Άσκηση και διαλειμματική νηστεία

Τα τελευταία εξήντα χρόνια η τριάδα Άσκηση-Διατροφή-Φαρμακευτική αγωγή αποτελεί τη βάση της θεραπείας των διαβητικών. Αν κάποιος ακολουθεί τη σωστή μέθοδο διατροφής και χορήγησης ινσουλίνης ή και αντιδιαβητικών δισκίων αλλά ο τρόπος ζωής του είναι καθιστικός είναι αδύνατον να αποφύγει τις επιπλοκές και να ρυθμιστεί ο διαβήτης του. Αν όμως έχει αυξημένη φυσική δραστηριότητα και ένα καλά δομημένο πρόγραμμα άσκησης ενώ παράλληλα δεν προσέχει ιδιαίτερα τη διατροφή του ενδέχεται να καθυστερήσει ή να μην εμφανίσει καθόλου επιπλοκές, παρόλο που τα επίπεδα σακχάρου του στο αίμα μπορεί να παραμένουν αρρύθμιστα.

Η συμβολή της άσκησης συνίσταται στο ότι διπλασιάζει τη δράση των άλλων δύο παραγόντων, δηλαδή τη δράση της ινσουλίνης και των διαβητικών δισκίων και της διατροφής. Είναι πλέον σαφές ότι η άσκηση είναι ο ισχυρότερος παράγοντας για την αποφυγή των επιπλοκών σε διαβητικά άτομα αλλά και σε υγιή άτομα ώστε να μη γίνουν διαβητικά. Σημειώνεται ότι από μόνη της η αερόβια άσκηση μπορεί να διατηρήσει τα επίπεδα γλυκόζης χαμηλά εκτός από σε κάποιες, λίγες, δύσκολες περιπτώσεις.

Τα τελευταία χρόνια έχει προστεθεί στη θεραπεία η μέθοδος στέρησης θερμίδων (fasting=διαλειμματική νηστεία). Επειδή πολλά άτομα δεν μπορούν να αυξήσουν τον όγκο της άσκησης, λόγω άλλων υποχρεώσεων, μπορούν εναλλακτικά να κάνουν fasting, ώστε να ενισχύσουν τη δράση μιας προπόνησης. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η πρωινή αερόβια άσκηση μετά από μια χρονική περίοδο στέρησης θερμίδων βελτίωσε σημαντικά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Τριάντα διαβητικοί τύπου 2 έκαναν πρωινή αερόβια άσκηση 45 λεπτών, 4 φορές την εβδομάδα για 16 εβδομάδες, αφού κάθε φορά είχε προηγηθεί πολύωρη στέρηση θερμίδων. Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι η άσκηση που γίνεται πριν από το γεύμα μειώνει το σάκχαρο του αίματος περισσότερο και προκαλεί μεγαλύτερη οξείδωση του λίπους σε σχέση με άσκηση που γίνεται μετά το γεύμα. Η άσκηση που ακολουθεί μετά από περίοδο νηστείας πρέπει να είναι ήπιας ή μέτριας έντασης για αποφυγή τραυματισμών.

Επειδή υπάρχει ποικίλου βαθμού αντίσταση των κυττάρων στην ινσουλίνη καθώς και στην ανεπάρκεια της έκκρισης της από το πάγκρεας σε κάποιους ακόμα και μια μοναδική προπόνηση μπορεί να διατηρήσει χαμηλά επίπεδα σακχάρου για ώρες ή ακόμη και μέρες ενώ σε άλλους ο κύριος παράγοντας που καθορίζει την ομοιοστασία της γλυκόζης στο αίμα είναι η διατροφή και απαιτείται αυστηρή τήρηση προγράμματος περιορισμού θερμίδων.

Συμπερασματικά, ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων σε συνδυασμό με αερόβια και αναερόβια άσκηση μειώνουν τους μεταβολικούς παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με καρδειαγγειακή νόσο επειδή βελτιώνουν τη σύσταση του σώματος, την αρτηριακή πίεση, καταπολεμούν την παχυσαρκία και σχετίζονται με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά