσω ψευδών ειδήσεων και δημιουργίας παντός είδους κλίματος. Σίγουρα το χειρότερο σενάριο είναι η νομιμοποίηση της λογοκρισίας και αυτός είναι ο κύριος λόγος που δεν πρέπει να επιτρέψουμε την κατάρρευση της έντυπης δημοσιογραφίας. Εξάλλου, η ιατρική και η δημοσιογραφική έρευνα έχουν μια σχέση αλληλοσυμπληρούμενη. Αν δούμε την κοινωνική εξέλιξη σε παγκόσμιο-ιστορικό επίπεδο θα διαπιστώσουμε ότι από την περίοδο που ξεκίνησε η συστηματική έντυπη ενημέρωση επήλθε και η έκρηξη της προόδου των επιστημών, ενώ τα επιτεύγματα της Ιατρικής απέκτησαν ρόλο κοινωνικών αγαθών. Όλα αυτά λόγω της δυνατότητας κοινωνικής διάδρασης και ανταλλαγής-διάδοσης της γνώσης που δημιουργεί ο Τύπος και η έρευνα. Κι αυτό είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα που μας διδάσκει η δύσκολη αυτή περίοδος που βιώνουμε, ότι μόνο μέσω της γνώσης και της έρευνας θα απελευθερωθούμε από φόβους, αγκυλώσεις και κρίσεις οποιουδήποτε είδους.

ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ, ΑΝΑΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ, ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Πάμε στο δυσάρεστο θέμα των ημερών: κορονοϊός. Και θα σε παρακαλούσα να βάλεις στην εξίσωση και τις ορθοπεδικές παθήσεις.

Είναι μια πρωτόγνωρη κατάσταση και τα νερά αχαρτογράφητα, δυστυχώς. Δεν έχουμε στοιχεία μακροχρόνιας παρακολούθησης ασθενών για να μπορούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα «μετά τι;». Έτσι εφαρμόζουμε τα βασικά πρωτόκολλα ανάσχεσης της διασποράς που γνωρίζουμε από την επιστημονική εμπειρία πολλών δεκαετιών. Οι κορονοϊοί είναι μια μεγάλη οικογένεια με πολλά διαφορετικά στελέχη γνωστά στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα για χρόνια, οπότε είμαι αισιόδοξος για την ευτυχή έκβαση αυτής της αναμέτρησης, που στοιχίζει τεράστιες απώλειες στην ανθρωπότητα. Επίτρεψέ μου την υπερβολή: Θα βγούμε νικητές, όπως ο Θρύλος ύστερα από μια μεγάλη μάχη. Σε αυτή την περίεργη λοιπόν περίοδο, και ακολουθώντας τις παγκόσμιες κατευθυντήριες οδηγίες, δεν θα πρέπει να διενεργούνται χειρουργεία που δεν έχουν την έννοια του επείγοντος. Πιο συγκεκριμένα για εμάς τους ορθοπεδικούς, επεμβάσεις που έχουν να κάνουν με κατάγματα οστών που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά, ογκολογικές μυοσκελετικές παθήσεις, ρήξεις τενόντων όπως ο αχίλλειος ή ο τετρακεφαλικός, που περιορίζουν ριζικά τη στάση και βάδιση του ασθενούς, εμπλοκή άρθρωσης ή εξαρθρήματα, οξεία σπονδυλική στένωση με νευρολογικά (μούδιασμα-αδυναμία κάτω άκρου) ή ιππουριδική συνδρομή (πτώση άκρου ποδός, βαριές διαταραχές στην ούρηση και την εντερική λειτουργία) είναι κατά βάση οι παθήσεις που πρέπει άμεσα να οδηγηθούν στο χειρουργείο.

Αυτό δεν εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία των ασθενών ή των ιατρών;

Βεβαίως, ειδικά στην περίπτωση που ο ασθενής με κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα νοσεί από Covid-19. Για τον λόγο αυτό είναι επιβεβλημένο να ακολουθηθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες προφύλαξης και αποτροπής μετάδοσης-διασποράς με χρήση προσωπικών μέτρων προφύλαξης (ειδικές στολές, γάντια, μάσκες, προστατευτικές συσκευές). Επίσης διενεργείται μικροβιολογικός έλεγχος για τον Covid-19, όπως και για τους ιούς H1N1 και τον ιό της εποχικής γρίπης. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να προστατέψουμε τον ασθενή και το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό με τον καλύτερο τρόπο. Ο ασθενής θα πρέπει να παραμείνει στο νοσοκομείο μέχρι να θεωρηθεί ασφαλής η έξοδός του από αυτό με βάση τις εργαστηριακές εξετάσεις του και την κλινική του εικόνα. Σε περιπτώσεις νοσούντων από Covid-19 εφαρμόζεται το πρωτόκολλο απομόνωσης και ειδική υποστηρικτική νοσηλεία. Το σημαντικό βέβαια για να αποφευχθούν οι ορθοπεδικοί τραυματισμοί που χρειάζονται χειρουργική επέμβαση σε μια τόσο δύσκολη περίοδο είναι η πρόληψή τους κι αυτό είναι το ιδανικό.

Αθλητισμός και χρόνιες παθήσεις. Πολύς λόγος είχε γίνει για την περίπτωση του Ντέιβιντ Μπλατ και θα σε ρωτήσω όσο πιο απλά μου έρχεται στο μυαλό και με κάθε σεβασμό προς τον πρώην κόουτς του Ολυμπιακού: Μπορεί να αντέξει την πίεση του αγώνα, του πάγκου, του πρωταθλητισμού κάποιος ο οποίος αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα υγείας;

Η περίπτωση της ασθένειας του πρώην προπονητή μας Ντέιβιντ Μπλατ είναι χαρακτηριστική των πασχόντων από τη συγκεκριμένη νόσο. Η πολλαπλή σκλήρυνση ή σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια νευρολογική πάθηση με αυτοάνοσο χαρακτήρα που οδηγεί στη σταδιακή εκφύλιση των νεύρων του κεντρικού νευρικού συστήματος (λόγω της καταστροφής του περιβλήματος του νεύρου ~της μυελίνης). Η συνεργασία εγκεφάλου, νωτιαίου μυελού και περιφερικών νεύρων παραβλάπτεται και το αποτέλεσμα είναι η αντίστοιχη συμπτωματολογία που μπορεί να φτάσει έως την αναπηρία αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σταθερά. Εμφανίζεται 2-3 φορές περισσότερο στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες και παγκοσμίως από τη νόσο πάσχουν πάνω από 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Η νόσος εμφανίζει διαφορετικά συμπτώματα ανάλογα με τη βαρύτητά της. Ο Μπλατ είχε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τις περιγραφές του, όπως έντονη κόπωση-καταβολή, αιμωδίες στα κάτω άκρα (μούδιασμα), έλλειψη ισορροπίας, αδυναμία, διάχυτους πόνους και αδυναμία συγκέντρωσης. Άλλες περιπτώσεις εμφανίζουν θόλωση της όρασης, διπλωπία, απώλεια μνήμης, τρόμο στα χέρια και τα πόδια και νευρικές παρέσεις, έως και παράλυση. Η θεραπευτική αγωγή που εφαρμόζεται στις μέρες μας έχει άμεσα και επιτυχή αποτελέσματα και καθώς η έρευνα προχωρά αναμένουμε ακόμα πιο ενθαρρυντικά στοιχεία. Είναι γεγονός πως ένα σημαντικό μέρος της έρευνας για την πολλαπλή σκλήρυνση διενεργείται στο Ισραήλ λόγω μεγάλου τοπικού επιπολασμού της νόσου.

