Οι πρωθυπουργοί της Μεταπολίτευσης: Οι 24 κυβερνήσεις με τα 17 πρόσωπα από το 1974

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου θα είναι ο πρωθυπουργός της 25ης μεταπολιτευτικής κυβέρνησης, που σχηματίζεται στη χώρα για την επόμενη θητεία της Βουλής, ενώ ο αριθμός των προσώπων που διετέλεσαν πρωθυπουργοί παραμένει ο ίδιος με την επανεκλογή του. Άλλοι ορκίστηκαν μια φορά και άλλοι περισσότερες, όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1974 και το 1977, ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981, το 1985 και το 1993, ο Κώστας Σημίτης το 1996 και το 2000, ο Κώστας Καραμανλής το 2004 και το 2007, ο Αλέξης Τσίπρας στη βραχεία πρωθυπουργία του 2015 και την επανεκλογή του τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, καθώς και ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 2019 και το 2023. Από τα 17 πρόσωπα που έχουν ορκιστεί πρωθυπουργοί, τα 4 εξ αυτών διετέλεσαν υπηρεσιακοί, ενώ κάποιοι εξ αυτών ήταν πρωθυπουργοί σε κυβερνήσεις συνεργασίας. Μάλιστα, ανάμεσα στα 17 πρόσωπα αυτά υπάρχει και η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που ανέλαβε το αξίωμα του πρωθυπουργού και ήταν η Βασιλική Θάνου ως υπηρεσιακή το 2015.

Υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί διετέλεσαν ο Ιωάννης Γρίβας το 1989, ο Παναγιώτης Πικραμμένος το 2012, η Βασιλική Θάνου το 2015 και ο Ιωάννης Σαρμάς το 2023. Ο δε Γεώργιος Ράλλης διετέλεσε πρωθυπουργός αναλαμβάνοντας τη θέση του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1980, που εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Τζαννής Τζαννετάκης ανέλαβε την ταραγμένη περίοδο του 1989, όπως και ο Ζολώτας ύστερα από σχηματισμό κυβερνήσεων συνεργασίας. Το 2011, ύστερα από κυβέρνηση συνεργασίας που προέκυψε λόγω της πολιτικής αστάθειας που είχε ήδη φέρει η υπογραφή του πρώτου μνημονίου, έναν χρόνο πριν ανέλαβε πρωθυπουργός ο Λουκάς Παπαδήμος, ενώ και ο Αλέξης Τσίπρας θεωρείται πρωθυπουργός δύο κυβερνήσεων συνεργασίας με τους ΑΝ.ΕΛ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα βιογραφικά και τα πρόσωπα των πρωθυπουργών που κυβέρνησαν την Ελλάδα σε όλη αυτή την 50χρονη πορεία της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα το 1974 μετά την επταετή μαύρη περίοδο της Χούντας.

Κωνσταντίνος Καραμανλής (1974-1980)

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής (8 Μαρτίου 1907-23 Απριλίου 1998) διετέλεσε τέσσερις φορές πρωθυπουργός και δύο φορές Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Γεννήθηκε στην Πρώτη Σερρών, το 1923 μετακόμισε στην Αθήνα και φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1929. Από το 1930 ως το 1935 άσκησε δικηγορία στις Σέρρες.

Στις εκλογές του 1935 για τη Συντακτική Συνέλευση εξελέγη σε ηλικία 28 ετών πληρεξούσιος Σερρών με το Λαϊκό Κόμμα. Στις εκλογές του 1946 επανεξελέγη βουλευτής Σερρών με το Λαϊκό Κόμμα και κατέλαβε σειρά χαρτοφυλακίων ως υπουργός Εργασίας (1946-1947), Μεταφορών (1948) και Κοινωνικής Πρόνοιας (1948-1950), Δημοσίων Έργων (1952-1955) και Συγκοινωνιών (1954-1955). Το 1955 του ανατέθηκε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Ως αρχηγός της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ), διετέλεσε πρωθυπουργός από το 1956 ως το 1963, οπότε και αποχώρησε για το Παρίσι.

Με την πτώση της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών το 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας με άμεσα καθήκοντα την αποκατάσταση της δημοκρατίας και τη διαχείριση της κρίσης που προκάλεσε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ίδρυσε τη Νέα Δημοκρατία, κόμμα με το οποίο κέρδισε τις εθνικές εκλογές του 1974 και του 1977, και διετέλεσε πρωθυπουργός ως τις 10 Μαΐου 1980 και την πρώτη εκλογή του στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η μεταδικτατορική θητεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή συνδέθηκε κυρίως με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, την υιοθέτηση Συντάγματος αβασίλευτης δημοκρατίας, τη νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, την ένταξη της Ελλάδας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα και τα πρώτα βήματα ανασυγκρότησης και οικονομικής ανάπτυξης στη Μεταπολίτευση.

Γεώργιος Ράλλης (1980-1981)

Ο Γεώργιος Ράλλης (26 Δεκεμβρίου 1918 - 15 Μαρτίου 2006) γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το οποίο αποφοίτησε το 1939. Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941 πολέμησε στη Βόρειο Ήπειρο ως ανθυπίλαρχος του Ιππικού. Το 1950 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής Αθηνών με το Λαϊκό Κόμμα και επανεκλέχθηκε βουλευτής στην ίδια περιφέρεια με τα κόμματα Ελληνικός Συναγερμός (1951-1952) και Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (1956). Διετέλεσε υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως (1954-1956), Δημοσίων Έργων και Συγκοινωνιών (1956-1958), Εσωτερικών (1961-1963), και Δημόσιας Τάξης και προσωρινά Κοινωνικής Πρόνοιας (ως το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967).

Κατά την επταετή δικτατορία, τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στην Κάσο για την ανοιχτή αντιστασιακή του δράση. Σύμφωνα με τον ίδιο, η περίοδος της δικτατορίας σημάδεψε την πολιτική του σκέψη, καθώς βρέθηκε στη φυλακή από κοινού με αριστερούς πολιτικούς κρατουμένους, όπου διαπίστωσε πως πολλοί από τους πρώην αντιπάλους του ήταν άνθρωποι καλλιεργημένοι, πατριώτες και με βαθιά γνώση. Αφότου έχρισε υπουργός των κυβερνήσεων του Κωνσταντίνου Καραμανλή σε σειρά χαρτοφυλακίων (Προεδρίας της Κυβερνήσεως, Παιδείας, Συντονισμού, Εξωτερικών) από το 1974 ως το 1980, ο Γεώργιος Ράλλης ανέλαβε πρωθυπουργός, αντικαθιστώντας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος είχε εκλεγεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος.

Ως πρωθυπουργός επικύρωσε την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, ενώ η διακυβέρνησή του χαρακτηρίστηκε από μετριοπάθεια και πλουραλιστικό πολιτικό ύφος. Μετά την ήττα της Ν.Δ. στις εκλογές του 1981, παρέμεινε βουλευτής ως το 1993.

Ανδρέας Παπανδρέου (1981-1989 και 1993-1996)

Ο Ανδρέας Παπανδρέου (5 Φεβρουαρίου 1919 - 23 Ιουνίου 1996) διετέλεσε δύο φορές πρωθυπουργός, κατά τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1996. Ήταν γιος του επίσης πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Γεννήθηκε στη Χίο, μεγάλωσε στην Αθήνα και φοίτησε στο Κολέγιο Αθηνών. Το 1937 εισήλθε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά τη σύλληψή του από τη δικτατορία Μεταξά το 1939, αναχώρησε για τις ΗΠΑ, όπου συνέχισε τις σπουδές του. Το 1943 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα στα οικονομικά και τη φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο Harvard, όπου και διορίστηκε ως αναπληρωτής καθηγητής. Το 1964 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με την Ένωση Κέντρου. Μετείχε στην κυβέρνηση του πατέρα του, Γεωργίου Παπανδρέου, αρχικά ως υπουργός Προεδρίας και λίγο αργότερα ως αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού.

Με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967, ο Ανδρέας Παπανδρέου συνελήφθη, αλλά αφέθηκε ελεύθερος τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, μετά από έντονες πιέσεις και διαμαρτυρίες κορυφαίων ακαδημαϊκών και διανοουμένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις 16 Ιανουαρίου του 1968 έφυγε από τη χώρα και ίδρυσε το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ). Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974 ανακοίνωσε την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ) με τη “Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη”. Στις εκλογές του 1977 οδήγησε το ΠΑΣΟΚ στην αξιωματική αντιπολίτευση, για να αναλάβει τελικά ως πρωθυπουργός τη διακυβέρνηση το 1981, και να την ανανεώσει κερδίζοντας στις εκλογές το 1985. Το 1993 ανέλαβε εκ νέου πρωθυπουργός, ως το 1996, οπότε και παραιτήθηκε λόγω της επιδείνωσης της υγείας του.

Η διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου χαρακτηρίστηκε, μεταξύ άλλων, από την αναγνώριση της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και μέτρα για την ολοκλήρωση της εθνικής συμφιλίωσης, την ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, προοδευτικές μεταρρυθμίσεις στο οικογενειακό δίκαιο, την εκπαίδευση και τη δημόσια διοίκηση, εθνικοποιήσεις σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας, αδέσμευτη εξωτερική πολιτική.

Τζαννής Τζαννετάκης (1989-1989)

Ο Τζαννής Τζαννετάκης (13 Σεπτεμβρίου 1927 - 1 Απριλίου 2010) γεννήθηκε στο Γύθειο Λακωνίας. Φοίτησε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (1947-1949) και στη συνέχεια υπηρέτησε ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, καταλαμβάνοντας έως τον βαθμό του πλωτάρχη το 1961. Φοίτησε, επίσης, στη Σχολή Ηλεκτρονικού Πολέμου των ΗΠΑ (1957) και στη Σχολή Πολέμου (1967), ενώ έλαβε πτυχίο κυβερνήτη υποβρυχίων το 1963. Στις 22 Απριλίου 1967 υπέβαλε την παραίτησή του από το Πολεμικό Ναυτικό λόγω της αντίθεσής του στη δικτατορία. Τον Ιούλιο του 1969 συνελήφθη και εξορίστηκε από το δικτατορικό καθεστώς στα Κύθηρα, όπου και παρέμεινε εκτοπισμένος κατά το διάστημα 1969-1971. Από το 1977 έως το 2007 εκλεγόταν αδιαλείπτως βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Το 1980-1981 θήτευσε ως υπουργός Δημοσίων Έργων. Διετέλεσε πρωθυπουργός και ταυτόχρονα υπουργός Εξωτερικών και υπουργός Τουρισμού της κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ Ν.Δ. και Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου (ΚΚΕ και ΕΑΡ), από τις 2 Ιουλίου έως τις 11 Οκτωβρίου του 1989.

Ορόσημο της σύντομης θητείας του αποτέλεσε το κάψιμο των φακέλων κοινωνικών φρονημάτων που διατηρούσε έως τη Μεταπολίτευση η Ασφάλεια, ενώ την ίδια περίοδο ιδρύθηκε και η ιδιωτική τηλεόραση στην Ελλάδα.

Ιωάννης Γρίβας (1989 - υπηρεσιακός)

Ο Ιωάννης Γρίβας (23 Φεβρουαρίου 1923 - 27 Νοεμβρίου 2016) γεννήθηκε στην Κάτω Τιθορέα της Λοκρίδας, σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια εντάχθηκε στο δικαστικό σώμα. Κατά τη δικαστική του σταδιοδρομία, συμμετείχε στη σύνθεση του δικαστηρίου το οποίο δίκασε τους ηγέτες του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967, ενώ ανελίχθηκε ως τη θέση του προέδρου του Αρείου Πάγου (1989-1990). Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Τζαννετάκη, ο Ιωάννης Γρίβας επελέγη ως πρωθυπουργός της υπηρεσιακής κυβέρνησης που οδήγησε τη χώρα στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989.

Ξενοφών Ζολώτας (1989-1990)

Ο Ξενοφών Ζολώτας (26 Απριλίου 1904 - 10 Ιουνίου 2004) γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Λειψία, και Οικονομικά στο Παρίσι. Συνέχισε τις σπουδές του στην Αγγλία, ενώ το 1931 εξελέγη τακτικός καθηγητής στην έδρα της Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Ξενοφών Ζολώτας επέδειξε πλούσιο συγγραφικό έργο, κυρίως οικονομικού περιεχομένου, μεγάλο μέρος του οποίου έχει μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες.

Το 1952 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Κατέλαβε κορυφαίες θέσεις σε ελληνικούς και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τη Νομισματική Επιτροπή και την Οικονομική Επιτροπή της Ευρώπης. Ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος συνεισέφερε καθοριστικά στη Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας-ΕΟΚ το 1962, σύμφωνα με την οποία η χώρα κατέστη το πρώτο συνδεδεμένο κράτος με την κοινότητα. Για πρώτη φορά ανέλαβε κυβερνητικό αξίωμα ως υπουργός Συντονισμού σε υπηρεσιακή κυβέρνηση το 1952. Το ίδιο χαρτοφυλάκιο ανέλαβε εκ νέου στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Από τις 23 Νοεμβρίου 1989 ως τις 11 Απριλίου 1990 διετέλεσε πρωθυπουργός, επικεφαλής οικουμενικής κυβέρνησης που στήριξαν η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου.

Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (1990-1993)

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (18 Οκτωβρίου 1918 - 29 Μαΐου 2017) γεννήθηκε στα Χανιά. Σπούδασε Νομική, Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1941 πολέμησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός στη Μακεδονία εναντίον της γερμανικής εισβολής, ενώ την περίοδο της Κατοχής συμμετείχε στην Αντίσταση κατά των κατακτητών. Για τη δράση του αυτή φυλακίστηκε και καταδικάστηκε δύο φορές σε θάνατο από τους Γερμανούς.

Το 1946 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Σε ηλικία 32 ετών, το 1951, ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υφυπουργού Οικονομικών επί κυβερνήσεως Σοφοκλή Βενιζέλου. Το 1961 υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Κέντρου, εξελέγη βουλευτής και συμμετείχε ενεργά στον “Ανένδοτο Αγώνα”. Διετέλεσε υπουργός Οικονομικών στις κυβερνήσεις του Γεωργίου Παπανδρέου (1963-1964). Διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα του Ιουλίου του 1965, τα λεγόμενα “Ιουλιανά”. Στις 21 Απριλίου του 1967 συνελήφθη από τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό και το 1968 μετέβη στο Παρίσι και συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα.

To 1977 ίδρυσε το Κόμμα Νεοφιλελευθέρων. Το επόμενο έτος προσχώρησε στη Νέα Δημοκρατία. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1984 η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας τον εξέλεξε πρόεδρο του κόμματος σε διαδοχή του Ευάγγελου Αβέρωφ. Παρέμεινε βουλευτής της Ν.Δ. μέχρι και το 2004.

Ο Κ. Μητσοτάκης ορκίστηκε πρωθυπουργός το 1990 μετά τη νίκη της Ν.Δ. Κατά τη διάρκεια της θητείας του προώθησε οικονομικά φιλελεύθερες διαρθρωτικές αλλαγές, με σκοπό τη μείωση του δημόσιου τομέα, απορρύθμιση της οικονομίας από διοικητικούς περιορισμούς και ιδιωτικοποιήσεις. Η εξωτερική του πολιτική χαρακτηρίστηκε από την αναθέρμανση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, τη διαχείριση της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας και τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων με το Κράτος του Ισραήλ.

Κωνσταντίνος Σημίτης (1996-2004)

Ο Κωνσταντίνος Σημίτης (23 Ιουνίου 1936) γεννήθηκε στον Πειραιά και σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο του Marburg της Γερμανίας και Οικονομικά στο London School of Economics and Political Science. Το 1977 εξελέγη τακτικός καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Κατά τη δικτατορία, ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση ως μέλος της “Δημοκρατικής Άμυνας”. Από το 1970 συμμετείχε στο Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ) ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του. Υπήρξε από τους ιδρυτές του ΠΑΣΟΚ, εκλεγόταν βουλευτής Α’ Πειραιά συνεχώς από το 1985 μέχρι και το 2007, ενώ από το 1981 είχε αναλάβει σειρά υπουργικών χαρτοφυλακίων: Γεωργίας (1981-1985), Εθνικής Οικονομίας (1986-1987), Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1989-1990), Βιομηχανίας, Ενέργειας, Έρευνας, Τεχνολογίας και Εμπορίου (1993-1995). Στις 18 Ιανουαρίου 1996 εξελέγη πρωθυπουργός από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ.

Στις 30 Ιουνίου 1996, στο 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, αναδείχτηκε πρόεδρός του και με τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις κοινοβουλευτικές εκλογές (22 Σεπτεμβρίου 1996) διορίστηκε πρωθυπουργός. Ως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ κέρδισε και την επόμενη εκλογική αναμέτρηση στις 9 Απριλίου 2000. Ο Κώστας Σημίτης έχει τη μακρύτερη συνεχή θητεία στο αξίωμα του πρωθυπουργού στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι στο ξεκίνημα αλλά και στο πέρας της πρωθυπουργικής του θητείας δεν ήταν ταυτόχρονα και αρχηγός του κυβερνόντος κόμματος, κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά κοινοβουλευτικά χρονικά.

Η θητεία του Κώστα Σημίτη συνδέθηκε με την υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομών, την ένταξη της Ελλάδας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, την ανάληψη και προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004 και την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.

Κωνσταντίνος Α. Καραμανλής (2004-2009)

Ο Κώστας Καραμανλής (14 Σεπτεμβρίου 1956) γεννήθηκε στην Αθήνα, φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, Διεθνείς Σχέσεις και Ιστορία της Διπλωματίας στο Fletcher School of Law and Diplomacy του Πανεπιστημίου Tufts, όπου απέκτησε μεταπτυχιακό και διδακτορικό δίπλωμα. Από το 1987 έως το 1989 άσκησε τη δικηγορία, ενώ συνεργάστηκε και με το περιοδικό “Οικονομικός Ταχυδρόμος”.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν μέλος της ΟΝΝΕΔ, της Nεολαίας της Νέας Δημοκρατίας, όπου και υπήρξε υπεύθυνος για τα οργανωτικά και ιδεολογικά θέματα από το 1974 έως το 1979 και από το 1984 έως το 1989. Εξελέγη πολλές φορές στα φοιτητικά συνδικαλιστικά όργανα με την παράταξη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ. Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία τον Ιούνιο του 1989 στην Α’ εκλογική περιφέρεια Θεσσαλονίκης. Το 1995 εξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας και το 1997 εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, διαδεχόμενος τον Μιλτιάδη Έβερτ.

Στις 7 Μαρτίου 2004, ως αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, αναδείχτηκε νικητής στις βουλευτικές εκλογές, έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στις 10 Μαρτίου ορκίστηκε πρωθυπουργός και υπουργός Πολιτισμού. Μετά την επικράτηση της Ν.Δ. στις εκλογές του 2007, ορκίστηκε εκ νέου πρωθυπουργός, θέση στην οποία παρέμεινε ως τις εκλογές του 2009 και την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ. Παραμένει μέχρι σήμερα βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας.

Η διακυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή συνδέθηκε με την ολοκλήρωση σημαντικών έργων υποδομών, την εκπόνηση σχεδιασμού για την ανάπτυξη του ρόλου της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου, την ενίσχυση των ελληνορωσικών σχέσεων, την επιτυχή διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004.

Γιώργος Α. Παπανδρέου (2009-2011)

Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου (16 Ιουνίου 1952) γεννήθηκε στο Σαιντ Πωλ της Μινεσότα των ΗΠΑ. Σπούδασε Κοινωνιολογία στο Amherst College της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ, απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Κοινωνιολογία της Ανάπτυξης στο London School of Economics and Political Science, πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Στοκχόλμη και παράλληλα παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στο Κέντρο Διεθνών Σχέσεων στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Harvard. Έχει εργαστεί στις ΗΠΑ, τη Σουηδία και τον Καναδά.

Εκλεγόταν από το 1981 έως το 1996 βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στην Αχαΐα και αργότερα στην Α’ Αθήνας και στην Α’ Θεσσαλονίκης ως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού (1985-1987), Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1988-1989, 1994-1996), Εξωτερικών (1999-2004) στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη. Στις 8 Φεβρουαρίου 2004 εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, θέση στην οποία επανεξελέγη το 2007. Ως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 και ορκίστηκε πρωθυπουργός. Από τη θέση αυτή αντιμετώπισε την προοπτική χρεωκοπίας της ελληνικής οικονομίας.

Η διακυβέρνηση της χώρας επί θητεία του υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη λόγω της ιδιαίτερα προβληματικής δημοσιονομικής θέσης της χώρας, η οποία τον οδήγησε σε αμφιλεγόμενες και δύσκολες πολιτικές αποφάσεις. Τον Νοέμβριο του 2011 παραιτήθηκε από πρωθυπουργός και λίγο αργότερα και από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Τον Ιανουάριο του 2015 αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ και ίδρυσε το “Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών”, το οποίο συμμετέχει από τις αρχές του 2017 στη Δημοκρατική Συμπαράταξη.

Από το 2007, ο Γιώργος Α. Παπανδρέου είναι πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.

Λουκάς Παπαδήμος (2011-2012)

Ο Λουκάς Παπαδήμος (11 Οκτωβρίου 1947) γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε Φυσική στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), απ’ όπου αποφοίτησε το 1970. Το 1972 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του ως ηλεκτρολόγος μηχανικός και πραγματοποίησε διδακτορική διατριβή στα οικονομικά, την οποία ολοκλήρωσε το 1978. Παράλληλα εργάστηκε ως βοηθός ερευνών και ειδικός επιστήμων στο ΜΙΤ. Το 1980 εργάστηκε ως οικονομολόγος στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Βοστώνης και αργότερα επέστρεψε στην Ελλάδα, αναλαμβάνοντας οικονομικός σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδος (1985-1993). Το 1993 διορίστηκε υποδιοικητής και τον επόμενο χρόνο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, παραμένοντας στη θέση αυτή ως το 2002.

Το ίδιο έτος ανέλαβε αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θέση από την οποία αποχώρησε το 2010. Παράλληλα με την επαγγελματική ακολούθησε και ακαδημαϊκή σταδιοδρομία. Την περίοδο 1975-1984 υπήρξε επίκουρος καθηγητής και στη συνέχεια αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης, ενώ το 1988 εκλέχθηκε καθηγητής Οικονομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2006 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ από το 2017 διατελεί πρόεδρός της.

Ο Λουκάς Παπαδήμος ανέλαβε την προεδρία της μεταβατικής κυβέρνησης μετά από συμφωνία του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Α. Παπανδρέου, του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνη Σαμαρά,και του προέδρου του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού Γιώργου Καρατζαφέρη. Η θητεία του Λουκά Παπαδήμου συνδέθηκε με την απομείωση του δημόσιου χρέους που κατείχαν ιδιώτες, γνωστή ως PSI, και τη σύναψη της δεύτερης δανειακής σύμβασης.

Παναγιώτης Πικραμμένος (2012-2012 )

Ο Παναγιώτης Πικραμμένος (26 Ιουλίου 1945) γεννήθηκε στην Αθήνα, αποφοίτησε το 1963 από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών και σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές με θέμα το Δημόσιο Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Panthéon-Assas, Paris II.

Το 1976 διορίστηκε εισηγητής του Συμβουλίου της Επικρατείας και ακολούθησε σταδιοδρομία δικαστικού. Το 2010 αναδείχτηκε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τον Μάιο του 2012. Την περίοδο 2005-2010 διετέλεσε, επίσης, γενικός διευθυντής της Εθνικής Σχολής Δικαστών.

Ο Παναγιώτης Πικραμμένος ανέλαβε καθήκοντα υπηρεσιακού πρωθυπουργού από τις 16 Μαΐου 2012 ως τις 20 Ιουνίου 2012, με ευθύνη να οδηγήσει τη χώρα στις εκλογές του Ιουνίου του 2012.

Αντώνης Σαμαράς (2012-2015)

Ο Αντώνης Σαμαράς (23 Μαΐου 1951) γεννήθηκε στην Αθήνα και κατάγεται από την Πύλο της Μεσσηνίας. Το 1970 αποφοίτησε από το Κολέγιο Αθηνών, ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές του σπουδές στα Οικονομικά στο Amherst College της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ και απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (ΜΒΑ) στο Πανεπιστήμιο Harvard. Υπήρξε ενεργό μέλος της ΟΝΝΕΔ και εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Μεσσηνίας με τη Νέα Δημοκρατία στις βουλευτικές εκλογές του 1977 σε ηλικία 26 ετών, όντας έτσι ο νεότερος βουλευτής στην ιστορία του ελληνικού Κοινοβουλίου. Τον Ιούλιο του 1989 διορίστηκε υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Τζαννετάκη. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών στην οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα, θέση την οποία διατήρησε και μετά την ανάληψη του αξιώματος του πρωθυπουργού από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Μετά τη διαφωνία του με τον τότε πρωθυπουργό για τον χειρισμό του ζητήματος της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, αποπέμφθηκε από την κυβέρνηση τον Απρίλιο του 1992. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους παραιτήθηκε από βουλευτής, αποχώρησε από τη Νέα Δημοκρατία και το 1993 ίδρυσε την Πολιτική Άνοιξη. Παρέμεινε αρχηγός του κόμματος μέχρι τη διάλυσή του το 2004. Τη χρονιά εκείνη επανήλθε στη Νέα Δημοκρατία, με τους συνδυασμούς της οποίας εξελέγη ευρωβουλευτής και το 2007 βουλευτής Μεσσηνίας. Τον Ιανουάριο του 2009 διορίστηκε υπουργός Πολιτισμού. Το 2009 εξελέγη πρόεδρος της Ν.Δ. και έγινε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012 σχηματίστηκε κυβέρνηση συνεργασίας με τη στήριξη της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Αριστεράς (της τελευταίας έως τον Ιούνιο του 2013) και ο Αντώνης Σαμαράς διετέλεσε πρωθυπουργός από τις 20 Ιουνίου 2012 έως τις 26 Ιανουαρίου 2015. Παραμένει μέχρι σήμερα βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία.

Αλέξης Τσίπρας (2015 & 2015-2019)

Ο Αλέξης Τσίπρας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Είναι διπλωματούχος πολιτικός μηχανικός από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολεοδομία και τη Χωροταξία. Διετέλεσε γραμματέας του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας Συνασπισμού από το 1999 ως το 2003. Το 2006 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων, ως επικεφαλής του συνδυασμού “Ανοιχτή Πόλη”. Το 2008, στο 5ο Συνέδριο του Συνασπισμού της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας, εξελέγη πρόεδρος του κόμματος και επανεξελέγη στο 6ο Συνέδριο, τον Ιούνιο του 2010.

Εξελέγη πρόεδρος του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) από το Ιδρυτικό Συνέδριο του κόμματος, τον Ιούλιο του 2013, και επανεξελέγη στο 2ο Συνέδριο, τον Οκτώβριο του 2016. Από τον Δεκέμβριο του 2012 ως τον Δεκέμβριο του 2015 διατέλεσε αντιπρόεδρος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ), της οποίας ηγήθηκε στις ευρωεκλογές του 2013 ως υποψήφιος για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στις εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής Α’ Αθηνών και αναλαμβάνει πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Από τον Ιούλιο του 2012 ως τον Δεκέμβριο του 2014 διατέλεσε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 εξελέγη βουλευτής Ηρακλείου. Στις 26 Ιανουαρίου 2015, ορκίστηκε πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, αξίωμα το οποίο ανέλαβε εκ νέου στις 21 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.

Βασιλική Θάνου (2015 - υπηρεσιακή)

Η Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου (1 Ιουλίου 1950) γεννήθηκε στη Χαλκίδα, σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών πραγματοποιώντας μεταπτυχιακές σπουδές στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Paris II της Σορβόννης. Εισήλθε στο δικαστικό σώμα το 1975. Το 2005 έγινε πρόεδρος Εφετών και το 2008 Αρεοπαγίτης. Για έξι χρόνια δίδαξε Αστικό Δίκαιο στην Εθνική Σχολή Δικαστών. Το 2014 τοποθετήθηκε αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και από την 1η Ιουλίου 2015 ως την 30ή Ιουνίου 2017 διατέλεσε πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου. Η Βασιλική Θάνου διετέλεσε υπηρεσιακή πρωθυπουργός από τις 27 Αυγούστου 2015 μέχρι και την 21η Σεπτεμβρίου 2015, αναλαμβάνοντας τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών της 20ής Σεπτεμβρίου 2015. Είναι η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε το αξίωμα του πρωθυπουργού στην Ελλάδα.

Κυριάκος Μητσοτάκης (2019-2023)

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης γεννήθηκε το 1968 στην Αθήνα. Αφού αποφοίτησε αριστούχος από το Κολέγιο Αθηνών, συνέχισε τις σπουδές του στην Αμερική. Σπούδασε Κοινωνικές Επιστήμες στο Harvard, απ’ όπου αποφοίτησε με την ανώτατη τιμητική διάκριση “summa cum laude”, ενώ τιμήθηκε με τα έπαθλα “Hoopes” και “Tocqueville” για την εκπόνηση της διατριβής του με θέμα την αμερικανική εξωτερική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα. Συνέχισε τις σπουδές του στο Stanford, στον τομέα των διεθνών οικονομικών σχέσεων και τις ολοκλήρωσε στο Harvard Business School, στον τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων.

Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, εργάστηκε επί μία δεκαετία στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Διετέλεσε οικονομικός αναλυτής στην Chase Investment Bank και σύμβουλος στην κορυφαία εταιρεία συμβούλων McKinsey and Company στο Λονδίνο. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, εργάστηκε ως ανώτατο στέλεχος επενδύσεων στην Alpha Ventures της Alpha Bank και στη συνέχεια μετακινήθηκε στον Όμιλο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Διατέλεσε για τρία χρόνια διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Επιχειρηματικών Συμμετοχών, την οποία και ανέδειξε σε κορυφαία εταιρεία στην ελληνική και βαλκανική αγορά του private equity και του venture capital. Η Εθνική Επιχειρηματικών Συμμετοχών χρηματοδότησε πολλές γρήγορα αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις με ίδια κεφάλαια, δημιουργώντας εκατοντάδες θέσεις απασχόλησης. Για την επαγγελματική του δραστηριότητα έχει λάβει τιμητικές διακρίσεις, με σημαντικότερη τη βράβευσή του το 2003 από το World Economic Forum ως “Global Leader for Tomorrow”.

Στις εκλογές του 2004 και του 2007 εξελέγη πρώτος σε σταυρούς προτίμησης βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία στη μεγαλύτερη εκλογική περιφέρεια της χώρας, τη Β’ Αθηνών, ενώ στις εκλογές του 2009 εξελέγη για τρίτη φορά. Στις εκλογές του Μαΐου 2012 εξελέγη για μία ακόμη φορά πρώτος στη Β’ Αθηνών, ενώ ήταν επικεφαλής του ψηφοδελτίου στις εκλογές του Ιουνίου 2012.

Στη Βουλή των Ελλήνων έχει συμμετάσχει στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος και στις Επιτροπές Οικονομικών, Παραγωγής και Εμπορίου, Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Εξωτερικών και Άμυνας, ενώ διετέλεσε για δύο χρόνια πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος.

Έως τις εκλογές του 2012 ήταν τομεάρχης Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας. Έχει επισκεφτεί πολλές περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές της χώρας, έχει συμμετάσχει σε δεκάδες συνέδρια για το περιβάλλον στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μεταξύ αυτών στις διεθνείς διασκέψεις του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στο Μπαλί, το Πόζναν, το Κανκούν και την Κοπεγχάγη.

Διετέλεσε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης από τις 25 Ιουνίου 2013 μέχρι τις 27 Ιανουαρίου 2015. Στις εθνικές εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 εξελέγη για πέμπτη φορά βουλευτής της Ν.Δ. στη Β’ Αθηνών, τετραπλασιάζοντας τους σταυρούς που έλαβε σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του Μαΐου 2012. Στις 10 Ιανουαρίου 2016 εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Στις 7 Ιουλίου 2019 εξελέγη πρωθυπουργός της Ελλάδας. Μιλάει Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά και έχει εκδώσει το βιβλίο “Οι Συμπληγάδες της Εξωτερικής Πολιτικής”. Έχει τρία παιδιά, τη Σοφία, τον Κωνσταντίνο και τη Δάφνη.

Ιωάννης Σαρμάς (2023 - υπηρεσιακός)

Ο Ιωάννης Σαρμάς είναι ανώτατος δικαστής και πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο οποίο βρίσκεται από το 1993. Καθήκοντα προέδρου του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου ανέλαβε τον Νοέμβριο του 2019 με τετραετή, μη ανανεώσιμη θητεία, η οποία λήγει τον ερχόμενο Νοέμβριο. Μετά την άσκηση των υπηρεσιακών πρωθυπουργικών του καθηκόντων θα επανέλθει στα καθήκοντα του προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τον Νοέμβριο του 2023 θα αποχωρήσει από το δικαστικό σώμα, λόγω συμπλήρωσης της τετραετίας.

Ο κ. Σαρμάς είναι επίτιμος διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Μάιος 2022), επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Επιστημών Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου (Νοέμβριος 2022) και επίτιμος διδάκτωρ της Σχολής Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδας (Μάρτιος 2023).

Πηγή: neakriti.gr