Τι περιλαμβάνει η αγωγή;

Συνήθως περιλαμβάνει κορτιζόνη, μονοκλωνικά αντισώματα, ανοσοτροποποιητικά, όπως ιντερφερόνη και άλλα φάρμακα, άλλοτε με άλλα αποτελέσματα. Η γρήγορη έναρξη της θεραπείας είναι ευεργετική, όπως και η στοχευμένη σωματική άσκηση, για μυϊκή ενδυνάμωση και ισορροπία, και η φυσικοθεραπεία. Το σημαντικότερο βέβαια είναι η αποφυγή κόπωσης πνευματικής, σωματικής και ψυχικής, καθώς και η εξάλειψη του στρες. Και στη βάση αυτή είναι άξιο απορίας το πώς διαχειρίστηκε την πάθησή του ο προπονητής από την πρώτη στιγμή! Σε περιπτώσεις όπως αυτή, η πρώτη κίνηση είναι η διασφάλιση της απρόσκοπτης ανάρρωσης με όλα τα παραπάνω που αναφέραμε σε συνεννόηση με τους θεράποντες ιατρούς. Το επάγγελμα του προπονητή σε μια ομάδα με πρωταγωνιστικό ρόλο και υπερβολικές απαιτήσεις δεν θα ευοδώσει μια τέτοια προσπάθεια θεραπείας ειδικά στα αρχικά στάδια, όπου χρειάζεται ηρεμία και απόλυτη συγκέντρωση στη θεραπευτική αγωγή. Από την άλλη, πρέπει να γίνει σαφές ότι οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση έχουν μια απόλυτα φυσιολογική ζωή εφόσον ακολουθούν τις οδηγίες του θεράποντος νευρολόγου και βέβαια επιφέρουν τις αναγκαίες τροποποιήσεις στην καθημερινότητά τους.

Τα τελευταία χρόνια στη ζωή των αθλητών έχει μπει η αναγεννητική ιατρική. Θα μας κατατοπίσεις;

Η έρευνα στον τομέα αυτό βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη. Η αναγεννητική ιατρική στις περιπτώσεις των αθλητικών κακώσεων αποτελεί πλέον τον «χρυσό κανόνα» για την ταχεία αποκατάσταση και επανένταξη των αθλητών στις δραστηριότητές τους και κυρίως στις προηγούμενες επιδόσεις τους. Η επιστημονική ομάδα της οποίας προΐσταμαι έχει χρησιμοποιήσει και προκρίνει, μετά πολυετή και σε βάθος έρευνα, συγκεκριμένα πρωτόκολλα που αφορούν λήψη βλαστοκυττάρων από λιπώδη ιστό και από μυελό των οστών. Η κάθε περίπτωση εξατομικεύεται και αντιμετωπίζεται με τον τρόπο που συνάδει με τις ανάγκες και τη βαρύτητά της. Τα πάντα γίνονται με πλήρως αυτόλογο τρόπο και ακολουθούνται οι διεθνείς κανόνες ασφάλειας και έρευνας για τις κυτταρικές θεραπείες. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της μεθόδου διαδραματίζουν και τα εξειδικευμένα πρωτόκολλα αποκατάστασης, που εφαρμόζονται μετά τη θεραπεία, από εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές και φυσιάτρους της ομάδας μου. Τα πρωτόκολλα αυτά όπως και η βιολογική προσέγγισή μας είναι μοναδικά κι έχουν εκπονηθεί μετά πολυετή έρευνα από τη διεπιστημονική ομάδα μας.

Παράλληλα η χρήση Platelet Rich Plasma (PRP), δηλαδή το πλάσμα του αίματος που λαμβάνεται έπειτα από απλή αιμοληψία και ειδική επεξεργασία και ενεργοποίηση-φωτοενεργοποίηση και φέρει όλους εκείνους τους αυξητικούς και επουλωτικούς παράγοντες, βελτιώνει και θεραπεύει άμεσα μια κάκωση που αφορά το μυοσκελετικό. Σε συνδυασμό με συμπληρωματικές-ενισχυτικές ενέσιμες θεραπείες με κολλαγόνο, υαλουρονικό και χονδροϊτίνη-γλυκοζαμίνη, που βελτιώνουν το μικροπεριβάλλον της περιοχής τραυματισμού και συμβάλλουν στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας, προσφέρουν βέλτιστη τοπική αναγέννηση. Πρόκειται για μια διαδικασία εντελώς αυτόλογη και επαναλήψιμη, που τα αποτελέσματά της είναι εμφανή άμεσα από τα πρώτα δύο 24ωρα μετά την έγχυση. Αποτελεί το «golden standard» στην αντιμετώπιση των κακώσεων των μαλακών μορίων παγκοσμίως, καθώς και φυσική αντιμετώπιση του πόνου με αποκατάσταση του τραυματισμένου μυοσκελετικού συστήματος και των σχετιζόμενων λειτουργιών του.

Αυτό είναι κάτι μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση έπειτα από σοβαρές κακώσεις και χειρουργεία;

Χρειάζεται διεπιστημονική ομάδα, μέσω της οποίας η κάθε περίπτωση μελετάται ξεχωριστά και σε αυτήν εφαρμόζονται οι δέουσες θεραπείες για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με τη βέλτιστη αποκατάσταση και λειτουργικότητα. Οι γενικές κατευθύνσεις υπάρχουν αλλά η επιτυχία της αποκατάστασης-επανένταξης έγκειται στην εξατομίκευση, δηλαδή στη διάγνωση και εκτίμηση των αναγκών του οργανισμού του κάθε αθλητή, αφού ο καθένας μας έχει διαφορετικές δυνατότητες προσαρμογής και συμμόρφωσης με τις ειδικές ασκήσεις, τη διατροφή, την ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή, την τροποποίηση του μεταβολισμού μας για την επίτευξη του επιτυχούς αποτελέσματος της ταχείας θεραπείας! Προσωπικά εφαρμόζω αυτή τη λογική σε όλους τους ασθενείς μου και όχι μόνο στους αθλητές υψηλών απαιτήσεων. Επίσης θέλω να αναφερθώ κι εδώ στη σημαντική συμβολή των επαγγελματικών σωματείων στην εμπέδωση αυτής της προσέγγισης και ειδικά στην ομάδα μου, τον Ολυμπιακό, η οποία τα τελευταία χρόνια με τη διοίκηση του Βαγγέλη Μαρινάκη και τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει στην ιατρική και φυσικοθεραπευτική ομάδα με το άρτιο προπονητικό κέντρο και το κέντρο αποκατάστασης που έχει δημιουργήσει, εμφανίζει συγκλονιστικά αποτελέσματα, εφάμιλλα πολύ πιο προηγμένων ποδοσφαιρικά χωρών.

Κάπου εδώ... μπαίνει και η ρομποτική, που μου έλεγες προηγουμένως;

Σωστά. Η ρομποτική τεχνολογία είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για ορθοπεδικές επεμβάσεις, δεδομένου πως τα οστά, σε αντίθεση με τα μαλακά μόρια, είναι λιγότερο επιρρεπή σε παραμόρφωση, όταν πιέζονται. Η ρομποτική χειρουργική αυξάνει την ακρίβεια της εμφύτευσης και τοποθέτησης των προθετικών υλικών στην ολική αρθροπλαστική γόνατος, ισχίου και ώμου, καθώς και στις περιπτώσεις αρθροσκοπικής συνδεσμοπλαστικής αποκατάστασης προσθίου ή οπισθίου χιαστού συνδέσμου,πλαγίων συνδέσμων του γόνατος και συνδέσμων ή τενόντων του ώμου. Τα συστήματα που χρησιμοποιούμε διακρίνονται σε παθητικά ρομποτικά συστήματα πλοήγησης (navigation systems), βασιζόμενα σε στερεοσκοπική απεικόνιση με αξονικό τομογράφο, ή βασιζόμενα σε διεγχειρητική λήψη ακτινοσκόπησης, ή τέλος βασιζόμενα σε χρήση ανατομικών οδηγών σημείων διεγχειρητικά. Η επόμενη μεγάλη ομάδα είναι τα ενεργητικά ρομποτικά συστήματα με εποπτικό έλεγχο του χειρουργού (το ρομπότ εκτελεί την επέμβαση χρησιμοποιώντας ειδικό πλάνο που έχει εκπονηθεί από τον χειρουργό), τα τηλεσκοπικά συστήματα στα οποία ο χειρουργός χειραγωγεί τον ρομποτικό βραχίονα διεγχειρητικά και τα συστήματα κοινού ελέγχου, όπου ο χειρουργός συνεργάζεται αρμονικά με το ρομποτικό βραχίονα διεγχειρητικά.

Θα μιλήσω στη γλώσσα σου. «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν» έλεγε ο Ιπποκράτης. Γιατί η πρόληψη είναι πιο σημαντική από τη θεραπεία;

Αυτό έλεγε και το δικαιολογούσε ως εξής: Ένας τραυματισμός επιφέρει μια φυσιολογική φλεγμονώδη διαδικασία στον οργανισμό και μαζί της έναν καταρράκτη αντιδράσεων και παθοφυσιολογικών «απαντήσεων» σε περίπου όλα τα συστήματα του οργανισμού. Αυτό οδηγεί τα κύτταρά μας σε «θέση μάχης», με διαφοροποίηση του μεταβολισμού τους και έναρξη αναγεννητικών δράσεων, προκειμένου να επέλθει αποκατάσταση. Αυτό κοστίζει σε σημαντική κατανάλωση ενέργειας στον οργανισμό, κάτι που διαταράσσει την ιδιοσυστασία του και ισορροπία του και έτσι ο χρόνος που χρειάζεται για ανάκτηση όλων αυτών είναι πολλαπλάσιος. Στις μέρες εξάλλου υπάρχει και το σημαντικό οικονομικό κόστος από τα επαγγελματικά συμβόλαια και όλη τη διαδικασία της χειρουργικής και φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης έως την επανένταξη. Οπότε γίνεται αντιληπτό το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει επιστημονικό σχέδιο και πολιτική πρόληψης τραυματισμών στα επαγγελματικά σωματεία.

Γιώργο, θα ήθελα να κλείσουμε με ένα δικό σου μήνυμα...

Ιατρική χωρίς διάθεση για προσφορά και εθελοντική δράση δεν μπορεί να υπάρξει. Η έννοια της θεραπείας εμπεριέχει την εμπλοκή με τον άνθρωπο και τη διαχείριση της νόσου ή του τραυματισμού του μαζί με την πνευματική και ψυχική επιβάρυνση που επιφέρουν. Πολλές φορές χρειάζεται να ξεφύγεις από τις νόρμες και τις τυπικότητες και να μετρήσεις το πρόβλημα περισσότερο μέσα σε ένα πλαίσιο συναισθηματικό, αξιολογώντας και κοινωνικές ή ηθικές παραμέτρους. Και προσωπικά η μεγαλύτερη ικανοποίηση που λαμβάνω είναι όταν βλέπω στα μάτια των ασθενών μου την ευγνωμοσύνη τους και την αγάπη και την ελπίδα για φυσιολογική ζωή. Μέσα από αυτή την προσέγγιση η εθελοντική συμμετοχή σε δράσεις, ομάδες επιστημονικής παρέμβασης, δημιουργία κοινωνικών ιατρείων και διενέργεια επεμβάσεων αφιλοκερδώς στη χώρα μας, όπως και σε μέρη του κόσμου όπου η ιατρική φροντίδα εκλείπει (Αφρική, Ασία, Νότια Αμερική), με γεμίζει ενέργεια και συμβάλλει στην ισορροπία του ψυχισμού μου!